Khi nghĩ về những người đã định hình nên hệ thống Web toàn cầu, ta ngay lập tức liên tưởng đến các nhà sáng lập và CEO như Larry Page, Sergey Brin, Bill Gates và Mark Zuckerberg. Tuy nhiên, dưới trướng của những người khổng lồ này, vẫn có cả quân đoàn gồm những người lập trình, viết code vô danh hàng ngày phải làm việc với bàn phím để tạo ra các hệ thống và sản phẩm mà tất cả chúng ta sử dụng. Những nhân viên này là không thể thay thế, đặc biệt là trong ngành công nghiệp máy tính.
Vào giữa năm 2000, 6 kỹ sư giỏi nhất của Google đã tập trung trong một căn phòng làm việc dã chiến. Hệ thống cốt lõi của Google, lập chỉ mục Web bằng cách thu thập dữ liệu, đã ngừng hoạt động. Mặc dù người dùng vẫn có thể nhập các truy vấn, nhưng kết quả trả về đều bị cũ tới 5 tháng so với thời gian thực.
Trước đó, Google vừa đạt một thỏa thuận với Yahoo để phát triển một công cụ tìm kiếm lớn hơn gấp 10 lần so với công cụ mà họ có vào thời điểm đó. Sự căng thẳng ngày càng dâng cao trước sự cố bất ngờ kia. Rất nhiều mối nguy ập tới. Thỏa thuận với Yahoo có thể sẽ đổ bể nếu họ không khắc phục được sự cố, và Google sẽ có nguy cơ mất vốn và phá sản. Mọi thứ họ đã gây dựng có thể tan thành mây khói.
Một người đàn ông 31 tuổi cao ráo, gầy gò nhưng tràn đầy năng lượng tên là Jeff Dean là 1 trong số 6 kỹ sư tài giỏi trong căn phòng tạm bợ kia. Ông vừa rời D. E. C. vài tháng trước để bắt đầu sự nghiệp của mình trong một công ty còn tương đối non trẻ là Google, nhưng công ty đó sắp thay đổi thế giới. Dean di chuyển ghế qua phía người đồng nghiệp Sanjay và ngồi ngay bên cạnh, điều hành các đoạn code như một đạo diễn phim, giải quyết từng nút thắt của sự cố. Và lịch sử bắt đầu từ đó.
Nhiều người có thể chưa từng nghe tới cái tên Jeff Dean. Ông là một kỹ sư phần mềm và nhà khoa học máy tính người Mỹ. Dean là bộ óc chủ đạo của nhiều “sản phẩm hậu trường” giúp Google thống trị Internet. Ông là người đồng sáng lập và là trưởng nhóm kỹ thuật nghiên cứu học tập sâu của Google, đồng thời hiện là diễn giả nổi tiếng, chủ đạo về công nghệ, đổi mới và trí tuệ nhân tạo.
Ông đã làm việc tại Đại học Washington với tư cách là trợ giảng, người hướng dẫn và trợ lý nghiên cứu trong khi theo học bằng Thạc sĩ và Tiến sĩ ngành khoa học máy tính. Sau khi tốt nghiệp, Dean tham gia nhóm nghiên cứu tại Phòng thí nghiệm Nghiên cứu Phương Tây của Tập đoàn Máy tính Compaq.
Jeff đồng sáng tạo ra Cơ sở hạ tầng hồ sơ liên tục cho kỹ thuật số và là người tạo ra ProfileMe khi làm việc tại Compaq. Ngoài ra, ông còn là người đồng thiết kế và triển khai Swift, một trong những cách triển khai Java nhanh nhất thế giới. Ông cũng là thành viên cấp cao của đội ngũ nhân viên kỹ thuật tại mySimon Inc., thực hiện truy xuất và lưu vào bộ nhớ đệm nội dung cho thương mại điện tử.
Khi Dean đến Google vào giữa năm 1999, ông đã là một trong những nhà khoa học máy tính trẻ hàng đầu của đất nước. Ngay từ khi còn nhỏ, khi sức mạnh của máy tính cá nhân mới đang bắt đầu lan rộng, ông đã không ngừng tìm cách mở rộng khả năng của bất kỳ máy tính nào trong tay.
Khi còn học trung học, Jeff Dean từng tuyên bố rằng chương trình xử lý dữ liệu dịch tễ học quy mô lớn của ông nhanh hơn 26 lần so với những gì các chuyên gia sử dụng lúc đó. Ngoài ra, với tư cách là một nghiên cứu sinh Tiến sĩ ngành khoa học máy tính, ông cũng đã làm việc với trình biên dịch. Các chương trình này chuyển đổi mã nguồn thành một ngôn ngữ mà máy tính có thể dễ dàng hiểu được.
Dean không bao giờ muốn chỉ làm việc với trình biên dịch trong suốt phần đời còn lại. Vì vậy, ông rời Academia và gia nhập Google, lúc đó có chưa đến 20 nhân viên. Dean đã đóng góp cho Google News và AdSense trong giai đoạn đầu. Ngay sau đó, ông tập trung vào một vấn đề cấp bách của Google, đó là mở rộng quy mô.
Trong khi ngày càng phát triển, Google phải đối mặt với một thách thức khổng lồ về mảng tính toán. Vào cuối những năm 90, Google đã xây dựng PageRank, một thuật toán trả về các kết quả phù hợp nhất cho một truy vấn tìm kiếm nhất định. Nhưng càng phổ biến, Google càng không thể triển khai máy móc đủ nhanh để đáp ứng nhu cầu người dùng.
Dean đã làm những gì ông giỏi nhất, đó là tìm ra giải pháp. Ông và một lập trình viên xuất sắc khác là Sanjay Ghemawat đã tạo ra Hệ thống Google File, hệ thống này phân phối dữ liệu quy mô lớn trên hàng nghìn máy tính giá rẻ một cách hiệu quả.
Đồng thời, hai người này cũng đã phát triển công cụ lập trình mang tính cách mạng MapReduce, giúp các lập trình viên xử lý khối lượng dữ liệu khổng lồ trong khi sử dụng các bộ xử lý song song. Họ cũng có thể sửa đổi thuật toán tìm kiếm và bổ sung thêm các phép tính mới. MapReduce thành công đến mức nó đã trở thành một cơn sốt trong ngành khi được giải thích trong một bài báo nghiên cứu năm 2004.
Nhiều phát kiến khác của Dean cũng có ý nghĩa thay đổi lớn lao. Ví dụ: BigTable, một hệ thống lưu trữ dữ liệu phân tán có thể quản lý hàng petabyte dữ liệu, dựa trên hệ thống Google File. Spanner, cơ sở dữ liệu toàn cầu đầu tiên, là một phương pháp lưu trữ dữ liệu trên hàng triệu máy chủ tại hàng chục trung tâm dữ liệu trên nhiều châu lục.
Ngày nay, nó đóng vai trò là nền tảng cho mọi thứ từ Gmail đến AdWords. Nhiều người cũng sẽ ngạc nhiên khi biết rằng Jeff Dean là người đồng sáng lập Google Dịch. Ông cũng là một người đóng góp đáng kể cho Google News. Hiện tại, Dean lãnh đạo bộ phận AI của Google và phục vụ công ty trên cương vị là Thành viên cấp cao (tương đương với Phó chủ tịch cấp cao) của Google Research and Health.
Dean được bầu vào Học viện Kỹ thuật Quốc gia Hoa Kì năm 2009. Ông được nhận học bổng của Hiệp hội tính toán Máy tính vào năm 2009 và học bổng của Học viện Khoa học và Nghệ thuật Hoa Kỳ vào năm 2016. Năm 2012, ông được xướng tên nhận giải thưởng của Quỹ ACM-Infosys, và trước đó ở năm 2007 là Giải thưởng ACM- SIGOPS Mark Weiser. Và tất cả vẫn chưa dừng lại.
Vậy bộ não lớn lao này kiếm được bao nhiêu? Rất nhiều người tin rằng ông là một trong những nhân viên được trả lương cao nhất tại Google. Theo một cuộc khảo sát, Jeff Dean được trả 3 triệu USD mỗi năm.
Hầu hết các buổi sáng tại Google, ông sẽ tham gia vào một nhóm nhỏ tụ tập quanh máy pha cà phê để pha chế cà phê espresso và giao lưu với mọi người. Dean hấp sữa, một người khác chạy máy xay và một người khác pha cà phê espresso. Khi pha cà phê, họ nói về gia đình và các chủ đề kỹ thuật. Chính kiểu hợp tác và chia sẻ ý tưởng nhỏ lẻ này giúp Google tiếp tục phát triển, Dean nghĩ vậy.
Dean nói: “Một số trong chúng tôi đã làm việc cùng nhau hơn 15 năm. Có lẽ rằng chúng tôi đã cùng nhau uống hơn 20.000 cốc cappuccino.”
Jeff Dean, cũng như rất nhiều những kĩ sư phần mềm hay những con người tài năng khác, là nguồn cảm hứng bất tận cho mỗi chúng ta noi theo trong cuộc sống này.
Theo Plainenglish
