Cuộc không kích bất ngờ do Israel thực hiện nhằm vào các địa điểm quân sự và hạt nhân của Iran đã khiến thị trường tài chính rung chuyển. Ngay sau đó, giá vàng tăng vọt, chạm mức cao nhất kể từ đỉnh lịch sử hồi tháng 4. Dù sau đó có hiện tượng chốt lời, giá vàng vẫn giữ vững mức tăng đáng kể, giao dịch ở quanh mốc 3.421 USD/ounce – cao hơn hơn 1% trong ngày.
Vàng vốn được xem là tài sản trú ẩn truyền thống mỗi khi bất ổn xảy ra, nhưng đợt tăng giá lần này đặc biệt đáng chú ý khi so sánh với phản ứng khá yếu ớt của các tài sản an toàn khác như USD hay trái phiếu chính phủ Mỹ. Trong khi vàng bứt phá, lợi suất trái phiếu kỳ hạn 10 năm của Mỹ chỉ nhích nhẹ lên 4,42%, và chỉ số USD vẫn quanh mức thấp nhiều năm – cho thấy giới đầu tư không đổ dồn về đồng bạc xanh như kỳ vọng trong khủng hoảng.
USD và trái phiếu Mỹ không còn là “nơi trú ẩn” hấp dẫn
Chuyên gia kinh tế Mohamed El-Erian – cựu CEO PIMCO và hiện là Chủ tịch Đại học Queens’, Cambridge – nhận định trên mạng xã hội rằng giới đầu tư không nên tiếp tục xem USD và trái phiếu Mỹ như các tài sản an toàn số một. Ông cho rằng phản ứng mờ nhạt của hai công cụ này sau vụ tấn công cho thấy niềm tin vào chúng đang dần suy giảm.
Theo El-Erian, "Hai tài sản này gần như không biến động gì sau đòn tấn công nghiêm trọng của Israel. Hãy quan sát vàng và bạc, chúng mới là điểm đến thực sự." Dữ liệu thị trường cũng phản ánh điều này: USD và trái phiếu không thu hút dòng tiền đáng kể, trong khi vàng ghi nhận đợt tăng mạnh và bền vững hơn.
Xung đột Trung Đông sẽ tác động thế nào đến kinh tế toàn cầu?
El-Erian cho rằng cuộc khủng hoảng mới ở Trung Đông xuất hiện vào thời điểm đặc biệt bất lợi. Giá năng lượng có thể sẽ tăng cao do lo ngại nguồn cung gián đoạn, từ đó làm gia tăng áp lực lạm phát toàn cầu – điều mà các ngân hàng trung ương vẫn chưa kiểm soát được hoàn toàn.
Hệ quả là các ngân hàng trung ương có thể phải trì hoãn hoặc thu hẹp kế hoạch cắt giảm lãi suất, khiến triển vọng phục hồi kinh tế trở nên mong manh hơn. Trong khi đó, các gói kích thích tài khóa – nếu có – sẽ gặp khó do chi phí đi vay vẫn ở mức cao, còn nhà đầu tư thì nhạy cảm với nợ công và thâm hụt ngân sách.
El-Erian cảnh báo rằng bất ổn tại Trung Đông có thể làm sâu sắc thêm sự phân mảnh kinh tế toàn cầu. Cùng với cuộc chiến tại Ukraine, căng thẳng tại châu Á và xu hướng bảo hộ thương mại, sự kiện lần này có thể thúc đẩy nhiều quốc gia giảm sự phụ thuộc vào hệ thống kinh tế do Mỹ dẫn dắt.
Một trong những biểu hiện rõ rệt là việc các nước đang tìm cách đa dạng hóa dự trữ ngoại hối, giảm tỷ trọng nắm giữ USD và trái phiếu Mỹ. Theo El-Erian, chính phản ứng yếu ớt của USD và trái phiếu lần này sẽ làm gia tăng tốc độ chuyển dịch đó trong dài hạn – làm suy yếu vai trò trung tâm của Mỹ trong hệ thống tài chính toàn cầu.
Xu hướng sắp tới của các tài sản an toàn sẽ như thế nào?
El-Erian dự đoán vàng và bạc sẽ tiếp tục thu hút dòng tiền mỗi khi bất ổn xảy ra, nhất là khi niềm tin vào USD và trái phiếu Mỹ sụt giảm. Ông cho rằng thế giới đang ở trạng thái “thừa cân” tài sản Mỹ – tức là quá lệ thuộc – nên các quốc gia sẽ có động lực điều chỉnh lại danh mục đầu tư theo hướng đa dạng hơn.
Sự chuyển dịch này có thể kéo dài trong nhiều năm, nhưng xu thế thì đã rõ rệt. Điều đó cũng đồng nghĩa với việc vai trò của vàng trong danh mục tài sản toàn cầu sẽ ngày càng được nâng cao – không chỉ là nơi trú ẩn khi khủng hoảng, mà còn là một phần trong chiến lược phân bổ tài sản dài hạn.
