Khoa học cảnh báo nhiễu động tăng, khách đi máy bay lưu ý gì?

Chuyến bay SQ321 hôm 21-5 của Hãng hàng không Singapore Airlines có thể đã gặp phải sự cố nhiễu động trời trong - loại nhiễu động không dễ phát hiện và thuộc diện nguy hiểm nhất.

Hãng bay Singapore Airlines không cho biết loại nhiễu động nào liên quan sự cố, nhưng các chuyên gia hàng không nhận định đó là nhiễu động trời trong (Clear Air Turbulence - CAT), vốn được coi là hiện tượng nguy hiểm nhất với máy bay chở khách.

Nhiễu động trời trong là sự chuyển động hỗn loạn của không khí trong điều kiện trời quang mây, thường xảy ra ở các khu vực chèn giữa các khối không khí di chuyển với tốc độ rất khác nhau.

Tuân thủ nguyên tắc an toàn

Nhiễu động là một thách thức thường gặp khi di chuyển bằng đường không, gây rung lắc và đôi khi có thể hất văng cả người trong máy bay, gây chấn thương hoặc tử vong như sự cố đã xảy ra trên chuyến bay ngày 21-5 của Hãng hàng không Singapore Airlines (SIA).

Chuyến bay số hiệu SQ321 của SIA khởi hành từ Anh đến Singapore buộc phải hạ cánh khẩn cấp xuống Thái Lan sau khi gặp nhiễu động không khí nghiêm trọng khi đang bay trên Ấn Độ Dương và bị hạ độ cao 1.800m trong khoảng 3 phút.

Sự cố khiến một hành khách là công dân Anh (73 tuổi) thiệt mạng, nghi do đau tim. Ngoài ra còn có 30 người bị thương, trong đó 7 người bị thương nặng với các vết thương ở đầu và gãy xương.

Tùy cường độ, các rủi ro về an toàn do nhiễu động gây ra sẽ ở những mức độ khác nhau, song đây là vấn đề có thể phòng ngừa. Hành khách có thể tự bảo vệ bản thân trước tác động của nhiễu động không khí bằng cách tuân thủ hướng dẫn an toàn bay của hãng và của cục hàng không quốc gia cũng như thông báo của phi hành đoàn, theo tạp chí Forbes.

Khi đèn thắt dây an toàn bật sáng, hành khách cần tuân thủ ngay. Vì một số nhiễu động là không thể đoán trước, tốt hơn hết hành khách vẫn nên thắt dây an toàn ngay cả khi đèn hiệu đã tắt, đặc biệt nếu muốn chợp mắt.

Theo nguyên tắc chung, hành khách phải luôn chú ý tới các hướng dẫn an toàn bay. Dù chúng có vẻ như lặp đi lặp lại nhưng cũng có những khác biệt tùy theo hãng bay và loại máy bay.

Hành khách cũng nên đọc hướng dẫn trên ghế để làm quen với vị trí và cách hoạt động của thiết bị an toàn trên máy bay. Việc cất giữ hành lý xách tay theo hướng dẫn của tiếp viên cũng sẽ giúp tránh bị thương trong tình huống gặp sự cố nhiễu động.

Ông Stuart Fox, thuộc Hiệp hội Vận tải hàng không quốc tế (IATA), cho biết các quy trình an toàn được tiêu chuẩn hóa hiện nay đã giúp ngăn ngừa đáng kể số trường hợp thương tích nghiêm trọng trong các năm qua. Các quy trình bao gồm xem xét dự báo thời tiết, yêu cầu phi công báo cáo khi gặp nhiễu động và tạm ngưng dịch vụ cabin khi máy bay rung lắc.

Phi công cũng sử dụng nhiều phương pháp khác nhau để tránh nhiễu động, trong đó có việc dùng radar thời tiết, theo báo Los Angeles Times. Đôi khi họ có thể bay vòng qua các cơn dông hay cơn bão để tránh nhiễu động. Các nhân viên kiểm soát không lưu cũng sẽ gửi cảnh báo đến phi công trên những máy bay khác sau khi một máy bay gặp tình trạng nhiễu động trời trong.

Tuy nhiên, cựu phi công Doug Moss cho rằng nhiễu động trời trong khó tránh được do bầu trời quang đãng trước khi xảy ra sự cố và mọi người thường bị mất cảnh giác. Dù vậy, các máy bay hiện đại đủ mạnh để xử lý các nhiễu động. Ông Moss nói thêm các ngăn đồ phía trên có thể bị hư hỏng về mặt thẩm mỹ song "không ảnh hưởng đến tính toàn vẹn của cấu trúc máy bay".

"Nhiễu động tăng do biến đổi khí hậu"

Theo các nhà nghiên cứu, hiện tượng nhiễu động không khí đang gia tăng do biến đổi khí hậu. Ông Paul Williams, giáo sư khoa học khí quyển tại ĐH Reading (Anh), cho biết đội nghiên cứu của ông phát hiện các sự cố nhiễu động trời trong nghiêm trọng tại Bắc Đại Tây Dương đã tăng 55% kể từ năm 1979.

Tại Mỹ, mỗi năm có khoảng 65.000 máy bay gặp phải tình trạng nhiễu động không khí ở mức độ vừa phải và khoảng 5.500 chiếc gặp tình trạng nghiêm trọng. Tuy nhiên, những con số này có thể sẽ tăng.

Theo GS Williams, biến đổi khí hậu đang làm thay đổi tình trạng nhiễu động. "Chúng tôi đã chạy một số mô phỏng trên máy tính và nhận thấy tình trạng nhiễu động nghiêm trọng có thể tăng gấp đôi hoặc gấp ba trong những thập niên tới", ông nói.

Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là việc đi máy bay sẽ kém an toàn hơn. Theo ông Williams, máy bay được chế tạo theo thông số kỹ thuật rất cao và chúng có thể chịu được tình trạng nhiễu động tồi tệ nhất trong tương lai.