Đầu năm 2022, giữa cơn sốt bất động sản thời đại dịch, Gio Navarro, một chuyên gia an ninh mạng 31 tuổi, chỉ mất vỏn vẹn 48 giờ để xem và ký hợp đồng mua một ngôi nhà 3 phòng ngủ ở Atlanta (Mỹ) với giá 399.000 USD. Quyết định chớp nhoáng ấy được thúc đẩy bởi lãi suất vay thấp kỷ lục, xu hướng làm việc tại nhà và áp lực khi thấy bạn bè xung quanh ai cũng lần lượt sở hữu nhà riêng.
Thế nhưng, "giấc mơ Mỹ" nhanh chóng biến thành gánh nặng. Navarro sớm nhận ra chi phí sở hữu nhà vượt xa tưởng tượng. Từ tiền chăm sóc sân vườn, nội thất cho các căn phòng không bao giờ dùng tới, đến khoản sửa chữa đường ống nước thải bất ngờ lên tới 13.000 USD. Tổng chi phí hàng tháng đội lên 2.950 USD, cao gấp đôi so với 1.200 USD tiền thuê nhà trước đây.
Giờ đây, sau gần một năm rao bán không có người hỏi mua, anh phải chấp nhận giảm giá xuống dưới mức giá gốc, đối mặt với khoản lỗ và sự thật phũ phàng: "Sở hữu nhà không hề tuyệt như người ta vẫn nói".
Câu chuyện của Navarro không phải là cá biệt. Anh là nạn nhân điển hình của một "căn bệnh" tâm lý mang tên FOMO (Fear Of Missing Out - Nỗi sợ bỏ lỡ), một động lực kinh tế mạnh mẽ đang chi phối thị trường bất động sản. Nó là kẻ giật dây vô hình, đẩy những người mua thiếu kinh nghiệm vào các quyết định vội vã, để rồi mắc kẹt trong chính tài sản của mình.
Gio Navarro hối tiếc vì đã vội vàng mua căn nhà đầu tiên (Ảnh: WSJ).
Giải mã FOMO - Kẻ thù giấu mặt của nhà đầu tư
Về bản chất, FOMO trong bất động sản là niềm tin mãnh liệt rằng nếu không hành động ngay lập tức, cơ hội sẽ vuột mất mãi mãi. Tâm lý này được khuếch đại bởi một loạt các yếu tố.
"Tiếng ồn" từ truyền thông và mạng xã hội: Các tiêu đề báo về giá nhà phá kỷ lục, những bài đăng khoe tiệc tân gia của bạn bè tạo ra một áp lực xã hội vô hình, khiến nhiều người cảm thấy mình đang "tụt hậu".
Áp lực từ môi giới và chủ đầu tư: Những chiêu thức marketing đánh vào cảm xúc như "chỉ còn vài căn cuối cùng", "sắp điều chỉnh giá" hay "cháy hàng" liên tục được tung ra để tạo cảm giác cấp bách, thúc ép người mua xuống tiền.
Tâm lý đám đông: Khi thị trường nóng lên, hình ảnh dòng người chen chúc xem đất, đặt cọc chỉ trong vài giờ trở nên phổ biến. Nhiều người thừa nhận họ mua không phải vì nghiên cứu kỹ, mà đơn giản vì "ai cũng mua, mình không mua thì sợ mất phần".
Hiện tượng này không chỉ diễn ra ở các thị trường quốc tế. Tại Việt Nam, FOMO là động lực chính đằng sau nhiều cơn sốt đất, từ các khu vực ven đô đến những địa phương có tin đồn quy hoạch hạ tầng. Chỉ cần một thông tin về dự án cao tốc hay sân bay sắp triển khai, dù mới trên giấy, giá đất đã có thể leo thang chóng mặt.
Cái giá phải trả cho một quyết định vội vàng
Hành động dưới sự chi phối của FOMO thường dẫn đến những hậu quả tài chính và tâm lý nặng nề. Cái bẫy này thường ngọt ngào lúc đầu nhưng lại vô cùng đắng về sau.
Gánh nặng tài chính vượt ngưỡng: Nỗi sợ mất cơ hội khiến người mua chấp nhận những khoản vay vượt quá khả năng chi trả. Họ dễ dàng bỏ qua việc lập ngân sách chi tiết, để rồi bị nhấn chìm trong các khoản trả góp hàng tháng, chưa kể các chi phí bảo trì, sửa chữa phát sinh không lường trước.
Bỏ qua thẩm định pháp lý và chất lượng: Trong cơn vội vã "chốt đơn", các bước quan trọng như kiểm tra sổ đỏ, giấy phép xây dựng, hay chất lượng công trình thường bị xem nhẹ. Hệ quả là những tranh chấp pháp lý hoặc chi phí sửa chữa tốn kém trong tương lai.
Mắc kẹt với tài sản kém thanh khoản: Bất động sản không giống như cổ phiếu, không thể bán đi nhanh chóng khi cần. Khi thị trường hạ nhiệt, những người mua ở đỉnh sóng vì FOMO sẽ thấy mình mắc kẹt với một tài sản khó bán, thậm chí phải chấp nhận bán lỗ để thoát hàng.
Đánh đổi nhu cầu thực tế: Thay vì chọn một ngôi nhà phù hợp với công việc, trường học của con cái hay lối sống cá nhân, người bị FOMO chi phối lại ưu tiên việc "mua cho kịp". Điều này dẫn đến sự hối tiếc lâu dài về một không gian sống không thực sự phù hợp.
Thực tế thị trường cho thấy, sau mỗi đợt tăng nóng thường là giai đoạn điều chỉnh hoặc đi ngang. Các dự án hạ tầng cần nhiều năm để hoàn thiện, và các chủ đầu tư cũng liên tục tung ra sản phẩm mới. Do đó, "cơ hội cuối cùng" thường chỉ là một chiêu thức tiếp thị hơn là sự thật.
Để không trở thành “Gio Navarro thứ hai”, người mua nhà cần tỉnh táo và đủ lý trí để kháng lại cơn sốt FOMO trên thị trường (Ảnh: Unsplash).
Mua nhà bằng lý trí, không phải nỗi sợ
Vượt qua được sức ép của FOMO là bước đầu tiên để trở thành một nhà đầu tư bất động sản thông minh. Thay vì chạy theo đám đông, hãy trang bị cho mình một chiến lược vững chắc.
Xác định rõ mục tiêu cá nhân: Bạn mua để ở, để đầu tư cho thuê hay chờ tăng giá? Mỗi mục tiêu sẽ đòi hỏi những tiêu chí lựa chọn khác nhau về vị trí, loại hình sản phẩm và tiềm năng khu vực.
Xây dựng "pháo đài" tài chính: Lập một ngân sách chi tiết dựa trên thu nhập, tiền tiết kiệm và các khoản nợ hiện có. Nguyên tắc vàng là chỉ nên vay tối đa 40-50% giá trị căn nhà. Hãy đặt ra một giới hạn chi tiêu và tuyệt đối không vượt qua, dù cho bất động sản đó có vẻ "hoàn hảo".
Nghiên cứu kỹ lưỡng và khách quan: Đừng bao giờ quyết định chỉ dựa trên lời quảng cáo. Hãy dành thời gian đến tận nơi khảo sát, kiểm tra tình trạng giao thông, tiện ích xung quanh và tiềm năng phát triển dài hạn. Song song, việc thẩm định pháp lý là bắt buộc để đảm bảo tài sản minh bạch.
So sánh và tham vấn chuyên gia: Đừng ngại ngần xem xét ít nhất 3 lựa chọn khác nhau để có cái nhìn tổng quan. Quan trọng hơn, hãy tìm đến sự tư vấn của các chuyên gia tài chính, luật sư bất động sản hoặc những người có kinh nghiệm để có một góc nhìn khách quan, không bị cảm xúc chi phối.
Học cách nói "không" và kiên nhẫn: Hãy nhớ rằng, bỏ qua một thương vụ cũng là một quyết định đầu tư khôn ngoan. Thị trường bất động sản luôn vận động và những cơ hội mới sẽ luôn xuất hiện. Sự kiên nhẫn thường mang lại phần thưởng lớn hơn là hành động vội vã.
Nhìn lại câu chuyện của mình, Gio Navarro cay đắng thừa nhận: "Lần sau, tôi sẽ dành thời gian cân nhắc thật kỹ trước khi mua". Đó cũng chính là lời khuyên đắt giá nhất. Một giao dịch bất động sản là cam kết tài chính kéo dài hàng chục năm. Đừng vì nỗi sợ bỏ lỡ nhất thời mà đánh đổi cả tương lai tài chính và sự bình yên trong cuộc sống của bạn.
