Hiện nay, dịch COVID-19 đang diễn biến khá phức tạp ở nhiều tỉnh thành tại Việt Nam, nhiều người nhiễm SARS-CoV-2 triệu chứng nhẹ hoặc không triệu chứng, được điều trị tại nhà. Tuy nhiên, đi cùng với đó là những tâm lý hoang mang, lo sợ. Nhiều người chưa có kiến thức nền về phòng, chống COVID-19. Nhóm chúng tôi sẽ chỉ ra những ý cơ bản sau đây.
Virus SARS-CoV-2 lây nhiễm thế nào?
Dùng quạt thổi khí vào hay thổi khí ra?
Nếu có khách lạ tới nhà hay làm việc trong văn phòng nhiều người mà bạn chỉ có 1 cái quạt, thì ưu tiên dùng quạt thổi khí ra và đặt gần cửa sổ. Các nghiên cứu đã chứng minh hiệu quả của quạt thông gió hút khí ra hiệu quả hơn mở cửa sổ hay thổi khí vào. Nếu có quạt chuyên dụng hút gió như quạt hút tại nhà bếp thì càng tốt.
Đeo khẩu trang trong phòng mà vẫn bị lây nhiễm?
Việc đeo khẩu trang trong phòng chỉ giúp làm chậm thời gian lây nhiễm. Đối với virus SARS-CoV-2, chỉ cần 100 con virus là có thể lây nhiễm. Nếu trong công sở có người nhiễm COVID-19, người ngồi làm việc cùng phòng khó tránh khỏi việc bị lây bệnh. Vì vậy, khi thấy đồng nghiệp hay các thành viên trong gia đình đồng nghiệp có triệu chứng thì tốt nhất nên khuyên đồng nghiệp nghỉ tại nhà cho tới khi hết bệnh.
Khi nào đạt miễn dịch cộng đồng?
Virus SARS-CoV-2 là một trong những con virus lây lan mạnh nhất. Nếu không có bất kỳ biện pháp phòng chống nào trong cộng đồng, trung bình một người bị nhiễm sẽ lây nhiễm cho hơn 10 người khác. Vì vậy, để đạt miễn dịch cộng đồng thì trong cộng đồng cần ít nhất 95% dân số (kể cả trẻ em) có miễn dịch qua tiêm chủng hay đã bị nhiễm.
Cách virus phát tán. Ảnh: Fox News.
Virus SARS-CoV-2 có lây ngoài trời?
Thông thường virus SARS-CoV-2 ít có khả năng lây nhiễm ngoài trời, nhất là nơi có gió và nắng. Tuy nhiên, việc tụ tập đông người có thể làm tăng mật độ virus và làm bạn có thể hít vào hơn 100 con virus gây bệnh. Do đó cần hạn chế nói chuyện nơi đông người, nói nhỏ giọng và đứng xa nhau và giảm thời gian tụ tập.
Thời điểm nào một người mắc bệnh dễ lây COVID-19 cho người khác nhất?
Nhờ vào việc tiêm chủng nên khi người bệnh mắc Covid-19, họ sẽ có triệu chứng nhẹ hơn, khả năng lây nhiễm giảm xuống ít hơn và cần ít thời gian hơn để hồi phục. Theo CDC Mỹ, việc lây truyền virus SARS-CoV-2 sẽ bắt đầu từ 1-2 ngày trước khi bắt đầu có các triệu chứng và kéo dài trong 2-3 ngày sau đó. Theo Tiến sĩ Arwady: "Dữ liệu của CDC Mỹ cho thấy sau 7 ngày, hầu như không có nguy cơ lây truyền".
Và trong khoảng thời gian từ 5 - 7 ngày đó, tùy thuộc vào việc mọi người đã tiêm chủng đầy đủ hay chưa mà nguy cơ lây nhiễm cũng được giảm đi rất nhiều và nếu kết hợp với việc đeo khẩu trang thì nguy cơ bị nhiễm sẽ ở mức rất thấp.
Theo hướng dẫn của CDC Mỹ, đối với những người không có triệu chứng, họ có khả năng lây truyền ít nhất 2 ngày trước khi xét nghiệm dương tính.
Những người dương tính nên ở nhà ít nhất trong năm ngày
Nên xét nghiệm lúc nào sau khi tiếp xúc với F0?
CDC Mỹ khuyến cáo những ai đã tiếp xúc với F0 nên làm xét nghiệm vào lúc 5 ngày sau khi tiếp xúc, hoặc ngay khi các triệu chứng xảy ra. Nếu các triệu chứng xảy ra, nên tự cách ly ngay lập tức cho đến khi có xét nghiệm âm tính.
Theo tiến sĩ Ngozi Ezike (giám đốc Sở Y tế Công cộng ILlinois), thời gian ủ bệnh có thể thay đổi, vì vậy người bệnh nên tiếp tục xét nghiệm ngay cả khi đã âm tính. Vì thời gian ủ bệnh ở biến thể Omicron có thể ngắn hơn một chút nên nếu bạn từng tiếp xúc với F0, bạn có thể xét nghiệm sau 2 ngày, tiến sĩ Ezike nói.
Việc đeo khẩu trang sẽ làm chậm trễ thời gian lây nhiễm.
Nếu bạn có triệu chứng thì bạn cần xét nghiệm ngay lập tức. Còn nếu làm xét nghiệm sau 2 ngày tiếp xúc với F0 thì dù kết quả có âm tính cũng chưa thể chắc chắn được mà cần phải xét nghiệm lại và phải để ý các triệu chứng: ngứa cổ họng, đau đầu... Bất cứ điều bất thường nào trên cơ thể đều có thể là triệu chứng của căn bệnh mới này.
Các triệu chứng có thể xuất hiện sớm nhất khi nào?
Các triệu chứng COVID có thể xuất hiện từ 2 đến 14 ngày sau khi một người nào đó tiếp xúc với virus. Bất kỳ ai có các triệu chứng đều nên làm xét nghiệm COVID-19.
Khi nào bạn nên gọi cho bác sĩ?
Những người mắc hoặc có nguy cơ mắc COVID-19 đều có thể tìm đến sự tư vấn của các cơ sở chăm sóc y tế ngay lập tức nếu họ gặp các triệu chứng bao gồm:
- Khó thở.
- Đau dai dẳng hoặc áp lực trong ngực.
- Những triệu chứng mới.
- Ngủ li bì không thể đánh thức hoặc giữ tỉnh táo
- Da, môi hoặc móng tay màu nhợt nhạt, xám hoặc xanh lam, tùy thuộc vào tông màu da
Danh sách này không phải là tất cả các triệu chứng có thể xảy ra. Vui lòng gọi cho nhà cung cấp dịch vụ y tế của bạn nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nghiêm trọng hoặc sự lo ngại nào. Bạn cũng có thể thông báo cho tổng đài viên hỗ trợ khi bạn nghĩ rằng bạn hoặc người mà bạn đang chăm sóc đang mắc COVID.
Bạn nên tự cách ly trong thời gian bao lâu?
Những người dương tính với SARS-CoV-2 nên ở nhà trong năm ngày. Vào cuối giai đoạn, nếu bạn không có triệu chứng, bạn có thể trở lại sinh hoạt bình thường nhưng phải đeo khẩu trang ở mọi nơi - ngay cả khi ở nhà xung quanh những người khác - trong ít nhất năm ngày nữa.
Nếu bạn vẫn còn các triệu chứng sau khi cách ly trong năm ngày, hãy ở nhà cho đến khi bạn cảm thấy tốt hơn và sau đó bắt đầu năm ngày đeo khẩu trang.
Thời gian cách ly được tính như thế nào?
Đối với những người có kết quả xét nghiệm SARS-CoV-2 dương tính nhưng không có triệu chứng, ngày bắt đầu cách ly là ngày xét nghiệm dương tính. Tuy nhiên, những người phát triển các triệu chứng sau khi xét nghiệm dương tính phải bắt đầu tính lại. Ngày bắt đầu cách ly sẽ là ngày đầu tiên khi các triệu chứng xuất hiện.
Bạn có thể ở gần những người khác sau khi cách ly 5 ngày và ngừng biểu hiện các triệu chứng.
Khi nào bạn có thể ở gần người khác sau khi nhiễm SARS-CoV-2?
Nếu bạn có các triệu chứng, Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh cho biết bạn có thể ở gần những người khác sau khi bạn cách ly đủ 5 ngày và ngừng biểu hiện các triệu chứng. Tuy nhiên, bạn nên tiếp tục đeo khẩu trang trong năm ngày tiếp theo sau khi hết các triệu chứng để giảm thiểu rủi ro cho người khác.
Điều gì sẽ xảy ra nếu bạn cho kết quả dương tính khi tự xét nghiệm tại nhà?
Những người có kết quả dương tính bằng test nhanh sẽ được yêu cầu tuân thủ các quy định, hướng dẫn của y tế địa phương. Đồng thời, họ cần liên hệ với các nhà thuốc, bác sĩ có thể chăm sóc sức khỏe cho họ.
Mọi người nên nghĩ rằng kết quả xét nghiệm là chính xác và nên cách ly tại nhà với những người khác trong 5 ngày để giảm nguy cơ lây lan virus.
Những người trong gia đình của bạn cũng cần được xét nghiệm và khuyến khích ở nhà hay hạn chế tiếp xúc với người khác.
Nhóm tác giả:
Hoàng Thủy Tiên (Khoa Dược, Đại Học Kỹ Thuật Y-Dược Đà Nẵng, Đà Nẵng)
Nguyễn Thị Hiền Hậu (Khoa Y, Đại Học Duy Tân, Đà Nẵng)
PGS.TS.BS. Nguyễn Tiến Huy (Khoa Y, Trường Bệnh Nhiệt Đới và Sức Khỏe Toàn Cầu, Đại học Nagasaki, Nhật Bản)
Nhóm Nghiên Cứu Chống Dịch Covid Toàn Cầu (https://www.onlineresearchclub.org/covid-19-preventive-measure)
Tài liệu tham khảo:
https://www.nbcchicago.com/news/coronavirus/how-long-are-you-contagious-with-omicron-covid-infection-heres-what-we-know/2739256/?amp https://www.uptodate.com/contents/covid-19-epidemiology-virology-and-prevention#H1963533542
Mời đặt câu hỏi Toạ đàm trực tuyến:
THEO DÕI VÀ ĐIỀU TRỊ FO TẠI NHÀ - ĐỂ AN TOÀN VÀ KHÔNG MẮC SAI LẦM
Theo số liệu thống kê, cả nước hiện nay có 2.914.241 ca mắc Covid-19. Trừ đi 2.320.772 người đã khỏi bệnh và số người tử vong, hiện nay chúng ta đang có 554.799 F0 đang theo dõi và điều trị trên toàn quốc. Do chính sách của các địa phương, phần lớn trong số đó được theo dõi và điều trị tại nhà.
Toạ đàm trực tuyến "Theo dõi và điều trị F0 tại nhà: Để an toàn và không mắc sai lầm" với sự tham gia của khách mời - BS Bùi Nghĩa Thịnh - Phòng khám Gia đình TP HCM mong muốn cung cấp những thông tin thiết thực để F0 theo dõi điều trị tại nhà được hiệu quả và an toàn.
Toạ đàm diễn ra lúc 19h30 Thứ 6 ngày 25/02 trên page Soha.vn . Độc giả có câu hỏi xin gửi TẠI ĐÂY .
