Chậm tiến độ gần 2 năm
Chiều 10/2, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về báo cáo tổng kết, đánh giá tổng thể tình hình thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về chủ trương đầu tư xây dựng đường Hồ Chí Minh và kế hoạch triển khai dự án giai đoạn tiếp theo.
Thứ trưởng Giao thông Vận tải Nguyễn Duy Lâm cho biết, trong giai đoạn 2021-2025, Chính phủ sẽ hoàn thành 211 km thuộc các dự án đang triển khai dở; đầu tư thêm 267 km trên các đoạn đi trùng cao tốc Bắc Nam và đầu tư 83,5 trên tổng số 171 km chưa được bố trí vốn (87,5 km còn lại dự kiến đầu tư trong giai đoạn 2025-2030).
Tổng số vốn để đầu tư ba dự án dài 171 km này khoảng 10.770 tỷ đồng.
Theo Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học - Công nghệ - Môi trường Lê Quang Huy, cơ quan thẩm tra đánh giá, dự án được triển khai rất chậm so với yêu cầu đặt ra.
“Đến nay tiến độ triển khai dự án đã chậm gần 2 năm so với yêu cầu hoàn thành các dự án thành phần và nối thông toàn tuyến với quy mô 2 làn xe theo quy định và chưa rõ thời gian kết thúc”, ông Huy nêu.
Với phân kỳ đầu tư đến năm 2020, dự án chưa đạt yêu cầu nối thông toàn tuyến từ Pác Bó (Cao Bằng) đến Đất Mũi (Cà Mau) với quy mô 2 làn xe.
Ông Lê Quang Huy.
Dẫn báo cáo của Chính phủ, ông Huy cho hay, đến hết năm 2020 còn 7 đoạn với tổng chiều dài khoảng 279 km chưa triển khai, trong đó mới cân đối bố trí vốn cho 3 đoạn với tổng chiều dài 108 km, dự kiến hoàn thành trong giai đoạn 2021-2025.
Còn phân kỳ đầu tư sau năm 2020, cũng theo báo cáo của Chính phủ đến năm 2021, dự án hoàn thành khoảng 2.362 km/2.744 km, đạt 86,1%; đang thực hiện 211 km; chưa bố trí vốn để triển khai thực hiện 171 km.
Về nguồn vốn thực hiện dự án, ông Huy cho biết, đến năm 2020, nhu cầu vốn để nối thông toàn tuyến là 88.400 tỷ đồng, đã huy động được 62.316 tỷ đồng. Đối với giai đoạn 2021-2025, đã bố trí 11.791 tỷ đồng vốn ngân sách Nhà nước.
Còn lại 3 đoạn (Chợ Chu - Ngã ba Trung Sơn; Đoan Hùng - Chợ Bến; Rạch Sỏi - Bến Nhất - Gò Quao - Vĩnh Thuận) với tổng chiều dài 171 km, tổng mức đầu tư là 10.770 tỷ đồng chưa được bố trí nguồn vốn.
Có thể thông tuyến đường Hồ Chí Minh vào năm 2025
Khẳng định quyết tâm tiếp tục đầu tư hoàn chỉnh đường Hồ Chí Minh, song giải trình thêm tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể cho biết, nguyên nhân chậm chủ yếu vẫn là vốn và khả năng rà soát để cân đối nguồn vốn, cũng như huy động đầu tư tư nhân rất khó, "sau khi cân đo đong đếm thấy không được".
Trong kế hoạch đầu tư công trung hạn 2021 - 2025 cũng chỉ mới cân đối được 11.791 tỷ đồng, vẫn còn thiếu 10.770 tỷ đồng để đầu tư 3 dự án còn lại.
Ông đề nghị Quốc hội giám sát, thảo luận và ban hành nghị quyết giao cho Chính phủ sử dụng 10% vốn dự phòng để hoàn thành giai đoạn một (gồm ba dự án dài 171 km), thông xe toàn tuyến đường Hồ Chí Minh từ Pác Bó đến Cà Mau vào năm 2025.
Ngoài ra, Chính phủ cũng mong muốn chuyển đổi hình thức đầu tư các dự án trong giai đoạn tiếp theo thuộc đoạn Đoan Hùng - Chợ Bến sang hình thức đầu tư công.
Kết luận, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị rút kinh nghiệm trong việc triển khai thực hiện dự án không đáp ứng tiến độ theo nghị quyết của Quốc hội, đến nay vẫn chưa đạt mục tiêu thông toàn tuyến với quy mô tối thiểu 2 làn xe, chậm 2 năm. Do đó, cần phải xem xét tổng thể các nguyên nhân, chủ quan, khách quan, trách nhiệm của địa phương, trung ương để đánh giá toàn diện, tổng thể.
Ông Hải đề nghị Chính phủ tiếp thu ý kiến, hoàn thiện hồ sơ gửi cơ quan của Quốc hội thẩm tra chính thức để trình Quốc hội xem xét quyết định tại kỳ họp thứ 3 vào tháng 5 tới.
Dự án đường Hồ Chí Minh được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư vào năm 2004 dự kiến hoàn thành vào năm 2010 với tổng chiều dài 3.183 km, tuyến chính dài 2.499 km, nhánh phía tây dài 684 km; đi qua 28 tỉnh, thành phố. Tổng vốn đầu tư của toàn dự án là 99.170 tỷ đồng.
Tuy nhiên, đến năm 2013, Quốc hội thông qua Nghị quyết 66 điều chỉnh một số nội dung, trong đó lùi thời điểm thông xe toàn tuyến tới năm 2020. Giai đoạn sau năm 2020 sẽ nâng cấp một số đoạn theo chuẩn cao tốc.
