Diễn biến lạ lùng của mùa bánh trung thu 2025 và những lý giải từ chuyên gia

Theo chuyên gia tư vấn chiến lược ngành thực phẩm Đỗ Duy Thanh, Giám đốc Công ty Tư vấn FnB Director và Horeca Business School, mùa trung thu năm nay có thể coi là một bài kiểm tra thị trường. Ai rút kinh nghiệm nhanh, định vị lại sản phẩm và kênh bán hàng, sẽ có lợi thế cạnh tranh khi bước vào mùa Tết Nguyên đán – mùa vụ lớn và quan trọng hơn nhiều.

Bỏ thói quen "trung thu là phải mua vài hộp bánh"

*Phóng viên: Vì sao năm nay quầy sạp trung thu ngoài đường vắng?

- Ông ĐỖ DUY THANH: Thị trường bánh trung thu 2025 chứng kiến một thay đổi rõ rệt. Người tiêu dùng không còn giữ thói quen "trung thu là phải mua vài hộp bánh" như trước. Thay vào đó, họ cân nhắc chi tiêu kỹ lưỡng hơn, tập trung vào những sản phẩm thật sự an toàn và có thương hiệu bảo chứng.

Một nguyên nhân quan trọng khác là nỗi lo an toàn thực phẩm. Nhiều vụ việc liên quan đến bánh kém chất lượng hoặc không rõ nguồn gốc được phản ánh hằng năm, khiến người dân dè dặt hơn. 

Vì vậy, sạp ngoài đường ngày càng mất lợi thế so với cửa hàng chính hãng, siêu thị, hay kênh thương mại điện tử.

Ở góc nhìn tổng thể, sự vắng bóng quầy sạp ngoài đường không phải thị trường "chết đi", mà là sự dịch chuyển kênh mua hàng sang những nơi bảo đảm hơn.

*Thị trường có vẻ ế ẩm nhưng ngày càng nhiều thương hiệu kinh doanh ẩm thực (F&B) tung bánh trung thu. Phân khúc này năm nay thế nào, thưa ông?

- Ở phân khúc quà biếu cao cấp, thị trường vẫn sôi động. Khách hàng sẵn sàng chi tiêu khi bánh đi kèm hộp đẹp, thương hiệu uy tín và mang tính biểu tượng quà tặng. Điều này cho thấy nhu cầu biếu tặng vẫn là động lực lớn nhất.

Ngược lại, phân khúc phổ thông lại khó khăn. Nguyên nhân không chỉ do người dân thắt chặt chi tiêu, mà còn bởi họ có quá nhiều lựa chọn thay thế: bánh ngọt hiện đại, socola, trái cây nhập khẩu, giỏ quà sức khỏe, thậm chí cả voucher ăn uống hoặc trải nghiệm dịch vụ.

Với giới trẻ, một chiếc bánh trung thu không còn đủ hấp dẫn để trở thành quà tặng mặc định như trước kia.

Trung thu giờ không còn là cuộc chơi một sản phẩm, mà là cuộc cạnh tranh của nhiều loại quà tặng khác nhau.

Bánh trung thu ngày càng đắt?

*Vì sao nhiều người tiêu dùng vẫn cảm thấy bánh trung thu đắt?

- Cảm giác "đắt đỏ" đến từ khoảng cách giữa giá trị sử dụng thực tế và cách định vị sản phẩm. Bánh trung thu vốn có nguyên liệu cơ bản nhưng lại gánh thêm nhiều chi phí: bao bì cầu kỳ, marketing rầm rộ, hệ thống phân phối phức tạp và đặc biệt là rủi ro hàng tồn do tính mùa vụ.

Ngoài ra, giá bánh còn được "định vị" bởi vai trò quà biếu. Khi đã được coi là món quà lễ nghĩa, giá không còn phản ánh chi phí nguyên liệu mà phản ánh giá trị biểu tượng.

Tuy nhiên, khẩu vị người tiêu dùng thay đổi – họ muốn ít ngọt, lành mạnh, mới mẻ hơn – nhưng sản phẩm chưa cải tiến kịp. Đây là lý do nhiều người cảm thấy mức giá hiện nay không tương xứng với trải nghiệm.

* Từ thị trường trung thu năm nay, các doanh nghiệp có thể rút ra được điều gì cho mùa Tết?

- Qua mùa trung thu này, tôi thấy ngành thực phẩm có 3 bài học lớn.

Thứ nhất, niềm tin thương hiệu là tài sản cốt lõi. Khách hàng sẵn sàng trả cao nếu tin tưởng, nhưng sẽ quay lưng ngay với sản phẩm không rõ nguồn gốc.

Thứ hai, xu hướng sức khỏe không thể bỏ qua. Doanh nghiệp cần phát triển dòng bánh ít ngọt, ít béo, thậm chí cá nhân hóa cho nhóm khách ăn kiêng hoặc quan tâm dinh dưỡng.

Thứ ba, phân khúc hóa rõ ràng. Quà biếu cao cấp tiếp tục là trụ cột, trong khi phân khúc phổ thông muốn giữ thị phần phải tích hợp thêm giá trị trải nghiệm thay vì chỉ cạnh tranh giá rẻ.

Trung thu năm nay có thể coi là một "bài test" thị trường. Ai rút kinh nghiệm nhanh, định vị lại sản phẩm và kênh bán hàng, sẽ có lợi thế cạnh tranh khi bước vào mùa Tết Nguyên đán – mùa vụ lớn và quan trọng hơn nhiều!

*Xin cảm ơn ông!