Ông Phạm Ngọc Sáu, chuyên gia hàng không cho rằng, trong bối cảnh đô thị hóa nhanh và nhu cầu vận chuyển ngày càng đa dạng, các hoạt động bay tầm thấp mở ra một cơ hội kinh tế – xã hội rất đáng chú ý cho Việt Nam.
Thế giới đang chứng kiến sự bùng nổ trong lĩnh vực này. Mỹ và châu Âu triển khai trước ở mảng vận chuyển hàng hóa và y tế, sau đó mới mở rộng sang dịch vụ chở khách. Tại Trung Quốc, quốc gia này cũng xác định hoạt động bay tầm thấp là “nền kinh tế tầm thấp” với mục tiêu hàng nghìn tỷ nhân dân tệ.
“Còn Hàn Quốc, Nhật Bản và UAE đã có những tuyến thử nghiệm gắn với sân bay và trung tâm đô thị. Điểm chung là bắt đầu bằng những ứng dụng thiết thực, chứng minh lợi ích rõ ràng, sau đó nhân rộng thành mạng lưới”, chuyên gia Phạm Ngọc Sáu nhấn mạnh.
Liên hệ tới Việt Nam, ông Sáu cho rằng chúng ta “hoàn toàn có thể đi theo lộ trình tương tự”. Theo đó, cơ quan quản lý có thể triển khai thí điểm trước ở các khu vực có mật độ công nghiệp và du lịch cao như Hà Nội – Bắc Ninh, TPHCM – Đồng Nai – Bình Dương, hay Đà Nẵng và Phú Quốc.
“Nếu triển khai khéo léo, không chỉ giải quyết bài toán giao thông và logistics mà còn hình thành chuỗi giá trị mới: từ sản xuất thiết bị, xây dựng điểm cất hạ cánh nhỏ, dịch vụ bảo dưỡng – sạc, cho đến nền tảng đặt chỗ trực tuyến. Điều này có thể tạo thêm nhiều việc làm chất lượng cao và mở ra một ngành kinh tế mới”, ông Sáu nhìn nhận.
Vẫn thiếu hành lang pháp lý
Đáng chú ý, theo chuyên gia Phạm Ngọc Sáu, bay tầm thấp không phát triển tách rời mà còn song hành với hàng không chung. Hàng không chung đã có hạ tầng sân bay nhỏ, năng lực đào tạo và vận hành. Còn bay tầm thấp đem lại công nghệ mới, nhu cầu dịch vụ mới. Khi kết hợp, hai lĩnh vực này sẽ bổ trợ cho nhau, vừa mở rộng quy mô thị trường, vừa khai thác hiệu quả hạ tầng hiện hữu, đồng thời nâng cao vị thế hàng không Việt Nam trong khu vực.
Điều đáng nói là vận tải tầm thấp mang lại lợi ích kinh tế – xã hội rất lớn: từ tiết kiệm thời gian, hỗ trợ logistics và y tế khẩn cấp, đến mở ra chuỗi giá trị mới trong sản xuất thiết bị, xây dựng điểm cất hạ cánh nhỏ, dịch vụ bảo dưỡng – sạc và nền tảng điều phối số. Việt Nam có lợi thế đặc biệt khi đang nằm trong nhóm các quốc gia có tỷ lệ xuất khẩu hàng hóa sáng tạo cao trên thế giới.
Điều này phản ánh năng lực sản xuất, thiết kế và dịch vụ sáng tạo của chúng ta hoàn toàn có thể tận dụng để thương mại hóa nhanh các mô hình bay tầm thấp.
Tuy nhiên, ông Sáu thẳng thắn nhìn nhận hiện Việt Nam đã có chủ trương phát triển vận tải hàng không tầm thấp, nhưng hoạt động này chưa thể triển khai ở quy mô thực tế vì thiếu hành lang pháp lý cụ thể.
“Chúng ta chưa có quy định rõ ràng về việc phân chia và quản lý vùng trời ở độ cao thấp, chưa thiết kế bản đồ đường bay và phương thức bay phù hợp với môi trường đô thị, cũng như chưa xây dựng đầy đủ quy chế phối hợp giữa hàng không dân dụng, quân sự và chính quyền địa phương để giám sát, điều hành hoạt động bay”, ông Sáu nhìn nhận.
Chung quan điểm này, bà Hồ Thanh Hương, CEO của hãng hàng không Bluesky Airways nhìn nhận, vùng trời tầm thấp chưa được khai thác hiệu quả, chưa có các quy định cụ thể để việc khai thác riêng các phương tiện bay trong mực bay này được khuyến khích.
Đặc biệt, hiện nay trực thăng chỉ được cất hạ cánh ở các sân bay. Điều này không phù hợp vì các sân bay với đường băng dài thiết kế cho các tàu bay cánh bằng. Trực thăng cần được hạ cánh tại các bãi đỗ trực thăng thay vì sân bay truyền thống vì đây là phương tiện bay cất hạ cánh theo phương thức thẳng đứng.
“Việc kéo trực thăng ra đầu đường băng mất rất nhiều thời gian, đồng thời tốc độ bay của trực thăng bay thấp, làm ảnh hưởng đến việc lên xuống của luồng giao thông chung tại sân bay. Ngoài ra, quy trình cấp phép bay hiện còn tốn quá nhiều thời gian trong khi nhu cầu di chuyển của loại hình này cần đáp ứng ngay.
Khai phá tiềm năng, xây dựng chuỗi giá trị mới
Ông Sáu khẳng định, nếu không sớm hình thành hành lang pháp lý khả thi, Việt Nam sẽ bỏ lỡ cơ hội chiếm lĩnh thị trường và xây dựng năng lực nội địa, trong khi các nước khác đang tăng tốc với những khuôn khổ thử nghiệm và tuyến bay thí điểm.
Vì vậy, việc sớm ban hành quy định thử nghiệm, xác định hành lang bay tầm thấp ở một số đô thị – khu công nghiệp trọng điểm và đưa ra tiêu chuẩn tối thiểu cho điểm cất hạ cánh nhỏ là rất cấp thiết. Đây là bước đi giúp chúng ta không chỉ theo kịp mà còn có thể vượt lên nhờ lợi thế về năng lực sáng tạo và xuất khẩu.
“Ở các thành phố lớn thường xuyên kẹt xe, dịch vụ bay tầm thấp có thể tạo ra một kênh vận tải mới, kết nối nhanh từ trung tâm ra sân bay, từ kho hàng đến bệnh viện hay khu công nghiệp, đồng thời phục vụ cấp cứu y tế và du lịch trải nghiệm. Đặc biệt, những điểm đến nổi tiếng như Hạ Long, Ninh Bình, Đà Nẵng hay Phú Quốc hoàn toàn có thể phát triển dịch vụ bay ngắm cảnh và đưa đón khách cao cấp”, ông Sáu nhìn nhận.
Là doanh nghiệp tiên phong khai mở thị trường hàng không chung, với nhiều năm kinh nghiệm tham gia thị trường hàng không, nữ CEO Hồ Thanh Hương nhận thấy dịch vụ di chuyển bằng trực thăng nhằm phục vụ nhu cầu di chuyển cho giới doanh nhân chưa được các hãng hàng không dân dụng nào triển khai.
Tuy nhiên, đánh giá thị trường trong nước có nhiều tiềm năng, đặc biệt trong bối cảnh giao thông đường bộ ngày càng ùn tắc. Do đó, nhu cầu di chuyển bằng trực thăng thay thế các phương tiện giao thông đường bộ ngày càng rõ nét.
"Việc sử dụng các phương tiện thay thế nhằm giảm áp lực cho giao thông đường bộ trong tình hình giao thông ngày càng đông đúc là cấp thiết. Chúng tôi khẳng định nhu cầu là có và rất cao, đặc biệt trong giới thương gia và đối với hoạt động cấp cứu y tế, cứu hộ cứu nạn.Nắm bắt thời cơ này, Bluesky Airways đã ký mua 2 tàu bay trực thăng tầm trung xa hiệu Agustar Westland của Ý, bao gồm 1 chiếc AW139 và 1 chiếc AW189. Các tàu bay này sẽ bắt đầu được giao vào nửa sau 2026”, bà Hương chia sẻ.
Bà Hương bày tỏ kỳ vọng, hàng không chung và các phương tiện bay tầm thấp sẽ được quan tâm phát triển như tại nhiều nước trên thế giới. Theo đó, cơ quan quản lý sớm ban hành quy định về quản lý, cấp phép đối với phương tiện bay tầm thấp, trong đó có trực thăng, tương tự như các quốc gia phát triển.
Ngoài ra, bà Hương cũng kiến nghị quy định cấp phép bay cần linh hoạt để đáp ứng nhu cầu di chuyển của khách hàng thương gia và khách du lịch. Đặc biệt, trực thăng sẽ có bãi đỗ riêng, được phép cất hạ cánh tại các bãi đỗ này thay vì sử dụng đường băng truyền thống.
Trong Dự thảo Luật Hàng không sửa đổi, cơ quan soạn thảo đã tạo khung với mục tiêu khi Luật có hiệu lực có thể quản lý được bầu trời… theo hướng mở rộng hơn, tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động bay tầm thấp, trong đó có hàng không chung.
Được biết, dự thảo Luật Hàng không sửa đổi dự kiến trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 10 (tháng 10/2025).
Đại diện Cục Hàng không Việt Nam- cơ quan được Bộ Xây dựng giao chủ trì soạn thảo dự án Luật Hàng không dân dụng sửa đổi cho biết: “Tiếp thu ý kiến chỉ đạo của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội về dự thảo Luật Hàng không dân dụng, cơ quan soạn đã tiếp thu bổ sung một số điều khoản, chính sách để phục vụ cho hoạt động vận tải tầm thấp - đặt nền móng để phát triển kinh tế tầm thấp.
