PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, nguyên cán bộ trường Đại học Bách khoa Hà Nội nhấn mạnh, dầu cho chăn nuôi tuyệt đối không thể sử dụng cho người bởi chúng chứa nhiều tạp chất, độc tố, chất lượng kém, vốn được sản xuất với mục đích khác và giá thành rẻ.
Trái lại, người ta có thể dùng dầu ăn sản xuất cho người để bổ sung vào thức ăn chăn nuôi – điều này được pháp luật cho phép, nhưng chi phí cao, không phổ biến.
Dầu dùng cho chăn nuôi thường là dầu thô – loại mới ép, chưa tinh chế, hoặc chưa kịp tinh chế, chủ yếu nhập khẩu hoặc sản xuất trong nước, được trộn vào thức ăn cho cá, lợn, trâu bò.
Nếu dùng loại dầu này để chiên rán thực phẩm cho người, độc tố sẽ xâm nhập cơ thể, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, đặc biệt ở nhóm dễ tổn thương như trẻ nhỏ, người già, người bệnh. Với người khỏe mạnh, có thể chưa thấy tác động ngay, nhưng về lâu dài, độc tố tích tụ có thể gây bệnh mãn tính.
Dầu sử dụng trong chăn nuôi và dầu ăn sử dụng cho người hoàn toàn khác nhau từ khâu chế biến đến sử dụng. (Ảnh minh hoạ)
Không chỉ dầu cho chăn nuôi, một nguồn nguy cơ khác là dầu ăn đã qua sử dụng. Theo ông Thịnh, sau khi chiên rán nhiều lần, các nhà hàng, khách sạn thường thải ra lượng lớn dầu cặn, bán lại cho các cơ sở tái sử dụng.
Loại dầu này có thể được dùng trong ngành kỹ thuật – làm vật liệu xây dựng, bôi trơn khuôn, hoặc cho chăn nuôi (nếu độc tố thấp). Tuy nhiên, hoàn toàn không được phép quay lại chuỗi thực phẩm cho người.
“Dầu đã qua sử dụng chứa nhiều chất bẩn, có thể bị biến tính hóa học, sinh ra hợp chất độc hại. Không còn mùi lạ, rất khó nhận biết, nhưng tác hại thì rõ ràng”, ông nói.
Người dân khó có thể phân biệt được đâu là dầu ăn đạt chuẩn, đâu là dầu bẩn. Một số loại dầu thô chưa tinh chế có thể còn mùi lạ, nhưng dầu đã qua xử lý hoặc tái chế nhiều lần thì hầu như không còn dấu hiệu bất thường. Do đó, việc giám sát cần đến từ cơ quan chức năng – kiểm tra từ gốc, ngăn chặn sai phạm ngay từ đầu.
Vị chuyên gia khuyến cáo người tiêu dùng cần tỉnh táo, chỉ chọn sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, nhãn mác đầy đủ, đạt tiêu chuẩn chất lượng, tuyệt đối tránh mua dầu trôi nổi, không kiểm định để bảo vệ sức khỏe bản thân và cả gia đình.
