Trong thời kỳ đỉnh dịch COVID-19, Singapore đã đóng chặt biên giới của mình. Đây là một cú sốc đối với một trong những nền kinh tế lấy du lịch làm trọng tâm và một thỏi “nam châm” thu hút lao động nước ngoài, theo Asia Nikkei.
Do một số công dân nước ngoài rời đi và việc nhập cảnh phần lớn bị tạm dừng, dân số Singapore đã giảm 4,1% trong nửa đầu năm 2021, xuống còn 5,45 triệu người. Song, dữ liệu mới nhất được công bố ngày 27/9 cho thấy sự thay đổi gần như nhanh chóng, nhờ vào việc dỡ bỏ dần các hạn chế. Dân số Singapore đã tăng trở lại 3,4% lên 5,63 triệu người, phần lớn là do công nhân trong các lĩnh vực như xây dựng và đóng tàu, quay lại quốc gia này làm việc.
Giờ đây, Singapore hy vọng sẽ thu hút được nhiều chuyên gia có tay nghề cao với chuyên môn và ý tưởng có thể thúc đẩy sự phát triển trong thời kỳ hậu COVID-19. "Đây là thời kỳ mà tài năng tạo nên sự khác biệt cho thành công của một quốc gia", Thủ tướng Lý Hiển Long nói trong một bài phát biểu vào tháng 8.
Singapore không phải quốc gia duy nhất “khát” nhân tài. Từ Thái Lan đến Đài Loan, một cuộc cạnh tranh đang nóng lên để thu hút những người giỏi nhất trong số những người giỏi để phát triển các lĩnh vực cho đất nước.
Các lĩnh vực đổi mớ là những ngành có nhu cầu tuyển dụng nhân tài lớn nhất
Chính sách mới nhất của Singapore có tên là Overseas Networks and Expertise Pass (ONE), một loại thị thực mới dành cho các chuyên gia kỹ năng cao kiếm được ít nhất 20.800 USD/tháng. Chương trình sẽ cho phép những người có thị thực này ở lại ít nhất 5 năm và làm việc tại nhiều tổ chức.
Trong khi đó, Thái Lan bắt đầu nhận đơn xin thị thực mới vào ngày 1/ 9, cho phép các chuyên gia toàn cầu ở lại nước này trong 10 năm. Chính phủ hy vọng sẽ thu hút 1 triệu công dân nước ngoài với thị thực Cư trú dài hạn (LTR), được sử dụng cho những người có kỹ năng trong các lĩnh vực trọng tâm như xe điện, công nghệ sinh học và quốc phòng.
Thái Lan theo định hướng du lịch, giống như Singapore, đã bị ảnh hưởng bởi sự gián đoạn của dịch COVID-19. Cả hai quốc gia đều có dân số già. Trong khi Singapore kỳ vọng tăng trưởng trong khoảng 3% - 4% trong năm nay, triển vọng mới nhất của Ngân hàng Phát triển Châu Á dự báo tốc độ tăng trưởng của Thái Lan ở mức 2,9%, thấp hơn nhiều so với mức tăng trưởng dự kiến của Indonesia là 5,4%, 6% của Malaysia và 6,5% của Việt Nam.
Về phần mình, Malaysia cũng cấp Chương trình Thị thực Đặc biệt mới để thu hút nhân tài. Chương trình bắt đầu chấp nhận đơn đăng ký trong tháng 10, cho phép những người có thể gửi 1 triệu ringgit (khoảng 215.000 USD) trong nước và có thu nhập nước ngoài hàng năm khoảng 100.000 USD có thể ở lại trong tối đa 20 năm. Trong thời gian đó, họ có thể đầu tư, điều hành doanh nghiệp và làm việc.
Người lao động tại Singapore. (Ảnh: Reuters).
Những sáng kiến này bổ sung vào các chương trình hiện có được cung cấp trong khu vực, chẳng hạn như hệ thống Employment Gold Card của Đài Loan, bắt đầu vào năm 2018 dành cho các chuyên gia nước ngoài trong các lĩnh vực mục tiêu như khoa học và công nghệ.
Jaya Dass, Giám đốc điều hành bộ phận tuyển dụng thường trực của một công ty tuyển dụng nhân sự cấp cao tại khu vực châu Á cho biết: "Bất chấp lo ngại về suy thoái kinh tế, nhiều công ty đang lấp đầy các vị trí còn trốn từ khi đại dịch bùng phát".
Khó khăn trong việc tuyển dụng nhân tài
Việc tìm kiếm nhân tài ngày càng khó khăn. Một cuộc khảo sát của ManpowerGroup, một công ty nhân sự, cho thấy 75% trong số khoảng 40.000 công ty trên toàn cầu báo cáo những thách thức trong việc tuyển dụng ứng viên mà họ cần, một bước nhảy vọt so với tỷ lệ 54% vào năm 2019.
Các công ty ở một số nền kinh tế châu Á đang gặp khó khăn hơn mức trung bình toàn cầu. Cụ thể, 88% người sử dụng lao động Đài Loan đã báo cáo những thách thức như vậy, cao nhất trong số 40 nền kinh tế mà cuộc khảo sát đã đề cập. Các nhà tuyển dụng Singapore cũng không khá hơn, ở mức 84%.
Bộ trưởng Bộ Nội vụ Australia Canberra Clare O'Neil cho biết: "Hiện tại, những người giỏi nhất và những bộ óc sáng suốt nhất không đến Australia. Họ đang đi nơi khác. Chúng tôi cần sự trợ giúp để Australia có thể tiếp tục thu hút người tài”.
Nhật Bản đang gấp rút bắt kịp các quốc gia khác ơ rchâu Á khi lên kế hoạch mở rộng các chương trình riêng cho lao động nước ngoài có tay nghề cao. "Hiện chúng ta đang bước vào kỷ nguyên cạnh tranh toàn cầu về nguồn nhân lực, trong đó các quốc gia trên thế giới đang cạnh tranh để thu hút nhân tài nước. Nhật Bản vẫn đang bị tụt hậu trong việc này, và chúng ta phải nỗ lực nhiều hơn nữa", Thủ tướng Fumio Kishida nói.
Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida cho rằng quốc gia này đang đi sau các nước châu Á khác trong việc hút nhân tài. (Ảnh: Asia Nikkei).
Các doanh nghiệp hưởng ứng
Kei Shibata, một doanh nhân Nhật Bản điều hành một công ty khởi nghiệp du lịch ở Singapore, cho biết ông quan tâm đến loại thị thực mới vì nó cung cấp thời gian lưu trú lâu hơn so với các chương trình hiện có và cho phép người sở hữu làm việc tại nhiều công ty.
Magnus Grimeland, người sáng lập và Giám đốc điều hành của Antler, một công ty đầu tư mạo hiểm được thành lập tại Singapore với hơn 550 công ty danh mục đầu tư, cũng bày tỏ sự lạc quan. "Đó là một kế hoạch thực sự tốt và thông minh”, ông nhấn mạnh.
Ông Grimeland cho biết khoảng 60% những người sáng lập mà công ty của ông hỗ trợ ở Singapore đã thành lập doanh nghiệp của họ bằng cách sử dụng EntrePass, một loại thị thực riêng cho các doanh nhân.
So với EntrePass, ONE Pass linh hoạt hơn. EntrePass không yêu cầu mức lương tối thiểu, song chỉ tốt trong một năm đầu tiên. Một loại thị thực khác, Employment Pass (EP), thường được cấp từ hai đến ba năm và gắn liền với một công việc cụ thể.
Không có gì ngạc nhiên khi thị thực mới đã đặt ra một số câu hỏi về tác động đối với công dân trong nước. Trong một cuộc tranh luận tại quốc hội sau thông báo về ONE Pass, một nhà lập pháp đối lập nhấn mạnh rằng "việc chuyển giao kỹ năng cho người lao động Singapore phải là trung tâm của các chính sách nhân lực mới".
Ông Grimeland cho rằng Singapore có thể thu hút rất nhiều thứ từ các chương trình như ONE Pass. "Nếu bạn kết hợp những tài năng tốt nhất ở Singapore với những người tuyệt vời từ nước ngoài, điều đó rất có lợi. Nhiều chính phủ đang cố gắng làm điều này. Theo kinh nghiệm của chúng tôi, Singapore là một quốc gia đặc biệt trong việc thực hiện các cách thu hút nhân tài để xây dựng công ty", ông Grimeland nói.
Các doanh nghiệp Thái Lan đang nỗ lực tuyển dụng nhân tài. (Ảnh: EPA).
Tương tự, các doanh nghiệp Thái Lan đang chào đón Visa LTR, vốn đã thu hút hàng trăm đơn đăng ký. Jareeporn Jarukornsakul, Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành của nhà phát triển bất động sản công nghiệp WHA, cho biết các công ty đánh giá cao chính sách này vì nhu cầu cấp thiết về lao động có tay nghề cao. Nhu cầu đặc biệt lớn ở Hành lang Kinh tế phía Đông (EEC), một khu vực phát triển được coi là trung tâm của các ngành công nghệ cao như chăm sóc sức khỏe, robot, công nghệ sinh học, xe điện và du lịch.
Koji Sako, Phó giáo sư tại Đại học Quốc tế Josai của Nhật Bản và là một nhà theo dõi kinh tế châu Á lâu năm, cho biết chiến lược đằng sau thị thực mới của Thái Lan là đưa ra các biện pháp khuyến khích sớm để thu hút các chuyên gia trong các lĩnh vực có thể là ngành công nghiệp chính trong tương lai.
Cuộc chiến giành nhân tài không đơn thuần chỉ diễn ra ở châu Á. Hiện tượng này đã lan rộng ra toàn cầu. Ví dụ, vào đầu năm nay, Vương quốc Anh đã đưa ra một hệ thống mới được gọi là thị thực High Potential Individual, cho phép sinh viên tốt nghiệp các trường đại học danh tiếng ở lại nước này ngay cả trước khi họ tìm được việc làm.
Trong khi đó, một số thị trường đang mất dần nguồn nhân lực. Dân số Hong Kong đã giảm 121.500 người, tương đương 1,6%, tính đến nửa đầu năm 2022, mức giảm lớn nhất kể từ khi có dữ liệu so sánh vào năm 1961. Trung tâm tài chính của châu Á đã bị ảnh hưởng bởi tình trạng giảm sinh và dòng người di cư.
