"Các nhà đầu tư FDI thường đưa vào công nghệ vừa phải, thậm chí lạc hậu"

Chiều 9.10, tiếp tục phiên họp 50, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của luật Chuyển giao công nghệ.

ẢNH: GIA HÂN

Tờ trình do Bộ trưởng Bộ Khoa học - Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng trình bày cho biết, việc sửa đổi, bổ sung luật Chuyển giao công nghệ nhằm thể chế hóa chủ trương của Đảng trong các văn bản gần đây như Nghị quyết 57 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân…

Các chính sách sửa đổi trong luật bao gồm xác định phạm vi công nghệ điều chỉnh trong luật, trong đó có việc mở rộng đối tượng công nghệ ưu tiên chuyển giao; hỗ trợ thúc đẩy chuyển giao công nghệ nội sinh, bao gồm chuyển giao công nghệ giữa các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân trong nước, thương mại hóa kết quả nghiên cứu…

Góp ý dự thảo luật, Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải lưu ý vấn đề chuyển giao công nghệ của các nhà đầu tư FDI vào Việt Nam. Theo bà Hải, hiện có tình trạng các nhà đầu tư FDI không đưa vào Việt Nam những công nghệ tiên tiến, hàng đầu mà thường đưa vào những công nghệ vừa phải, thậm chí lạc hậu. Điều này dẫn tới giá thành sản phẩm sản xuất không cạnh tranh và nguy cơ ảnh hưởng tới môi trường.

ẢNH: GIA HÂN

"Vậy trong luật có rào cản gì với công nghệ lạc hậu, hay có ưu đãi, khuyến khích gì với dây chuyền chuyển giao công nghệ hiện đại, tiên tiến?", bà Hải nêu và dẫn chứng thực tế địa phương khi thẩm định công nghệ chỉ quản lý được phần ngọn, chú trọng vốn, đất đai mà chưa quan tâm phần công nghệ; máy móc, các dự án thường không có bộ phận chuyên môn, chuyên nghiệp để xem xét... nên nhiều dự án có thiết bị lạc hậu.

"Không thể tự biến mình thành bãi rác công nghệ dễ dãi"

Phó tổng Thư ký Liên đoàn Thương mại - Công nghiệp Việt Nam (VCCI) Đậu Anh Tuấn cho rằng, việc chú trọng vấn đề thẩm định công nghệ là đúng vì chúng ta không thể tự biến mình thành "bãi rác công nghệ dễ dãi" được.

Tuy nhiên, ông cũng bày tỏ lo ngại việc trùng lắp thủ tục thẩm định công nghệ với thủ tục đầu tư, môi trường trong giai đoạn chấp thuận chủ trương đầu tư. Theo ông Tuấn, việc thẩm định công nghệ trong giai đoạn chấp thuận chủ trương đầu tư khiến dự án bị kéo dài. 

"Liệu có cơ chế nào để chúng ta tích hợp hay lồng ghép các thủ tục này hay không để vẫn kiểm soát tốt nhưng nhà đầu tư, đặc biệt là nhà đầu tư công nghệ cao vốn rất nhạy cảm với thủ tục hành chính có thể thấy thuận lợi và có động lực để đầu tư mạnh", ông Tuấn nêu.

ẢNH: GIA HÂN

Cho ý kiến tại phiên thảo luận, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị, sửa đổi luật Chuyển giao công nghệ phải thúc đẩy đổi mới sáng tạo và chuyển giao công nghệ nội sinh, khơi luồng công nghệ giữa các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân trong nước và giữa các cơ sở giáo dục đại học, cơ sở nghiên cứu và doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân.

"Khắc phục tình trạng nghiên cứu rồi để trong ngăn tủ, nghiên cứu "treo", Chủ tịch Quốc hội lưu ý và cho rằng, việc này sẽ hỗ trợ cho khởi nghiệp, góp phần nâng cao năng suất lao động, kinh tế số...

Bên cạnh đó, Chủ tịch Quốc hội lưu ý, phải tích hợp ưu đãi mạnh mẽ về thuế, hỗ trợ vốn qua các quỹ đổi mới, yêu cầu cam kết chuyển giao công nghệ từ nhà đầu tư quốc tế, tạo động lực cho doanh nghiệp nước ngoài, làm sao người ta vào đây đầu tư, thúc đẩy dòng vốn FDI mang lại công nghệ cao.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị phải minh bạch, chuyên nghiệp hóa thị trường, nhất là quy định về sàn giao dịch trung tâm và công bố công nghệ giúp thị trường khoa học, công nghệ hiệu quả, giảm rủi ro, tăng kết nối cung - cầu. Các cơ quan cần rút ngắn thời gian cấp phép đầu tư, giúp doanh nghiệp có động lực tham gia. 

"Thủ tục cấp phép đầu tư có khi quy định là 45 ngày, nhưng có những giấy phép 3 ngày là xong. Nếu rút ngắn thời gian thì người ta rất mừng. Bây giờ mình cứ cứng nhắc, quy định 30 ngày là phải 30 ngày mới trao. Tôi thấy vấn đề này phải khắc phục", Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.