Thu nhập bấp bênh vì sản xuất nhỏ lẻ, manh mún
Trước đây, nhiều thế hệ ở xã Vĩnh Mỹ (Cà Mau) mưu sinh từ độc canh cây lúa nhưng không thể làm giàu trên chính mảnh đất, thửa ruộng của mình. Năm 2017, ông Nguyễn Quốc Hưng (46 tuổi, ngụ ấp An Khoa, xã Vĩnh Mỹ) thuyết phục gia đình chuyển 5,4 ha đất trồng lúa tham gia HTX dịch vụ nông nghiệp Vĩnh Cường để sản xuất theo mô hình cánh đồng mẫu lớn.
HTX dịch vụ nông nghiệp Vĩnh Cường áp dụng theo mô hình cánh đồng mẫu lớn
ẢNH: PHAN THANH CƯỜNG
Ông Hưng lý giải, diện tích đất trồng lúa của gia đình manh mún, nhỏ lẻ nên các khâu sạ lúa, bón phân, cắt lúa... đều lao động thô sơ, lạc hậu. Gia đình không thể ứng dụng máy móc vào sản xuất nên mỗi vụ thu hoạch lúa đều đạt năng suất thấp, lợi nhuận bấp bênh. Bao đời nay, nhiều thế hệ của gia đình ông cứ nghèo trên chính thửa ruộng, đồng lúa của mình.
Từ khi tham HTX, gia đình ông Hưng khấm khá hơn, có của ăn của để và có lợi đủ thứ. Cụ thể, từ khâu cải tạo đồng ruộng, sạ lúa, bón phân, xịt thuốc đến khi thu hoạch lúa đều cơ giới hóa. Lúa sau thu hoạch được HTX bao tiêu, giá bán luôn cao hơn thị trường. Phân bón, thuốc bảo vệ thực vật và lúa giống được HTX hợp đồng mua có nguồn gốc rõ ràng, giá thấp hơn người dân tự mua. "Từ khi tham gia mô hình cánh đồng mẫu lớn, gia đình tôi sản xuất 3 vụ lúa/năm, năng suất từ 7 - 9 tấn/ha/vụ, thu lãi từ 15 - 20 triệu đồng/ha/vụ", ông Hưng phấn khởi chia sẻ.
HTX dịch vụ nông nghiệp Vĩnh Cường tự đầu tư lò sấy chọn lọc lúa giống
ẢNH: TRẦN THANH PHONG
Ông Nguyễn Văn Đáng (59 tuổi, ngụ ấp An Thanh, xã Vĩnh Mỹ) cho biết, gia đình ông có 3 ha đất trồng lúa, sản xuất 3 vụ/năm. Từ khi tham gia HTX, gia đình thoát nghèo, khấm khá hơn.
Theo ông Đáng, trước đây, hầu hết nông dân xã Vĩnh Mỹ sản xuất theo tập quán truyền thống, như gieo sạ phân tán, mỗi hộ mỗi giống lúa, mạnh ai nấy làm. Đầu ra nông sản bấp bênh, bị thương lái ép giá, chi phí sản xuất cao mà lợi nhuận chẳng đáng bao nhiêu. Có những vụ, bán lúa xong mà tính lại coi như công cày xới mất trắng.
"Khi tham gia vào chuỗi liên kết, người dân được HTX hỗ trợ chi phí đầu vào 10%, được hướng dẫn kỹ thuật canh tác. Đặc biệt nông dân tránh được rủi ro biến động về giá do hợp đồng bao tiêu nên cao hơn giá thị trường, do đó bà con rất phấn khởi và yên tâm sản xuất", ông Đáng nói.
Thoát nghèo, xây nhà khang trang nhờ cánh đồng mẫu lớn
Ông Trịnh Văn Cường (45 tuổi), Chủ tịch HĐQT, kiêm Giám đốc HTX dịch vụ nông nghiệp Vĩnh Cường chia sẻ, thấu hiểu người dân bao đời vẫn nghèo trên chính mảnh đất của mình, tháng 5.2016, ông quyết định thành lập HTX và vận động 30 hộ dân tham gia với tổng diện tích 102 ha.
Ông Trịnh Văn Cường, Chủ tịch HĐQT, kiêm Giám đốc HTX dịch vụ nông nghiệp Vĩnh Cường (trái) kiểm tra đồng lúa của bà con xã viên
ẢNH: TRẦN THANH PHONG
Ngay từ thời gian đầu hoạt động, HTX đã chú trọng xây dựng chuỗi liên kết sản xuất và bao tiêu sản phẩm. Thay vì để bà con tự tìm đầu ra, HTX chủ động ký kết hợp đồng với các doanh nghiệp thu mua, nhà máy chế biến gạo vùng ĐBSCL. Cách làm này vừa bảo đảm sản phẩm của xã viên có nơi tiêu thụ ổn định, vừa tạo điều kiện để bà con yên tâm sản xuất.
Không chỉ lo đầu ra, HTX còn liên kết với các công ty cung ứng vật tư nông nghiệp, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật… giúp xã viên mua với giá rẻ hơn thị trường. Đồng thời, HTX có đội ngũ kỹ sư lên đến 27 người trực tiếp hỗ trợ, tư vấn, hướng dẫn kỹ thuật cho bà con. Ngoài ra, HTX có 43 máy gặt lúa, 12 máy sạ lúa, bón phân, phun thuốc. Nhờ đó, chi phí sản xuất giảm từ 10 - 15% so với trước, còn năng suất và chất lượng lúa ngày càng nâng lên.
Hiện nay, HTX dịch vụ nông nghiệp Vĩnh Cường áp dụng theo mô hình cánh đồng mẫu lớn với tổng diện tích đến 2.192 ha
ẢNH: PHAN THANH CƯỜNG
Ông Cường cho biết, điểm nổi bật của HTX là tất cả các khâu từ cải tạo đất, xuống giống, phun thuốc đến thu hoạch đều được tổ chức đồng loạt, đồng bộ. HTX đầu tư lò sấy, chọn lọc lúa giống chất lượng cao, hạn chế tối đa thuốc hóa học, hướng sản xuất an toàn và bền vững. HTX thành lập được 7 tổ sản xuất, mỗi tổ gồm 2 ấp trong xã. Đặc biệt, tổ trưởng, tổ phó đều là trưởng ấp. Nhiệm vụ các tổ là vận động, tập hợp xã viên, phát động phong trào sản xuất, hướng dẫn máy sạ lúa, bón phân, thu hoạch và liên lạc thương lái đến mua lúa...
Một dấu ấn trong quá trình phát triển của HTX là việc mạnh dạn áp dụng theo mô hình cánh đồng mẫu lớn. Khi mới thành lập, HTX chỉ có 30 xã viên, diện tích hơn 102 ha. Sau gần 10 năm phát triển, diện tích được mở rộng lên đến 2.192 ha, có 485 hộ dân tham gia.
Ông Trịnh Văn Cường, Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc HTX dịch vụ nông nghiệp Vĩnh Cường kiểm tra lò sấy chọn lọc lúa giống
ẢNH: TRẦN THANH PHONG
HTX chủ yếu sản xuất 3 vụ lúa/năm, năng suất bình quân 7 - 9 tấn/ha/vụ. Với diện tích trên, mỗi năm, HTX thu hoạch tổng sản lượng khoảng 46.000 tấn lúa. Bên cạnh đó, HTX còn xây dựng chuỗi liên kết, hợp đồng bao tiêu với hơn 10.000 xã viên ở các tỉnh An Giang, Cà Mau và TP.Cần Thơ với hơn 29.000 ha sản xuất theo cánh đồng mẫu lớn. Thực hiện Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao ở miền Tây, đến nay HTX đã đăng ký tham gia gần 15.000 ha.
Những đổi thay từ khi gia nhập HTX thể hiện rõ trong đời sống xã viên. Thu nhập bình quân mỗi hộ tăng từ 30 - 40% so với trước, nhiều hộ có điều kiện xây dựng nhà cửa khang trang. Quan trọng hơn, mô hình đã tạo được niềm tin, sự gắn kết cộng đồng. Thay vì cạnh tranh manh mún, nay nông dân biết hợp tác, cùng nhau chia sẻ kinh nghiệm, cùng bảo vệ lợi ích chung…
Ông Trần Minh Thới, Chủ tịch UBND xã Vĩnh Mỹ, cho biết, qua nhiều năm thực hiện chủ trương xây dựng cánh đồng lớn, xây dựng chuỗi liên kết sản xuất, bao tiêu lúa gạo, HTX dịch vụ nông nghiệp Vĩnh Cường đã mang lại kết quả đáng ghi nhận. Đặc biệt là đã giúp thay đổi nhận thức của người dân về lợi ích của liên kết sản xuất, góp phần nâng cao giá trị, lợi nhuận trên cùng đơn vị canh tác. Đầu ra cho sản phẩm lúa gạo ổn định giúp nhà nông yên tâm đầu tư sản xuất, vươn lên làm giàu.
