Thông tin được GS.TS Phạm Mạnh Hùng, Phó Chủ tịch Hội Tim mạch học Việt Nam, cho biết tại Hội nghị khoa học Tim mạch Toàn quốc 2025, diễn ra hôm 18-19/10 tại Hà Nội.
"Số ca mắc bệnh tim mạch tăng gấp đôi trong 30 năm qua và vẫn là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong", GS Hùng nói. Ông cho biết thêm mỗi năm, gần 19 triệu người tử vong vì bệnh tim mạch, tương đương hơn 30% tổng số ca tử vong toàn cầu, là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong vượt xa các nguyên nhân khác.
GS Hùng cho biết báo cáo hằng năm về gánh nặng bệnh tim mạch toàn cầu mới nhất năm 2025, cho thấy có một số sự thay đổi trong mô hình bệnh tim mạch và chiến lược chăm sóc. Đặc biệt là bệnh dịch chuyển từ "giàu" sang "nghèo", từ cấp tính sang mạn tính.
Hơn 75% số ca tử vong do bệnh tim mạch xảy ra tại các quốc gia thu nhập thấp và trung bình và thiệt hại kinh tế toàn cầu ước tính hơn một nghìn tỷ USD mỗi năm, bao gồm chi phí y tế trực tiếp và tổn thất năng suất lao động.
Việt Nam thuộc nhóm nước có thu nhập trung bình thấp, gánh nặng bệnh tim mạch cũng đang gia tăng nhanh chóng. Các bệnh lý do xơ vữa động mạch hiện chiếm tới 65% tổng số ca bệnh, trong đó bệnh mạch vành và đột quỵ tiếp tục là hai nguyên nhân hàng đầu gây tử vong, với khoảng 200.000 ca tử vong mỗi năm, tương đương 1/3 tổng số ca tử vong toàn quốc.
"Tốc độ gia tăng nhanh chóng của bệnh tim mạch là minh chứng rõ rệt cho sự bùng phát thầm lặng của một đại dịch toàn cầu không lây nhiễm và đang trở thành một trong những thách thức phát triển lớn nhất của thế kỷ 21", ông Hùng cho hay.
Gánh nặng từ căn bệnh trên đang tạo áp lực to lớn trong công tác phòng ngừa, chẩn đoán và điều trị. Song, hiện nay hầu hết quốc gia trên thế giới trong đó có Việt Nam vẫn tập trung hơn vào điều trị bệnh nhân tim mạch giai đoạn muộn, thay vì phòng ngừa nguyên phát và tiên phát. Các chính sách y tế công cộng về chế độ ăn, kiểm soát thuốc lá, giảm muối, hoạt động thể lực còn thiếu nhất quán hoặc không được thực thi hiệu quả. Cơ sở hạ tầng y tế và nguồn nhân lực ở nhiều nước chưa đủ đáp ứng nhu cầu chăm sóc tim mạch đang tăng nhanh.
Tại Việt Nam, nguồn nhân lực còn hạn chế và có những khoảng cách không nhỏ với các nước tiên tiến và giữa các tuyến, khu vực trong nước. Số lượng bác sĩ chuyên khoa tim mạch thực thụ còn khá ít so với nhu cầu, ước tính chỉ có dưới 2.000 bác sĩ chuyên khoa tim mạch trên cả nước trên hơn 100 triệu dân. Các tiến bộ khoa học kỹ thuật trong chuyên ngành phát triển rất nhanh chóng và mạnh mẽ trong khi khả năng tiếp cận của nước ta còn nhiều hạn chế.
Tại hội nghị, các chuyên gia cho rằng để giảm gánh nặng bệnh tim mạch, cần một chiến lược phòng ngừa toàn cầu tích hợp. Cụ thể là phòng ngừa nguyên phát và tiên phát sớm từ tuổi thơ, qua giáo dục sức khỏe cộng đồng. Thúc đẩy chính sách toàn cầu giảm yếu tố nguy cơ: giảm muối, loại bỏ chất béo chuyển hóa, kiểm soát ô nhiễm, hạn chế thực phẩm siêu chế biến. Ứng dụng công nghệ tiên tiến như phân tích dữ liệu lớn (AI) và tính toán nguy cơ cá thể hóa, liệu pháp gene (siRNA, CRISPR) cho nhóm nguy cơ cao.
Người dân được khuyến cáo khống chế các yếu tố nguy cơ là tăng huyết áp, béo phì, rối loạn mỡ máu. Bên cạnh đó là thay đổi lối sống như thường xuyên vận động, chế độ ăn lành mạnh, tránh dầu mỡ, thức ăn chế biến sẵn, hạn chế stress và cai thuốc lá.
Hội nghị Tim mạch Toàn quốc 2025 quy tụ hơn 1.800 đại biểu, bao gồm các giáo sư, chuyên gia đầu ngành, bác sĩ, nhà nghiên cứu, học viên và đại diện doanh nghiệp y tế đến từ khắp mọi miền đất nước và các tổ chức quốc tế uy tín trong khu vực.
Chương trình khoa học của hội nghị có 92 phiên khoa học chuyên đề và 352 bài báo cáo chuyên sâu, bao quát hầu hết các lĩnh vực của tim mạch học hiện đại, đặc biệt là những phát triển khoa học công nghệ ứng dụng trong chuyên ngành. Nhiều chủ đề cập nhật các xu hướng mới của phát triển khoa học như: ứng dụng AI trong tim mạch; công nghệ gene và tế bào; các can thiệp ít xâm lấn; các giải pháp toàn diện trong quản lý bệnh tim mạch; các mô hình y học chính xác - cá thể hoá trong điều trị bệnh tim mạch…
