“Kỳ lân ba người” đang nhanh chóng trở thành giấc mơ mới của các nhà sáng lập. Thuật ngữ này mô tả các startup thuần AI đạt được doanh thu khổng lồ và định giá hàng tỷ đô la với đội ngũ nhân sự tinh gọn.
Ví dụ điển hình là Cursor, một trợ lý lập trình AI có trụ sở tại Mỹ, đã đạt 100 triệu USD doanh thu định kỳ hàng năm chỉ với 60 nhân viên. Nhưng điều này thực tế đến đâu ở Đông Nam Á? Dữ liệu của Tech in Asia cho thấy: Chưa hẳn là vậy.
Theo Tech in Asia, danh sách được lập so sánh dữ liệu doanh thu năm 2024 từ các công ty căn cứ vào số lượng nhân viên trên LinkedIn và PitchBook, sau đó xếp hạng họ theo doanh thu trên mỗi nhân viên.
Tờ tạp chí nhấn mạnh: “Đây không phải là một thước đo hoàn hảo, nhưng nó cho nhà đầu tư một góc nhìn về mức độ hiệu quả trong việc tạo ra doanh thu của các công ty tại Đông Nam Á”.
Dựa trên danh sách có thể thấy, một trong những công ty hoạt động hiệu quả nhất khu vực theo tiêu chí này không phải là một công ty phần mềm thuần túy mà là một công ty phần cứng.
Nhà sản xuất ghế gaming Secretlab có trụ sở tại Singapore dẫn đầu về doanh thu trên mỗi nhân viên trong danh sách của Tech in Asia, tạo ra 944.000 USD mỗi người. Công ty đã báo cáo doanh thu 280 triệu USD vào năm ngoái với số lượng nhân viên hiện tại là 300.
Đứng ở vị trí thứ hai là Carro, kỳ lân trong lĩnh vực sàn giao dịch xe đã qua sử dụng của Singapore, với doanh thu 781 triệu USD, tương đương khoảng 686.000 USD mỗi nhân viên. Lý do là vì hầu hết doanh số của công ty đến từ Singapore, nơi giá xe “cao gấp 10 lần hoặc hơn” so với các thị trường lân cận. Tuy nhiên, doanh thu lớn từ việc bán xe của Carro đi kèm với biên lợi nhuận gộp mỏng - chỉ khoảng 10% trong hai năm qua.
Khép lại top 3 là kỳ lân Coda có trụ sở tại Singapore, công ty kiếm tiền thông qua các mã giảm giá và nội dung số trong game. Công ty hợp tác với hơn 300 nhà phát hành, bao gồm cả những đơn vị đứng sau các tựa game nổi tiếng như Mobile Legends, PUBG, và Genshin Impact.
Còn những tên tuổi niêm yết lớn nhất trong khu vực thì sao? GoTo, Bukalapak, Grab, Sea Group, và Blibli đều ghi nhận từ 200.000 USD đến 305.000 USD doanh thu trên mỗi nhân viên. Đối với các nhà sáng lập eyeing an IPO, đây có thể là một cột mốc đáng để hướng tới.
Để có cái nhìn chi tiết hơn, hãy cùng đi sâu vào những câu chuyện đằng sau bảng xếp hạng. Ba vị trí dẫn đầu đều đến từ Singapore, nhưng câu chuyện về lợi nhuận của họ lại rất khác nhau. Secretlab không chỉ đứng đầu về hiệu suất mà còn là một cỗ máy kiếm tiền với lợi nhuận 26,5 triệu USD.
Ngược lại, cả Carro và Coda dù có hiệu suất cao nhưng vẫn đang ghi nhận các khoản lỗ, lần lượt là 7 triệu USD và 15,7 triệu USD. Điều này cho thấy doanh thu cao trên mỗi nhân viên không phải lúc nào cũng đảm bảo sự bền vững về tài chính.
Khi nhìn vào nhóm các gã khổng lồ đã niêm yết, bức tranh càng trở nên phức tạp. Dù có chỉ số hiệu suất doanh thu/nhân viên tương đối khiêm tốn ở mức 208.000 USD, Sea Group - công ty mẹ Shopee, lại là công ty có lợi nhuận cao nhất trong toàn danh sách, lên đến 447,8 triệu USD. Trong khi đó, các công ty có quy mô nhân sự và doanh thu khổng lồ như GoTo và Grab vẫn đang gánh những khoản lỗ rất lớn.
Thực tế, lợi nhuận vẫn là một thách thức chung. Nhiều công ty có thứ hạng cao như ShopBack hay Ninja Van vẫn đang lỗ nặng. Ngược lại, một số doanh nghiệp ở nửa sau bảng xếp hạng lại cho thấy khả năng sinh lời ổn định.
J&T Express là một ví dụ điển hình với lợi nhuận 113,7 triệu USD, hay ví điện tử Momo của Việt Nam cũng có lợi nhuận 13,4 triệu USD.
Bảng xếp hạng cũng phản ánh sự phát triển mạnh mẽ của hệ sinh thái khởi nghiệp tại Singapore và Indonesia, khi phần lớn các công ty trong danh sách đều đặt trụ sở ở hai quốc gia này. Ngoài Momo, Việt Nam còn có đại diện khác là Techcoop trong lĩnh vực nông nghiệp, ghi nhận hiệu suất 73.000 USD/nhân viên và cũng đang có lãi.
Như vậy, bức tranh toàn cảnh cho thấy giấc mơ về một "kỳ lân tinh gọn" như ở Mỹ vẫn còn khá xa vời tại Đông Nam Á. Giấc mơ đó có thể chưa phải là ưu tiên. Thay vào đó, việc cân bằng giữa tăng trưởng doanh thu, hiệu suất hoạt động và quan trọng nhất là tạo ra lợi nhuận bền vững mới chính là bài toán cốt lõi mà mọi nhà sáng lập trong khu vực đều phải đối mặt.
