Thuộc Khu dự trữ sinh quyển thế giới Núi Chúa (tỉnh Ninh Thuận), Vườn quốc gia Núi Chúa là một trong những điểm đến hấp dẫn của Việt Nam, không chỉ bởi vẻ đẹp hoang sơ mà còn bởi sự đa dạng sinh học, đặc biệt là quần thể rùa biển quý hiếm.
Nơi đây có quần thể rùa biển gồm rùa xanh, đồi mồi, đồi mồi dứa, trong đó loài rùa xanh đến sinh sản hằng năm. Đây đều là những loài nguy cấp có tên trong Sách đỏ Việt Nam và Danh mục đỏ thế giới (IUCN).
Ông Phạm Anh Dũng, phó trưởng phòng bảo tồn tài nguyên rừng và biển Vườn quốc gia Núi Chúa, cho hay mùa rùa biển lên đẻ trứng thường kéo dài từ tháng 5 đến tháng 10, trong đó tháng 8 là đợt cao điểm sinh sản của rùa biển. Rùa mẹ thường lên bãi cát vào ban đêm, rồi dùng hai chân trước bới cát thành một ổ rộng, dùng hai chân sau đào một hố nhỏ, sâu 30 - 40cm để đẻ trứng vào hố.
Sau khi đẻ xong, rùa mẹ lấp cát vào ổ đẻ tránh kẻ thù ăn mất trứng. Trong điều kiện thuận lợi, rùa mẹ đẻ trứng từ 1 - 2 giờ rồi quay trở về biển. Trường hợp điều kiện tự nhiên bất lợi, bãi cát khô, rùa mẹ phải dành nhiều thời gian hơn để đào tổ đẻ, có con quay trở lại biển đến hôm sau mới lên đào lại.
Mỗi lần rùa mẹ đẻ từ 80 đến trên 120 quả trứng, thời gian trứng nở thành rùa con từ 47 đến trên 50 ngày, phụ thuộc vào nhiệt độ môi trường. Nếu nhiệt độ cao, thời gian trứng nở nhanh hơn, số lượng rùa cái sẽ nhiều hơn và ngược lại. Rùa con chui ra khỏi vỏ trứng và dùng hai chân trước bới cát bò lên khỏi mặt đất, lấy hết sức lao nhanh ra biển.
Từ năm 2014 đến đầu tháng 8-2024, Vườn quốc gia Núi Chúa ghi nhận có 530 lượt rùa mẹ lên bãi bói tổ, có 173 ổ đẻ thành công, số rùa con thả về biển là 11.349 con.
Nhiều giải pháp bảo tồn rùa biển
Để bảo tồn rùa biển, từ năm 2000 đến nay, với sự hỗ trợ của nhiều tổ chức trong, ngoài nước như Quỹ Quốc tế Bảo vệ thiên nhiên, Quỹ Môi trường toàn cầu, Viện Hải dương học, Vườn quốc gia Núi Chúa phối hợp với các cấp, ngành, tổ chức, cộng đồng triển khai dự án bảo tồn, bảo vệ bãi đẻ, cứu hộ rùa biển.
Vườn quốc gia Núi Chúa thành lập các tổ bảo vệ rùa biển là người địa phương, phối hợp với thành viên nhóm tình nguyện viên bảo tồn rùa biển đến từ khắp các tỉnh, thành phố trong nước tham gia, phân công trực hằng đêm, cứu hộ rùa mẹ lên bãi làm tổ, bảo vệ tổ rùa đẻ thành công và cứu hộ, thả rùa con về biển.
Đồng thời thành viên các tổ tuyên truyền, giáo dục cho học sinh, sinh viên, khách du lịch, gia đình và cộng đồng địa phương về tầm quan trọng của công tác bảo tồn rùa biển...