Theo BSC, xung đột ở Ukraine không tác động trực tiếp và đáng kể về kinh tế tới Việt Nam do thương mại song phương với nước này chỉ chiếm 0,1% tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam.
Việt Nam hiện đứng thứ 39 trong các đối tác thương mại của Nga và kim ngạch xuất nhập khẩu giữa hai nước chiếm hơn 1% tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam.
Tác động chính tới Việt Nam từ cuộc chiến, theo BSC, là từ biến động giá các mặt hàng là nguyên vật liệu đầu vào quan trọng như xăng, dầu, gas...
Ở một khía cạnh khác, các doanh nghiệp trong những mảng này sẽ được hưởng lợi khi mặt bằng giá một số loại hàng hóa chung tăng lên.
BSC chỉ ra ba nhóm ngành có thể được hưởng lợi là chiến dịch quân sự này bao gồm dầu khí, phân đạm và thép.
Mặt bằng giá dầu duy trì ở mức cao sẽ tác động khả quan lên nhóm ngành dầu khí, theo BSC.
Hiện nay, Nga là quốc gia xuất khẩu dầu mỏ lớn thứ ba thế giới sau UAE và Saudi Arabia với tổng sản lượng xuất khẩu đạt khoảng 10 triệu thùng mỗi ngày. Sự gián đoạn trong các chuyến dầu từ Nga tới đường ống ở châu Âu sẽ ảnh hưởng tới nguồn cung năng lượng toàn cầu.
Mỹ đang lên kế hoạch ứng phó bằng cách xả kho dự trữ dầu, nhằm khắc phục nguồn cung trong ngắn hạn. Nhưng theo các chuyên gia của BSC, đây chỉ là biện pháp tạm thời và khó duy trì trong thời gian dài. Do đó, giá dầu khó có thể giảm và sẽ tiếp tục neo ở mức cao.
Trong đó, với nhóm thượng nguồn, BSC kỳ vọng các dự án thăm dò, khai thác sẽ sôi động trở lại nhờ nhu cầu khai thác tăng. Các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ khoan, xây lắp giàn khoan, kho nổi như PVS và PVD dự kiến có được các hợp đồng mới với giá trị cao hơn.
Với nhóm trung nguồn, nhu cầu vận tải dầu năm 2022 dự kiến gia tăng khi nhu cầu tiêu thụ sản phẩm hóa dầu từ các dự án Dung Quất, Nghi Sơn hồi phục. Ngoài ra, nhu cầu nhập khẩu LNG sẽ tiếp tục thúc đẩy việc xây dựng hệ thống kho chứa.
PVT hiện chiếm toàn bộ thị phần vận tải dầu thô và LPG trong nước, còn GAS đang đầu tư vào các dự án LNG Thị Vải giai đoạn 2 và LNG Sơn Mỹ giai đoạn 1 nhiều tiềm năng.
Ở nhóm hạ nguồn, BSC khuyến nghị khả quan với cổ phiếu PLX, OIL nhờ kỳ vọng sản lượng xăng dầu phục hồi cùng giá bán tăng, và triển vọng thoái vốn tại PGBank. Bên cạnh đó, BSR cũng sẽ được hưởng lợi nhờ chênh lệch giữa giá sản phẩm và giá dầu thô nguyên liệu tăng, giúp cải thiện lợi nhuận.
Ngành phân bón cũng có triển vọng tích cực khi xảy ra tình trạng thiếu hụt nguồn cung.
Động thái cấm xuất khẩu Amoni nitrat (NH4NO3) của Nga có thể đẩy giá phân đạm trên toàn cầu tiếp tục tăng. Hiện nay, sản lượng Amoni nitrat xuất khẩu của Nga đạt khoảng 15 triệu tấn mỗi năm, chiếm 75% nguồn cung toàn thế giới.
Bên cạnh đó, Trung Quốc vẫn duy trì chính sách hạn chế xuất khẩu phân bón nhằm đảm bảo nguồn cung nội địa, trong bối cảnh thiếu hụt năng lượng và chi phí nguyên liệu đầu vào (khí, than) tăng cao. Điều này sẽ khiến tình trạng thiếu hụt nguồn cung nghiêm trọng thêm và đẩy giá các loại phân bón tiếp tục duy trì ở mức cao.
Do đó, BSC đánh giá khả quan đối với cổ phiếu DPM và DCM, nhờ kỳ vọng sản lượng xuất khẩu phân bón tăng cùng giá bán tiếp tục duy trì ở mức cao.
Nhóm ngành được BSC đề cập có thể hưởng lợi tiếp theo là thép. Nga đang xếp thứ hai về xuất khẩu thép vào Liên minh châu Âu (EU), chiếm tỷ trọng khoảng 14% với thép dẹt và 19% với thép dài.
Tỷ trọng xuất khẩu vào EU của một số bên liên quan như Ukraine là 8% thép dẹt và 7,4% thép dài, với Belarus là 14,4% thép dài, với Trung Quốc là 5,7% thép dẹt và 5,8% thép dài.
Nếu lượng xuất khẩu này bị cắt giảm do cấm vận thì sẽ tạo cơ hội cho các nhà xuất khẩu khác vào thị trường này, đặc biệt với nhóm tôn mạ đang xuất nhiều sang thị trường này (NKG, HSG). Hiện tại HPG không xuất nhiều thép xây dựng sang EU.
Do đó, công ty chứng khoán này đánh giá khả quan với cổ phiếu của các công ty xuất khẩu thép lớn, đặc biệt là nhóm tôn mạ có xuất khẩu vào EU như NKG, HSG nếu EU cắt giảm nhập khẩu thép từ Nga và Belarus, Ukraine không duy trì sản xuất được do chiến tranh.
Điểm cần lưu ý là EU vẫn áp hạn ngạch nhập khẩu (> 3% sẽ tăng bước thuế) lên các quốc gia xuất khẩu vào đây. Việt Nam đang chiếm tỷ trọng 2% nhập khẩu thép dẹt của khối này.
Ngược lại, chiến sự Nga - Ukraine, có thể tác động tiêu cực đến nhóm ngành chăn nuôi khi giá nguyên vật liệu thức ăn chăn nuôi tiếp tục tăng cao trong khi đặc thù ngành khó có thể chuyển mức tăng chi phí vào giá bán. Một số cổ phiếu có thể bị ảnh hưởng theo công ty chứng khoán là DBC, VLC.
Hiện nay, Nga và Ukraine lần lượt là hai nước xuất khẩu lúa mỳ thứ nhất và thứ ba thế giới. Cả hai nước chiếm gần một phần ba thương mại thế giới về lúa mỳ khiến giá mặt hàng này tăng 17,8% so với trước chiến tranh.
Ngoài ra, Ukraine cũng đứng thứ tư trong số các nước xuất khẩu ngô, chiếm 22% kim ngạch thương mại thế giới của nông sản này, khiến giá của sản phẩm ngô tăng 8,4% so với trước khi xung đột xảy ra.
