Vào cuối tháng 8/2021, 14 tòa nhà chung cư chưa hoàn thiện ở thành phố Côn Minh, tỉnh Vân Nam đã bị phá dỡ.
Chủ đầu tư gặp khó khăn về tài chính và bỏ dở việc xây dựng. Sau 7 năm bỏ không, không có người trông coi, chủ đầu tư quyết định phá bỏ chúng vì những lo ngại về an toàn. Trong vòng chưa đầy 1 phút, những tòa chung cư đã sụp đổ thành đống gạch vụn.
Đó là một kết thúc thật sự bi thảm cho một dự án đồ sộ và đầy tham vọng trước đó.
Thị trường bất động sản của Trung Quốc đã bị rung chuyển bởi hàng loạt vấn đề như chính "gã khổng lồ" Evergrande phải đối mặt.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vì vậy đang từ từ và lặng lẽ hành động để cứu lấy thể diện cho nền kinh tế lớn thứ hai thế giới này. Một trong những nhiệm vụ chính là xử lý các khu vực bị bỏ hoang trong nhiều năm vốn được gọi là các "thị trấn ma".
"Thị trấn ma" xuất hiện hàng loạt
Nhưng đã có những lo ngại rằng, động thái này chỉ là "phần nổi của tảng băng chìm".
Các thống kê cho thấy rõ sự bất thường trên thị trường bất động sản Trung Quốc. Giá bất động sản ở Trung Quốc hiện cao hơn 2,6 lần so với ở Mỹ.
Khoảng 3.000 biệt thự đã được hoàn thành ở Jingjin New Town (nằm giữa Bắc Kinh và Thiên Tân), nhưng tỷ lệ lấp đầy chỉ đạt 10%. Ảnh: Getty
Dựa trên bài báo của các giáo sư Kenneth Rogoff của Đại học Harvard và Yuanchen Yang của Đại học Thanh Hoa, tờ Nikkei của Nhật Bản ước tính, tổng giá trị thị trường nhà ở tại Trung Quốc vào năm 2020 là 95,6 nghìn tỷ USD.
Quy mô nền kinh tế Trung Quốc và Mỹ tương đương nhau, nhưng ở Trung Quốc, đất đai thuộc sở hữu công. Nếu chính phủ Trung Quốc gom hết đất đai trong nước, họ có thể mua lại gấp đôi toàn bộ nước Mỹ và còn thừa rất nhiều tiền.
Nhìn vào xu hướng thị trường bất động sản dựa trên diện tích nhà ở tính theo đầu người, dân số và giá nhà ở do Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc công bố, giá trị thị trường đã tăng hơn gấp 3 lần trong 10 năm qua.
Ngay cả Mỹ - quốc gia có thặng dư quỹ - cũng chỉ tăng trưởng 1,7 lần trong cùng kỳ. Vì vậy, có thể thấy con số gia tăng nhanh chóng của Trung Quốc thực sự gây chú ý.
Một khu chung cư do Evergrande phát triển ở Vũ Hán. Ảnh: Getty
Thực tế, khủng hoảng về bất động sản đang rất nghiêm trọng tại Trung Quốc, khi chỉ riêng Evergrande đã ôm khoản nợ hơn 300 tỷ USD.
Ở các khu vực thành thị, người giàu sở hữu rất nhiều nhà và tỷ lệ sở hữu nhà là hơn 90%, cao hơn Singapore và là cao nhất trong số các nước lớn. Tỷ lệ bỏ trống nhà trên 20%, cao hơn Nhật Bản và Mỹ. Cung và cầu hoàn toàn mất cân đối.
Kể từ những năm 1990, thị trường bất động sản đã trở thành một ngành tăng trưởng biểu tượng ở Trung Quốc - quốc gia có dân số đông nhất thế giới.
Trong khi GDP trên danh nghĩa của Trung Quốc chỉ bằng 70% của Mỹ, nhưng giá đất lại cao hơn gấp đôi. Điều này cũng kéo theo những hệ lụy khác như hàng ngàn tòa nhà chưa hoàn thành trên khắp Trung Quốc.
"Số tiền mà tôi kiếm được đã đi đâu?", những lời phàn nàn đã lần lượt xuất hiện trên bảng tin của các nhà lãnh đạo trên Báo Nhân dân Điện tử Trung Quốc - ấn bản trực tuyến của tờ Nhân dân Nhật báo và là trang mạng tin tức quan trọng của Đảng Cộng sản Trung Quốc.
Khi các bài đăng được thu thập và phân tích, các trường hợp có từ "tòa nhà chưa hoàn thành" đã tăng lên con số 4.982 trong vòng 2 năm. Tờ Nikkei cho biết, chỉ riêng tỉnh Vân Nam đã có hơn 80 "thị trấn ma".
Một dự án xây dựng căn hộ và biệt thự bị bỏ hoang gần Thượng Hải. Ảnh: Getty
Sống trong căn hộ chưa hoàn thiện cũng không yên
Tại một khu phức hợp ở Hoàng Thạch (tỉnh Hồ Bắc), các căn hộ theo kế hoạch sẽ được bàn giao trong khoảng thời gian từ tháng 6 đến tháng 9/2021, Tuy nhiên, công trình xây dựng đã bị trì hoãn nhiều lần vì các vấn đề quản lý của chủ đầu tư.
Hơn 800 hộ gia đình đang chờ đợi nhận căn hộ của họ. Orsun Holdings - công ty mẹ của chủ đầu tư tòa nhà trên - thừa nhận tình hình khó khăn. "Áp lực đang gia tăng từ tất cả các lĩnh vực do những thay đổi lớn trên thị trường", đại diện Orsun Holdings tuyên bố.
Bà Li (tên đã được thay đổi) - một trong những người mua nhà tại đây- cho biết, ở Trung Quốc, việc sở hữu một ngôi nhà là một điều kiện quan trọng để kết hôn. Bà Li đã quyết định mua căn hộ để con trai mình - đang ở độ tuổi 20 - có thể dễ dàng lấy vợ.
Để mua căn hộ trị giá 700.000 Nhân dân tệ (2,5 tỷ VNĐ), bà Li đã vay 120.000 NDT (430 triệu VNĐ) từ một công ty tài chính tiêu dùng để trả trước và trang trải các chi phí khác. Số tiền nợ hàng tháng mà bà phải trả lên tới hơn 12.000 NDT và đây là một vấn đề tài chính rất lớn với bà Li.
Những cư dân khác trong tòa nhà chưa hoàn thành này cũng đang lâm vào hoàn cảnh tương tự và sống nương tựa vào nhau.
Họ sử dụng đèn sạc năng lượng mặt trời vào ban đêm, và mang rác đi đổ trên ngọn núi phía sau. Vào những ngày gió lạnh, họ phải ngủ trong lều. Tất nhiên là không có hệ thống bếp và họ phải sử dụng củi.
Và có những lý do khác ngoài lý do tài chính để họ sống theo cách này. "Chúng tôi sống như vậy để gây áp lực lên chủ đầu tư tòa nhà", bà Li nói.
Khi chính quyền địa phương vào cuộc, tòa nhà tiếp tục được xây dựng, hoàn thiện vào tháng 11/2021. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ khi nào sẽ được bàn giao nhà.
Một số người mua các căn hộ chưa hoàn thiện ngủ trong lều trong những căn phòng bê-tông chưa được hoàn thiện. Ảnh: Nikkei
Lin (tên đã được thay đổi) là một công nhân nhà máy sống ở Trạm Giang, phía nam tỉnh Quảng Đông. Vào năm 2017, cô đã trả trước 260.000 NDT (927 triệu VNĐ) và ký hợp đồng mua một căn hộ trị giá 700.000 NDT.
Cô và gia đình mong muốn được chuyển đến đây ở trong khi chỉ cần thanh toán khoản vay với số tiền 2.600 NDT/tháng (hơn 9 triệu VNĐ). Nhưng sau đó việc thi công đã bị đình trệ và căn hộ vẫn chưa hoàn thành trong khi ngày bàn giao dự kiến là vào tháng 11/2019.
Tuy nhiên, cô Lin vẫn lạc quan rằng một công ty khác sẽ tiếp quản dự án và chính phủ Trung Quốc sẽ vào cuộc để khắc phục tình hình. Nhưng nhiều tháng trôi qua vẫn không có gì thay đổi.
Không có khả năng trả tiền thuê nhà và tiền vay, Lin cũng quyết định sống trong căn hộ chưa hoàn thiện, nơi đã ngừng thi công từ tháng 10/2020 cùng với khoảng 10 hộ gia đình khác. "Căn hộ mới" chỉ là một khung bê tông.
Tuy nhiên, vào tháng 12/2021, sau khi trở về sau một chuyến đi chơi, cả tòa nhà đã bị bịt kín bằng đinh và dây xích.
Cảnh sát đã xuất hiện và cư dân được yêu cầu xóa hết hình ảnh và video quay trong căn hộ xây dở mà họ từng ở.
Lin và gia đình hiện sống một căn nhà thuê bên ngoài thành phố, xa trường học và nơi làm việc. Tiền thuê nhà của họ là 1.000 NDT/tháng (3,6 triệu VND) và họ tiếp tục phải trả khoản tiền vay mua căn hộ.
Lin nói: "Tôi đã mua một ngôi nhà để chúng tôi có thể sống thoải mái hơn một chút. Bây giờ chúng tôi buộc phải sống trong bóng tối".
