Ở thời điểm ấy, giáo dục Việt Nam bước vào kỷ nguyên số với ngọn lửa đổi mới được thắp lên trong từng chính sách, từng chương trình, từng ngôi trường.
Chương trình phổ thông mới – Từ tri thức sang năng lực
Mùa hè 2020, tại một trường học ở miền Tây, cô giáo Lê Hương tổ chức dạy học theo Chương trình Giáo dục phổ thông (GDPT) 2018 cho học trò. Không còn công thức khô khan hay bài giảng dài lê thê, thay vào đó là các hoạt động trải nghiệm, thảo luận và hướng nghiệp.
GDPT 2018 là kết quả chuyển đổi quan điểm sâu sắc, chương trình giáo dục phải phát triển 5 phẩm chất và 10 năng lực cốt lõi cho học sinh, giúp họ trở thành công dân toàn diện, biết tự học, hợp tác và sáng tạo.
Trong đó, môn học tích hợp theo chủ đề được bố trí linh hoạt, giúp học trò không học máy móc mà biết vận dụng kiến thức vào cuộc sống thực Chương trình được triển khai theo lộ trình từ lớp 1 (năm học 2020–2021), mở rộng dần đến lớp 12 vào năm học 2024–2025.
Đây là lần đầu tiên giáo dục phổ thông Việt Nam chú trọng mạnh vào năng lực và hướng nghiệp, bước ra khỏi lối dạy học truyền thụ kiến thức thuần túy.
Chuyển đổi số và học trực tuyến – Khi lớp học không có tường gạch
Kim Lộc – một học sinh cấp 3 Hà Nội nhớ lại thời điểm năm 2021, khi thành phố bùng dịch COVID-19: “Lớp học chuyển trực tuyến. Hôm nào trời mưa, mạng giật, cô trò vẫn cố gắng kết nối qua màn hình. Lạ thật, sự vắng mặt trong lớp không làm vắng đi tình yêu chữ nghĩa.”
Dịch COVID-19 đã làm thay đổi giáo dục mạnh mẽ. Học trực tuyến trở thành giải pháp bắt buộc. Những câu chuyện lớp học Zoom, Google Meet, VNEdu trở nên phổ biến. Học sinh không đến trường vẫn được dạy học, trò không biết đến mặt cô vẫn được truyền cảm hứng
Cả hệ thống giáo dục bắt đầu đầu tư mạnh vào trường học thông minh, E-learning, và nền tảng số hỗ trợ kiểm tra, đánh giá - để không còn ai bị bỏ lại phía sau trong cuộc cách mạng số.
Hội nhập quốc tế và kiểm định chất lượng
Không chỉ chuyển mình ở trong nước, giáo dục Việt Nam bắt đầu hòa mình vào xu hướng quốc tế hóa.
Các trường đại học mở cổng tuyển sinh bằng tiếng Anh, ký kết chương trình liên kết quốc tế, trao đổi sinh viên với các đại học đối tác. Cơ sở giáo dục tham gia kiểm định quốc tế để đảm bảo kiểm soát chất lượng, tạo nền tảng cho giáo dục Việt Nam kết nối toàn cầu.
Tiêu chí kiểm định từ AUN–QA (ASEAN University Network – Quality Assurance) xuất hiện ở nhiều trường đại học lớn. Giáo viên được khuyến khích đi đào tạo nước ngoài, đưa tri thức tiến sĩ về phục vụ chương trình và giảng dạy. Đó là cách để nâng tầm, không chỉ số lượng, mà chất lượng giáo dục cũng bắt kịp xu thế hội nhập.
Bình dân học vụ thời đại số
Một buổi sáng đầu năm 2025, tại một trung tâm dạy nghề ở Thanh Hóa, bộ phận giảng dạy triển khai chương trình học về kỹ năng số dành cho người lao động lớn tuổi. Mọi người được cấp tài khoản học trực tuyến, truy cập bài giảng trên máy tính bảng tại Trung tâm. Đó là hình ảnh sống động của khái niệm “Bình dân học vụ số” – một phiên bản hiện đại của phong trào xóa mù chữ từng gieo chữ trên mọi miền đất nước.
Bình dân học vụ số không chỉ là khái niệm – đó là lời kêu gọi của ngành giáo dục đưa kỹ năng số tới mọi người dân, không phân biệt tuổi tác, địa lý hay trình độ. Theo công bố của Bộ GD&ĐT, mục tiêu đến năm 2026 gồm: 100% cán bộ, công chức viên chức đủ năng lực số, 100% học sinh tiểu học trở lên có kiến thức kỹ năng số, 100% người trưởng thành có kỹ năng số cơ bản, và có đến 60 triệu người trưởng thành xác nhận đã đạt phổ cập kỹ năng số trên nền tảng VNeID
Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu trong buổi gặp mặt các nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục nhân ngày Nhà giáo Việt Nam ngày 18/11/2024.
Chuyển đổi số không còn là khái niệm, mà đã trở thành một động lực thay đổi bản chất tổ chức giáo dục. Bộ GD&ĐT triển khai học bạ số tại 63 tỉnh/thành từ năm học 2023–2024, bước đầu cho thấy nhiều hiệu quả rõ rệt: tiết kiệm chi phí, giảm thủ tục giấy tờ, giúp quản lý nhanh hơn và chính xác hơn.
Mô hình Massive Open Online Course – MOOC kết hợp AI được áp dụng trong việc đào tạo kỹ năng số đã mở cửa kho tri thức cho hàng ngàn học viên, bất kể tuổi tác hay địa lý.
Từ lớp trung học phổ thông Nguyễn Hữu Huân (Thủ Đức) đến trường Nguyễn Du (Quận 10), mô hình trường học thông minh với Wi-Fi toàn khu, kho dữ liệu chuẩn và kiểm tra trắc nghiệm qua máy tính đã trở thành hiện thực
Trong lĩnh vực đại học và quản lý, nền tảng DotB EMS tại hơn 100 trung tâm đào tạo hỗ trợ quản lý đào tạo, thông tin sinh viên từ tuyển sinh đến tốt nghiệp; DotB SEA giúp kết nối học sinh, phụ huynh và nhà trường.
|
Các chuyên gia giáo dục nhấn mạnh: “Chuyển đổi số… chỉ có thể đạt được nếu mọi người đều được trang bị đầy đủ kỹ năng số và nhận thức về an toàn thông tin.” |
Để Việt Nam vươn lên mạnh mẽ
Phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đang là yếu tố quyết định phát triển của các quốc gia; là điều kiện tiên quyết, thời cơ tốt nhất để nước ta phát triển giàu mạnh, hùng cường trong kỷ nguyên mới. Tuy nhiên, phần lớn người dân chưa được trang bị đầy đủ tri thức và kỹ năng về công nghệ số. Vì vậy, “xóa mù" về chuyển đổi số" trở thành nhiệm vụ đặc biệt quan trọng và cấp bách để Việt Nam không bị tụt hậu và có thể vươn lên mạnh mẽ trên trường quốc tế.
Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia nhấn mạnh: “Tăng cường sự lãnh đạo toàn diện của Đảng, phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, sự tham gia tích cực của doanh nhân, doanh nghiệp và Nhân dân đối với phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
Xác định đây là cuộc cách mạng sâu sắc, toàn diện trên tất cả các lĩnh vực; được triển khai quyết liệt, kiên trì, đồng bộ, nhất quán, lâu dài với những giải pháp đột phá, mang tính cách mạng”. Vì vậy, trong bối cảnh thế giới bước vào kỷ nguyên số, “Bình dân học vụ” đã khoác lên mình tấm áo mới - “Bình dân học vụ số”. Có thể nói, phong trào “Bình dân học vụ số” là nhiệm vụ quan trọng trong tiến trình chuyển đổi số quốc gia. Việc phổ cập tri thức số cho toàn dân chính là nền móng để xây dựng một xã hội tri thức, hình thành thế hệ công dân số chủ động, sáng tạo, thích ứng linh hoạt với thời đại.
Tổng Bí thư Tô Lâm từng nhận định: "Đây không chỉ là một sáng kiến giáo dục, phong trào "Bình dân học vụ số" còn là cầu nối giữa quá khứ và tương lai. Bằng việc phát huy bài học lịch sử, phấn đấu xây dựng một xã hội không chỉ giàu tri thức mà còn giàu sức mạnh công nghệ, sẵn sàng hội nhập, phát triển."
Cuộc hành trình này mới chỉ bắt đầu. Nhưng với chính sách bình dân học vụ số, nền tảng xã hội học tập và công nghệ làm bệ phóng, Việt Nam đang viết tiếp câu chuyện "trí thức cho mọi người" - không chỉ là đọc chữ mà là viết tương lai.
|
Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định: “Bình dân học vụ số” là một nhiệm vụ quan trọng nhằm cụ thể hóa đường lối, chủ trương của Đảng tại Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị; hưởng ứng và thực hiện chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm về học tập suốt đời và triển khai phong trào "Bình dân học vụ số". Trong thời gian qua, công tác chuyển đổi số quốc gia đã đạt nhiều kết quả tích cực. Theo đó, phong trào "Bình dân học vụ số" được triển khai với 3 nền tảng. Cụ thể, nền tảng học trực tuyến mở đại trà One Touch và nền tảng học trực tuyến mở đại trà MobiEdu đào tạo cho hơn 1,2 triệu lượt cán bộ, công chức, viên chức và người lao động, đồng thời phổ cập kỹ năng số miễn phí cho hơn 40 triệu lượt người. Còn nền tảng Bình dân học vụ số đã đào tạo hơn 200.000 lượt cán bộ, công chức và lực lượng vũ trang. Đất nước đang đứng trước cơ hội lịch sử để bước vào kỷ nguyên mới, phát triển mạnh mẽ với động lực chính đến từ khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, Thủ tướng lưu ý, cả nước phải thực hiện nhiệm vụ đặc biệt quan trọng và cấp bách là phổ cập tri thức, công nghệ về chuyển đổi số, kỹ năng số cho toàn dân. “Đi từng ngõ, đến từng nhà, hướng dẫn từng người” để thực hiện “Bình dân học vụ số”. |
