Những năm gần đây, các tình trạng bệnh lý liên quan đến gan như nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD), viêm gan và xơ gan, có sự gia tăng đột biến. Theo nghiên cứu Global Burden of Liver Disease do bác sĩ Harshad Devarbhavi, thuộc Bệnh viện Đại học Y St. John, Bangalore (Ấn Độ) cùng các đồng nghiệp thực hiện hồi tháng 8/2023, số ca tử vong liên quan đến gan đã tăng vọt trong hơn một thập kỷ qua, chiếm khoảng 4% tổng số ca tử vong toàn cầu. Phần lớn là do các yếu tố liên quan đến lối sống và chẩn đoán ở giai đoạn muộn.
Điều khiến bệnh gan trở nên nguy hiểm hơn là nó có thể diễn biến âm thầm và thường tiến triển mà không có triệu chứng đáng chú ý cho đến khi đến giai đoạn nguy kịch. Việc biết các cảnh báo sớm là rất quan trọng. Dưới đây là một số dấu hiệu đáng báo động của bệnh gan, cần được chăm sóc y tế ngay lập tức:
Nôn ra máu
Nôn ra máu là triệu chứng cảnh báo nghiêm trọng nhất của bệnh gan. Tình trạng này, còn gọi là xuất huyết tiêu hóa trên, thường liên quan đến các bệnh gan nặng như xơ gan. Máu có thể có màu đỏ tươi hoặc giống như bã cà phê. Nguyên nhân là do các tĩnh mạch giãn lớn ở thực quản hoặc dạ dày bị vỡ, thường gặp trong giai đoạn gan bị tổn thương nặng. Sự suy giảm chức năng gan làm tăng áp lực trong hệ thống tĩnh mạch cửa, dẫn đến tình trạng này.
Triệu chứng này đặc biệt đáng báo động, vì vậy điều quan trọng là phải tìm kiếm sự trợ giúp ngay lập tức. Việc trì hoãn điều trị có nguy cơ mất máu nghiêm trọng hoặc thậm chí là sốc tuần hoàn.
Khó thở
Ảnh: Deposit Photos
Mọi người thường có xu hướng liên tưởng khó thở với bệnh đường hô hấp. Tuy nhiên, đây cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo của bệnh gan nghiêm trọng. Cảm giác như bạn không thể hít đủ không khí khi thở, hay khó thở, là một triệu chứng quan trọng.
Những người mắc bệnh gan mãn tính thường phàn nàn bị khó thở. Một người bị suy giảm chức năng gan có thể bị tích tụ dịch trong bụng (cổ trướng) hoặc phổi (tràn dịch màng phổi do gan), có thể chèn ép cơ hoành, gây khó thở. Một nguyên nhân khác gây khó thở là thiếu máu hoặc giảm khả năng vận chuyển oxy do chảy máu trong. Trường hợp này cần được chăm sóc y tế ngay lập tức.
Phân đen sẫm hoặc giống như hắc ín
Nếu phân có màu đen, sền sệt hoặc tối bất thường, đó là dấu hiệu cảnh báo nghiêm trọng. Tình trạng này gọi là đại tiện phân đen (melena), thường cho thấy có sự chảy máu ở đường tiêu hóa trên. Nguyên nhân là do chảy máu nội tạng từ các tĩnh mạch giãn vỡ hoặc loét, thường nặng hơn khi gan suy giảm khả năng sản xuất các yếu tố đông máu cần thiết. Phân có thể dính và có mùi hôi khó chịu. Nếu gặp triệu chứng này, không được chần chừ mà cần đi khám bác sĩ ngay để xác định và xử lý nguồn chảy máu kịp thời.
Lú lẫn và buồn ngủ
Cảm thấy bối rối, mất phương hướng hoặc khó giữ tỉnh táo là những triệu chứng không được bỏ qua. Đây là dấu hiệu quan trọng của chứng não gan, một rối loạn chức năng não do suy gan gây ra. Khi gan không thể lọc độc tố như ammonia khỏi máu, những chất này tích tụ và làm suy giảm khả năng nhận thức. Cần được cấp cứu ngay để kiểm soát nồng độ độc tố và ngăn ngừa tổn thương não vĩnh viễn..
Vàng da
Vàng da và vàng mắt là triệu chứng nghiêm trọng cần lưu ý. Vàng da là dấu hiệu quan trọng cho thấy gan hoạt động kém, đặc biệt khi xuất hiện đột ngột. Tình trạng này xảy ra khi gan không thể xử lý bilirubin - một sản phẩm thải ra từ hồng cầu. Vàng da có thể do nhiều nguyên nhân khác, nhưng nếu tình trạng mới xuất hiện hoặc nặng lên mà không có triệu chứng trước đó thì có thể cảnh báo bệnh gan nghiêm trọng. Nếu kèm theo mệt mỏi hoặc đau bụng, cần đi khám ngay, không nên chờ triệu chứng trở nặng.
