Tôi thường nghe mọi người nói một quả cà bằng ba thang thuốc. Như vậy là ăn cà bằng thang thuốc hay hại cho sức khỏe. Xin chuyên gia tư vấn phải hiểu thế nào cho đúng? (Hà Thu Hằng – Hà Nội).
Lương y Đỗ Minh Tuấn – Hội Đông y Hà Nội tư vấn:
Trong ẩm thực Việt, quả cà từ cà pháo, cà bát đến cà tím luôn hiện diện như một món ăn dân dã, quen thuộc.
Theo y học cổ truyền, cà có vị ngọt hơi đắng, tính hàn, đi vào kinh can và tỳ, giúp thanh nhiệt, giải độc, tiêu thũng, lợi tiểu. Người hay nóng trong, tiểu tiện khó hay phù nề nhẹ nếu dùng cà đúng cách sẽ cảm thấy dễ chịu hơn.
Tuy nhiên, vì mang tính hàn và chứa solanin, cà cũng có thể gây đầy bụng, tiêu chảy hay ngộ độc nếu ăn sai cách.
Khoa học hiện đại cũng xác nhận cà, đặc biệt là cà tím, giàu nhiều chất dinh dưỡng có lợi như chất chống oxy hóa nasunin, flavonoid, vitamin C, chất xơ và khoáng chất. Những thành phần này giúp bảo vệ tế bào não, hỗ trợ tim mạch, giảm viêm và góp phần phòng ung thư. Nhưng để tận dụng lợi ích này mà vẫn an toàn, cách ăn đúng là yếu tố quan trọng.
Để tận dụng tốt tác dụng của quả cà đúng như câu tục ngữ một quả cà bằng ba thang thuốc, bạn nên ăn cà theo 4 cách dưới đây:
1. Ăn cà đã nấu chín - tránh hoàn toàn cà sống hoặc cà ngâm mặn nhiều ngày
Solanin trong cà giảm đi đáng kể khi nấu chín. Vì vậy, thay vì ăn sống hoặc ăn cà ngâm quá mặn dễ gây kích ứng dạ dày, đầy bụng, tiêu chảy – nên chế biến cà bằng các phương pháp như nướng, hấp, om, kho. Cách này giúp bảo toàn dưỡng chất mà vẫn đảm bảo an toàn cho đường tiêu hóa.
2. Ăn với lượng vừa phải - 1 đến 2 lần mỗi tuần
Cà tốt nhưng không nên ăn thường xuyên hoặc ăn quá nhiều. Lượng hợp lý là 150 - 200g mỗi lần, tối đa 1-2 lần/tuần.
Hãy dùng cà như món phụ trong bữa cơm, tránh ăn liên tục nhiều ngày để không gây lạnh bụng, rối loạn tiêu hóa hay tích lũy solanin.
3. Ăn vào bữa trưa, tránh ăn buổi tối
Buổi trưa là thời điểm dạ dày hoạt động mạnh nhất, giúp tiêu hóa cà tốt hơn và hạn chế khó chịu bụng. Ngược lại, ăn cà vào buổi tối, đặc biệt với người dễ lạnh bụng, có thể gây đầy hơi, khó tiêu, lạnh bụng, rối loạn tiêu hóa.
4. Kết hợp cà với thực phẩm tính ấm như gừng, tỏi.
Theo y học cổ truyền, kết hợp thực phẩm tính hàn như cà với gia vị tính ấm giúp cân bằng âm dương, bảo vệ tỳ vị. Gừng, tỏi hay các loại gia vị cay ấm khác có tác dụng trung hòa tính lạnh của cà, giảm nguy cơ đầy trệ, tăng hương vị và hỗ trợ tiêu hóa.
Lưu ý, dù quả cà có nhiều lợi ích, một số nhóm sau nên hạn chế hoặc dùng lượng rất nhỏ như người tỳ vị hư hàn (hay lạnh bụng, tiêu chảy, đầy hơi); phụ nữ mang thai, trẻ nhỏ, người rối loạn tiêu hóa.
