Ông Lý, U60, ngồi trước màn hình nhỏ trong phòng khách, bật lại Tây Du Ký, bộ phim đã theo ông suốt tuổi trẻ. Nhân vật Tôn Ngộ Không, Đường Tăng, Trư Bát Giới, Sa Tăng vẫn sống động như ngày nào, nhưng trong lòng ông lại chợt dâng lên một cảm giác thương xót cho thế hệ con cháu hôm nay. Ông Lý thấy rõ, nhiều gia đình hiện đại vẫn vô tình áp dụng những cách giáo dục khiến trẻ mất đi cơ hội rèn luyện bản lĩnh, giống như những bài học mà Tây Du Ký muốn truyền đạt.
Điều đầu tiên mà ông Lý nhận thấy là nỗi sợ thất bại quá mức. Nhìn Tôn Ngộ Không vướng bẫy, phạm sai lầm, rồi từng bước học cách kiểm soát sức mạnh, ông Lý nghĩ đến những đứa trẻ ngày nay: hễ trượt điểm, hễ làm sai là lập tức bị nhắc nhở, bị so sánh với bạn bè. Trong khi đó, thất bại trong Tây Du Ký không phải là kết thúc, mà là cách để trưởng thành. Ông Lý tự hỏi, con cháu ngày nay có đủ cơ hội đứng dậy sau sai lầm, hay luôn sống trong sợ hãi bị cha mẹ đánh giá?
Điều thứ hai là bảo bọc con quá kỹ. Đường Tăng chăm sóc các đồ đệ, nhưng không bao giờ che chắn mọi khó khăn. Khi gặp yêu quái, Tôn Ngộ Không, Trư Bát Giới hay Sa Tăng phải tự vận dụng trí thông minh, sức mạnh để vượt qua. Ngược lại, ông Lý thấy nhiều bậc cha mẹ hiện đại luôn muốn giải quyết hộ mọi chuyện: bài tập, mâu thuẫn với bạn bè, thậm chí cả lựa chọn nghề nghiệp tương lai. Trẻ con vì thế quen dựa dẫm, và mất đi cơ hội rèn luyện khả năng tự lập.
Điều thứ ba là thiếu kiên nhẫn trong giáo dục. Hành trình thỉnh kinh kéo dài 14 năm, mỗi thử thách, mỗi quái vật là một bài học. Đường Tăng không muốn đến đích quá nhanh, ông muốn đồ đệ trưởng thành từng bước. Ông Lý thấy nhiều gia đình hiện nay lại nóng vội: mong con học giỏi ngay lập tức, áp dụng phương pháp “ép tốc”, quên rằng kiến thức và trải nghiệm cần tích lũy theo thời gian, từng bước, giống như Tôn Ngộ Không từng học từng phép pháp.
Điều thứ tư là dễ áp đặt giá trị, ít chấp nhận sự khác biệt. Tôn Ngộ Không nóng nảy nhưng dũng cảm, Trư Bát Giới lười biếng nhưng trung thực, Sa Tăng thận trọng nhưng kiên định. Đường Tăng không cố thay đổi bản chất từng người, chỉ dạy cách kiểm soát và phát huy ưu điểm. Ông Lý thấy nhiều gia đình hiện nay lại ép con phải giống mẫu hình “hoàn hảo”: con trai phải hiền lành, con gái phải chăm chỉ, con phải giỏi Toán mới được khen. Áp đặt như vậy dễ khiến trẻ sống trong sợ hãi, khó hình thành cá tính riêng.
Điều thứ năm, khiến ông Lý thương con cháu nhất, là thiếu lắng nghe và thấu cảm. Đường Tăng kiên nhẫn lắng nghe đồ đệ, kể cả khi họ nổi giận hay thất vọng. Khi Tôn Ngộ Không bị oan, ông không mắng chửi, mà tìm cách hiểu lý do. Ngược lại, nhiều gia đình hiện nay thường ra lệnh, yêu cầu, nhưng ít khi ngồi xuống nghe con nói, hiểu cảm xúc của con. Trẻ vì vậy dễ rơi vào cô đơn, giấu đi suy nghĩ thật.
Bộ phim dạy ông Lý nhiều điều.
Ông Lý nhớ lại từng cảnh Tôn Ngộ Không dùng cây như ý đánh quái, Trư Bát Giới lười nhác nhưng trung thành, Sa Tăng kiên nhẫn và cẩn trọng, và tự hỏi: nếu gia đình hiện đại biết kiên nhẫn, biết lắng nghe, biết để con trải nghiệm thất bại, biết chấp nhận khác biệt, không quá bảo bọc, thì con cháu có thể trưởng thành như những nhân vật mà ông từng yêu quý.
Bây giờ, ông Lý càng trân trọng hơn những bài học ẩn trong Tây Du Ký. Không chỉ là phép thuật, yêu quái hay hành trình thỉnh kinh, mà là cách rèn luyện nhân cách và trái tim. Là một người đàn ông nay đã tuổi U60, ông Lý không thể thay đổi cả xã hội, nhưng khi nhìn con cháu, luôn nhắc nhở bản thân: hãy kiên nhẫn, hãy lắng nghe, hãy để trẻ thất bại và tự đứng dậy, hãy trân trọng những khác biệt, và đừng che chắn quá mức để con có thể lớn lên dũng cảm, thông minh và biết yêu thương, giống như Tôn Ngộ Không.
