Vốn FDI tăng trưởng tích cực

Vốn FDI tăng hơn 27%, giải ngân cao nhất 5 năm

Số liệu của Cục Thống kê (Bộ Tài chính) mới công bố cho thấy FDI vào VN trong 7 tháng năm 2025 tiếp tục ghi nhận nhiều tín hiệu tích cực với 24,09 tỉ USD, tăng 27,3% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, có hơn 2.250 dự án mới được cấp phép với tổng vốn trên 10 tỉ USD, vốn điều chỉnh đạt gần 10 tỉ USD, tăng gần gấp đôi và giá trị góp vốn, mua cổ phần đạt hơn 4 tỉ USD, tăng mạnh 61%. Công nghiệp chế biến chế tạo tiếp tục là lĩnh vực dẫn dắt, chiếm hơn 60% tổng vốn đăng ký, tiếp đến là bất động sản với gần 25%. Ngoài ra, vốn FDI giải ngân đạt 13,6 tỉ USD, tăng 8,4% - cao nhất cùng kỳ trong 5 năm qua.

Chuyên gia kinh tế, GS-TS Võ Xuân Vinh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh doanh (ĐH Kinh tế TP.HCM), cho rằng dòng vốn FDI tăng rất quan trọng nhưng con số đáng chú ý hơn là vốn giải ngân tăng. Điều này chứng tỏ cam kết của nhà đầu tư vào VN vẫn được thực thi nghiêm túc bởi họ tin tưởng vào môi trường đầu tư, xác định đây là vùng đất hấp dẫn có thể gia tăng lợi nhuận, định hướng lâu dài, an toàn và không có rủi ro chính trị - xã hội; lạm phát tại VN cũng đang được kiểm soát tương đối tốt. Nguyên tắc của các nhà đầu tư khi tìm hiểu vùng đất mới là xem xét tốc độ tăng trưởng và những lợi ích về chi phí đầu tư, nhân công lao động, tiêu dùng… so với các nơi khác. Từ đó, ông Võ Xuân Vinh nhấn mạnh: "Phải tự tin mà nói ít nhất 5 năm nữa, VN vẫn còn dư địa để FDI tăng tốt, không chỉ trong năm hay sang năm".

Ảnh: Gia Hân

Có chung quan điểm, chuyên gia kinh tế, TS Đỗ Thiên Anh Tuấn (giảng viên Trường ĐH Fulbright VN) đánh giá VN vẫn duy trì sức hấp dẫn, bất chấp những căng thẳng địa chính trị thế giới và đặc biệt là chính sách thuế đối ứng của Tổng thống Mỹ Donald Trump. "Các số liệu trên khẳng định niềm tin của nhà đầu tư vào triển vọng trung và dài hạn của VN, bất chấp những biến động toàn cầu tiếp diễn", TS Đỗ Thiên Anh Tuấn nhận xét. Trong những tháng cuối năm 2025, triển vọng FDI vẫn được đánh giá tích cực nhờ một số động lực chính. Hiện VN đang hoàn thiện quỹ hỗ trợ đầu tư nước ngoài, hướng đến các dự án công nghệ cao, bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, nghiên cứu và phát triển (R&D), kèm ưu đãi mạnh về thuế và đất đai. Cải thiện môi trường đầu tư, thúc đẩy hội nhập kinh tế quốc tế và nâng hạng thị trường chứng khoán… Tất cả sẽ góp phần củng cố niềm tin nhà đầu tư. TS Đỗ Thiên Anh Tuấn dự báo: "Bối cảnh dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu, cùng lợi thế địa chính trị ổn định giúp VN tiếp tục là điểm đến thay thế hoặc bổ sung cho các trung tâm sản xuất truyền thống. Nếu duy trì được nhịp độ như hiện nay, vốn FDI đăng ký cả năm có thể đạt 40 - 45 tỉ USD, trong đó vốn giải ngân có khả năng vượt 20 tỉ USD".

Tuy nhiên, triển vọng này cũng đi kèm nhiều thách thức. Ông Tuấn lưu ý bất ổn kinh tế và chính trị toàn cầu, đặc biệt là xung đột thương mại Mỹ - Trung Quốc và nguy cơ các biện pháp bảo hộ mới từ Mỹ có thể làm chậm quyết định đầu tư. Tăng trưởng kinh tế thế giới chậm lại khiến nhiều tập đoàn đa quốc gia thận trọng hơn trong mở rộng sản xuất. Sự cạnh tranh thu hút FDI giữa các quốc gia trong khu vực cũng gay gắt hơn, khi Ấn Độ, Indonesia, Malaysia và Thái Lan đồng loạt tung các gói ưu đãi mạnh cho các ngành chiến lược như bán dẫn, năng lượng tái tạo, xe điện… Đây cũng là những lĩnh vực VN cũng đang muốn ưu tiên thu hút.

Có chiến lược đột phá để hút vốn FDI thế hệ mới

Giải pháp trước mắt và lâu dài được chuyên gia kinh tế Đỗ Thiên Anh Tuấn đề xuất là VN cần quan sát chiến lược cạnh tranh thu hút FDI của các nước trong khu vực để có các bước đi đột phá hơn. "Điểm chung của các nước trong khu vực là ưu đãi mạnh, tập trung đúng ngành chiến lược, đi kèm hạ tầng và nguồn nhân lực chuyên biệt, khiến các nước này trở thành đối thủ cạnh tranh thu hút FDI trực tiếp với VN. Trong khi đó, VN dù còn một ít lợi thế về chi phí lao động và vị trí địa lý, nhưng quỹ đất công nghiệp chất lượng cao đang thu hẹp dần, hạ tầng năng lượng còn tiềm ẩn rủi ro thiếu hụt và chính sách ưu đãi cho các ngành mới nổi chưa đủ đột phá hoặc chậm triển khai so với các nước", ông Đỗ Thiên Anh Tuấn nói.

Chuyên gia này dẫn chứng Ấn Độ đang áp dụng chương trình khuyến khích liên kết sản xuất, trong đó riêng lĩnh vực bán dẫn và sản xuất chip được cam kết hỗ trợ tới 10 tỉ USD, kèm miễn giảm thuế thu nhập doanh nghiệp trong 10 - 15 năm cho dự án quy mô lớn. Họ cũng phát triển nhanh hạ tầng công nghiệp tại các bang chiến lược, kết hợp với thị trường nội địa hơn 1,4 tỉ dân để hút các tập đoàn như Micron, Foxconn, Tesla. Indonesia thì triển khai các chính sách ưu tiên công nghiệp pin và xe điện với các gói ưu đãi thuế nhập khẩu, miễn thuế VAT và hỗ trợ hạ tầng tại các khu công nghiệp gần mỏ niken (nguyên liệu chiến lược cho sản xuất pin). 

Hay Malaysia tập trung vào bán dẫn, năng lượng tái tạo và trung tâm dữ liệu với chính sách thuế ưu đãi 0% trong 10 năm cho dự án công nghệ cao và hỗ trợ đào tạo lao động kỹ thuật. Lợi thế của Malaysia là hạ tầng viễn thông và điện ổn định, cùng vị trí kết nối logistics tốt với Singapore và các tuyến hàng hải quốc tế. Gần VN hơn là Thái Lan đang vận hành chương trình EV3.5, tức gói khuyến khích xe điện và pin trị giá hàng tỉ USD, bao gồm giảm thuế tiêu thụ đặc biệt, trợ giá trực tiếp cho người mua xe và ưu đãi thuế cho nhà sản xuất. Đồng thời, Ủy ban Đầu tư Thái Lan cũng cấp quyền sử dụng đất dài hạn và ưu đãi thuế nhập khẩu máy móc cho các dự án bán dẫn và năng lượng tái tạo.

Đó là những vấn đề mà VN cần nghiên cứu để cạnh tranh thu hút vốn FDI trong giai đoạn tới.