Theo Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID), bạch đậu khấu là một trong những loại gia vị lâu đời nhất thế giới và là loại gia vị đắt thứ 3 sau nghệ tây và vani. Việt Nam là một trong những quốc gia có tiềm năng trong việc sản xuất và xuất khẩu loại gia vị quý giá này.
Theo số liệu từ Hiệp hội Hồ tiêu và cây gia vị Việt Nam (VPSA), chỉ trong 3 tháng đầu năm nay, xuất khẩu bạch đậu khấu, nhục đậu khấu của Việt Nam tiếp tục tăng với 760 tấn, tăng hơn 39% so với cùng kỳ năm 2024. Kim ngạch xuất khẩu đạt 6,7 triệu USD, tăng 37%.
Hiện có khoảng hơn 30 thị trường nhập khẩu mặt hàng này của Việt Nam, trong đó Hà Lan, Mỹ và Anh là 3 thị trường lớn nhất. Trong quý đầu năm, 3 thị trường này tiếp tục nhập khẩu số lượng lần lượt 240 tấn, 125 tấn và 122 tấn. Trong đó, Công ty TNHH Chế biến gia vị Nedspice Việt Nam và Công ty TNHH Olam Việt Nam là 2 doanh nghiệp xuất khẩu lớn nhất đạt 520 tấn và 126 tấn.
Trước đó, trong năm 2024, Việt Nam đã xuất khẩu 3.402 tấn bạch đậu khấu - nhục đậu khấu với tổng kim ngạch xuất khẩu 27,6 triệu USD. Hà Lan, Mỹ và Đức là 3 quốc gia nhập khẩu chủ yếu lần lượt đạt 950 tấn, 518 tấn và 369 tấn.
Trên thế giới, bạch đậu khấu được trồng nhiều ở Ấn Độ, Sri Lanka, Papua New Guinea, Tanzania... Ngoài ra, loài cây này cũng mọc hoang và được trồng ở Campuchia, Thái Lan, Việt Nam, Trung Quốc. Theo số liệu từ Tridge, giá bán buôn bạch đậu khấu liên tục tăng trong vài năm gần đây. Năm 2024, giá bán buôn mặt hàng này dao động 18,92-44,05 USD/kg, tương đương 490.000 đồng đến 1,2 triệu đồng.
Ở Việt Nam, bạch đậu khấu mọc tự nhiên và được trồng chủ yếu ở các khu vực vùng núi cao, có khí hậu mát như Cao Bằng, Lào Cai... Loài cây này cao khoảng 2-3m, sống lâu năm. Rễ mọc bò, lá mọc thành 2 dãy.
Cùng họ với bạch đậu khấu là nhục đậu khấu. Loại cây có nguồn gốc từ quần đảo Maluku (Indonesia) và được trồng rộng rãi ở các nước vùng nhiệt đới như ở Campuchia, Ấn Độ và Malaysia. Ở nước ta, cây thường được trồng phổ biến ở các tỉnh phía Nam.
Việt Nam là một trong những quốc gia xuất khẩu lớn nhiều loại gia vị phổ biến như hạt tiêu, quế, hoa hồi… Đến tháng 3/2023, nước ta có 500.000ha cây gia vị, với hàng trăm nghìn hộ nông dân nhỏ lẻ và khoảng 400 doanh nghiệp trong ngành.
Việt Nam đứng đầu thế giới về sản xuất và xuất khẩu hồ tiêu trong hơn 20 năm qua. Xuất khẩu quế của Việt Nam cũng đứng đầu thế giới kể từ năm 2022 và đứng thứ 3 thế giới về xuất khẩu hoa hồi. Hồ tiêu và gia vị Việt Nam hiện đã xuất khẩu đi hơn 125 quốc gia, đứng thứ 3 về xuất khẩu gia vị toàn cầu và chiếm lĩnh nhiều thị trường quan trọng.
