Báo cáo MSCI 2025 Market Classification Review
Việc không được nhắc tới trong báo cáo của MSCI cho thấy thị trường Việt Nam chưa tạo được thay đổi đủ lớn để lọt vào tầm ngắm của tổ chức này. Việt Nam hiện vẫn được xếp trong nhóm thị trường cận biên (Frontier Market) và chưa từng được đưa vào danh sách theo dõi nâng hạng kể từ khi MSCI phân loại thị trường lần đầu cho Việt Nam.
Báo cáo MSCI 2025 Global Market Accessibility Review — bản đánh giá toàn diện khả năng tiếp cận của các thị trường trên thế giới — cho thấy Việt Nam có một số chuyển biến tích cực, nhưng vẫn còn nhiều rào cản khiến thị trường chưa đáp ứng tiêu chuẩn nâng hạng.
MSCI ghi nhận việc Bộ Tài chính đã ban hành lộ trình yêu cầu doanh nghiệp niêm yết công bố thông tin bằng tiếng Anh, bắt đầu triển khai từ tháng 1/2025 và hoàn tất vào năm 2028.
Đồng thời, từ cuối năm 2024, Việt Nam đã áp dụng giải pháp thay thế cơ chế pre-funding, cho phép công ty chứng khoán bảo lãnh thanh toán cho nhà đầu tư thay vì yêu cầu nộp đủ tiền trước khi khớp lệnh.
Tuy nhiên, các bước cải cách này vẫn được xem là chưa hoàn thiện và chưa chứng minh được hiệu quả rõ ràng. MSCI lưu ý rằng các quy định về công bố thông tin tiếng Anh mới ở giai đoạn đầu, còn cần thêm thời gian để kiểm chứng tính tuân thủ và mức độ áp dụng trên diện rộng.
Cơ chế thanh toán mới, dù đã có mặt về mặt quy định, vẫn đang trong quá trình vận hành thử nghiệm và chưa tạo được thay đổi đáng kể về mức độ tiếp cận đối với nhà đầu tư quốc tế.
"Người gác cổng MSCI chưa cho phép Việt Nam vào khu vực thị trường mới nổi". (Ảnh minh hoạ: X.N).
Trong bản đánh giá chi tiết từng tiêu chí, MSCI tiếp tục chấm điểm thấp cho Việt Nam ở một số khía cạnh quan trọng như tỷ lệ sở hữu nước ngoài, chuyển nhượng ngoài sàn, thanh khoản thị trường ngoại hối và tính ổn định của khung pháp lý.
Báo cáo cho biết hơn 10% giá trị vốn hóa thị trường vẫn bị giới hạn tỷ lệ sở hữu đối với nhà đầu tư nước ngoài. Tình trạng “hết room” thường xuyên diễn ra ở nhiều cổ phiếu lớn, khiến nhà đầu tư ngoại không thể tiếp cận nhóm doanh nghiệp dẫn dắt, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng nhân rộng danh mục chỉ số.
Ngoài ra, thủ tục chuyển nhượng ngoài sàn dù đã nới lỏng so với trước, nhưng vẫn mất nhiều thời gian do yêu cầu rà soát tài liệu và xác nhận từ cơ quan lưu ký.
MSCI cũng bày tỏ lo ngại về sự thiếu ổn định của hệ thống thông tin và khả năng tiếp cận dữ liệu tại thị trường Việt Nam. Thông tin công bố chưa nhất quán, nhiều nội dung vẫn chưa có bản tiếng Anh, hoặc dịch chậm và không đầy đủ.
Một số yếu tố kỹ thuật trong vận hành thị trường, như khả năng sử dụng tài khoản tổng (omnibus), mức độ minh bạch của giao dịch ngoại hối, hay cơ chế kiểm soát rủi ro khi thực hiện giao dịch phái sinh, cũng là những điểm khiến Việt Nam chưa thể đáp ứng tiêu chuẩn của nhóm thị trường mới nổi.
Đáng chú ý, MSCI tái khẳng định rằng để một thị trường được đưa vào danh sách theo dõi nâng hạng, các cải cách cần được thực thi đầy đủ, đi vào vận hành ổn định, và phải có thời gian để cộng đồng đầu tư toàn cầu đánh giá tính hiệu quả.
Những thay đổi mới triển khai, dù có tiềm năng, vẫn chưa đủ cơ sở để MSCI thực hiện một cuộc tham vấn chính thức với thị trường.
Trong khi đó, các thị trường như Hy Lạp hay Hàn Quốc — dù chưa được nâng hạng — vẫn được MSCI đưa vào danh sách theo dõi nhờ có cải cách sâu rộng và được nhà đầu tư quốc tế đánh giá cao.
Hy Lạp đã thực hiện chuyển đổi hệ thống lưu ký, xóa bỏ thuế giao dịch cho vay chứng khoán ngoài sàn và tăng cường khả năng giao dịch phái sinh. Còn Hàn Quốc đã cải tổ mạnh mẽ thị trường ngoại hối, mở rộng giờ giao dịch và xóa bỏ hoàn toàn lệnh cấm bán khống, dù một số hạn chế vẫn tồn tại.
Đối với Việt Nam, kỳ vọng nâng hạng sẽ tiếp tục là một quá trình dài hơi và phụ thuộc lớn vào khả năng thực thi hiệu quả những gì đã được đặt ra trên giấy.
Nếu các cải cách về thông tin, hệ thống thanh toán, quyền sở hữu và tự do chuyển vốn không được triển khai một cách nhất quán, việc lọt vào danh sách theo dõi nâng hạng vẫn sẽ tiếp tục bị trì hoãn trong những kỳ đánh giá tiếp theo.
