Từ ngày 5/7, Hệ thống Tiêm chủng VNVC bắt đầu triển khai tiêm vắc xin não mô cầu thế hệ mới MenACYW tại 230 trung tâm trên toàn quốc. Vắc xin do hãng dược phẩm Sanofi - Pháp sản xuất tại nhà máy ở Mỹ.
Hệ thống Tiêm chủng VNVC công bố ra mắt và triển khai tiêm vắc xin não mô cầu thế hệ mới tại 230 trung tâm trên toàn quốc. Ảnh: Mộc Thảo
Vắc xin não mô cầu thế hệ mới MenACYW ứng dụng công nghệ đột phá, sử dụng protein cộng hợp từ giải độc tố uốn ván (TT) có cấu trúc liên kết phân tử hiện đại, giúp kích thích đáp ứng miễn dịch mạnh mẽ và bền vững, đồng thời giảm tỷ lệ người lành mang trùng, góp phần cắt đứt chuỗi lây truyền trong cộng đồng. Vắc xin giúp phòng ngừa 4 nhóm huyết thanh gây bệnh phổ biến hàng đầu là A, C, Y, W-135, là những nguyên nhân gây ra các bệnh nguy hiểm như viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết với hơn 135.000 ca tử vong mỗi năm trên toàn cầu.
Khác với loại vắc xin não mô cầu trước đây giới hạn độ tuổi tiêm đến 55 tuổi, vắc xin mới được chỉ định tiêm cho trẻ từ 12 tháng tuổi và người lớn không giới hạn độ tuổi, dự kiến sẽ mở rộng cho trẻ từ 6 tuần tuổi trong thời gian tới.
Đây là lần đầu tiên tại Việt Nam, người lớn từ 56 tuổi trở lên được tiêm vắc xin phòng bệnh do não mô cầu, giúp bảo vệ trước căn bệnh nguy hiểm có tỷ lệ tử vong cao nhất ở nhóm trẻ nhỏ, vị thành niên và người cao tuổi.
Sau khi triển khai, 230 trung tâm tiêm chủng VNVC trên toàn quốc ghi nhận nhiều người dân đến tiêm vắc xin não mô cầu thế hệ mới. Cho hai con 10 và 14 tuổi tiêm vắc xin, chị Trịnh Thị Phương Tâm (40 tuổi, TP HCM) cho biết tìm hiểu bệnh gây tử vong cao, di chứng nặng nề, nhất là ở trẻ em. Chị hy vọng vắc xin sẽ bảo vệ và giúp các con phát triển khỏe mạnh.
Chị Phương Tâm đưa hai con tiêm vắc xin não mô cầu thế hệ mới tại Trung tâm tiêm chủng VNVC Hoàng Văn Thụ (TP HCM). Ảnh: Mộc Thảo
Theo thống kê, có đến 50% người bệnh mắc não mô cầu sẽ tử vong nếu không được điều trị kịp thời. Trong đó, nhiễm trùng huyết do não mô cầu có thể gây tử vong rất nhanh, chỉ trong vòng 6 đến 8 giờ. Trong số ít bệnh nhân sống sót, 10-20% phải đối mặt với các di chứng nặng nề như mất thính lực, mù lòa, đoạn chi, rối loạn thần kinh, đặc biệt trẻ sơ sinh có tỷ lệ di chứng lên tới 50%.
Theo dữ liệu của Cơ quan Y tế Công cộng Anh, gần 90% trẻ em và thanh thiếu niên tử vong do bệnh não mô cầu xâm lấn xảy ra trong vòng 24 giờ kể từ khi chẩn đoán.
Tại Việt Nam, chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025, cả nước đã ghi nhận hàng chục ca mắc, trong đó có 2 ca tử vong do não mô cầu. Tháng 6/2025, Viện Pasteur TP.HCM đã cảnh báo nguy cơ bùng phát dịch não mô cầu tại khu vực phía Nam.
Bệnh não mô cầu thường khởi phát âm thầm với các triệu chứng như sốt, đau đầu, đau họng… dễ bị nhầm lẫn với nhiều bệnh lý thông thường, dẫn đến điều trị muộn và bỏ qua “giai đoạn vàng”. Thống kê tại Bệnh viện Nhi đồng 1 (TP.HCM) cho thấy, hầu hết các ca não mô cầu nhập viện sau 19 giờ phát bệnh, tương đối muộn để can thiệp y tế. Nhiều ca dù được cứu sống nhưng phải đoạn chi, khiến bệnh nhân tàn tật suốt đời, ảnh hưởng tương lai lâu dài.
Vi khuẩn não mô cầu thường trú ở vùng hầu họng, lây qua đường hô hấp. Theo Bộ Y tế, có từ 5-25% người trong cộng đồng là “người lành mang trùng”, không có triệu chứng nhưng vẫn phát tán mầm bệnh, gây khó khăn cho công tác kiểm soát dịch. Tại các môi trường đông người như trường học, ký túc xá, doanh trại quân đội, khu công nghiệp…, nguy cơ bùng phát dịch rất cao.
Phát biểu tại lễ ra mắt, bác sĩ Kuharaj Mahenthiran, Giám đốc Y khoa Vắc xin Sanofi Việt Nam cho biết não mô cầu là bệnh lý gây ám ảnh có thể khiến người khỏe mạnh rơi vào nguy kịch chỉ trong vài giờ. Dù được điều trị kịp thời, 10-15% bệnh nhân vẫn có thể tử vong.
“Vắc xin não mô cầu thế hệ mới MenACYW đã được phê duyệt tại hơn 70 quốc gia và triển khai tiêm chủng tại gần 40 quốc gia kể từ năm 2021. Với chỉ định độ tuổi rộng và nền tảng nghiên cứu vững chắc, vắc xin này sẽ đóng vai trò then chốt, là bước tiến lớn trong việc bảo vệ người dân Việt Nam khỏi bệnh do não mô cầu”, bác sĩ Kuharaj Mahenthiran nhấn mạnh.
Theo bác sĩ Bạch Thị Chính, các vắc xin não mô cầu không có miễn dịch chéo, do đó người dân nên tiêm phối hợp các loại vắc xin để phòng đầy đủ cả 5 nhóm huyết thanh não mô cầu gây bệnh. Tùy theo lịch sử tiêm chủng, tình hình dịch tễ, độ tuổi và nhu cầu…, bác sĩ sẽ chỉ định loại vắc xin và lịch tiêm phù hợp để đạt hiệu quả bảo vệ tối ưu nhất.
Như vậy, với việc triển khai vắc xin não mô cầu thế hệ mới MenACYW cùng các vắc xin não mô cầu nhóm B, BC và ACYW, Hệ thống Tiêm chủng VNVC là đơn vị đầu tiên tại Việt Nam cung cấp đầy đủ các loại vắc xin phòng não mô cầu, giúp phòng ngừa toàn diện 5 nhóm huyết thanh phổ biến A, B, C, Y, W-135, hướng tới bảo vệ mọi lứa tuổi, từ trẻ em đến người cao tuổi.
“Việc liên tiếp cập nhật các vắc xin thế hệ mới chất lượng cao, an toàn và hiệu quả hàng đầu thế giới khẳng định cam kết của VNVC trong nỗ lực đưa người dân Việt Nam tiếp cận các giải pháp y học tiên tiến ngang tầm quốc tế. Đây là hành động thiết thực hướng tới mục tiêu của WHO đến năm 2030 nhằm giảm 70% số ca tử vong và 50% số ca mắc bệnh viêm màng não do vi khuẩn”, bác sĩ Chính nhấn mạnh.
