Trong bối cảnh xung đột Nga-Ukraine kéo dài hơn 3 năm, Nga đã không ngừng cải tiến và triển khai các loại vũ khí tiên tiến nhằm giành ưu thế trên chiến trường.
Một trong những vũ khí nổi bật nhất là bom lượn dẫn đường chính xác (guided glide bombs), hay còn gọi là bom bay, đã trở thành mối đe dọa đáng gờm đối với lực lượng Ukraine.
Với độ chính xác cao, chi phí thấp hơn tên lửa hành trình, và khả năng tấn công từ khoảng cách an toàn, bom lượn đang thay đổi cách Nga tiến hành tác chiến, đồng thời đặt ra thách thức lớn cho hệ thống phòng không Ukraine.
Công nghệ và sức mạnh bom lượn Nga
Bom lượn, tiêu biểu là dòng KAB (Korrektiruyemaya Aviatsionnaya Bomba), được Nga phát triển để chuyển đổi các loại bom rơi tự do thông thường thành vũ khí dẫn đường chính xác.
Những quả bom này được trang bị bộ kit UMPK (Universal Planning and Correction Module), bao gồm hệ thống dẫn đường vệ tinh GLONASS, hệ thống điều khiển và cánh gập giúp tăng tầm bắn.
Tầm bắn của bom lượn Nga thường dao động từ 40 đến 70km, cho phép máy bay Nga thả bom từ ngoài tầm bắn của các hệ thống phòng không Ukraine như S-300 hay Patriot.
Loại bom lượn phổ biến nhất mà Nga sử dụng là KAB-500 và KAB-1500, với sức công phá lớn và sai số mục tiêu chỉ vài mét.
Nhờ tích hợp dẫn đường laser hoặc GPS, những quả bom này có thể tấn công chính xác các mục tiêu chiến lược như kho vũ khí, trung tâm chỉ huy, hay công sự phòng thủ.
Đặc biệt, khả năng kháng nhiễu từ hệ thống dẫn đường quán tính giúp bom lượn duy trì hiệu quả ngay cả trong môi trường tác chiến điện tử mạnh mẽ.
Ứng dụng trong chiến sự Ukraine
Nga đã sử dụng bom lượn rộng rãi trong các chiến dịch tấn công ở Ukraine, đặc biệt tại các khu vực chiến sự ác liệt như Donetsk, Luhansk và Kharkiv.
Nga đã triển khai bom lượn để tấn công các điểm tập kết quân sự, như tại Velykyi Burluk, gây thiệt hại đáng kể cho lực lượng Ukraine.
Các máy bay như Su-34 và Su-24 thường được sử dụng để thả bom lượn, tận dụng ưu thế bay ngoài tầm phòng không để giảm thiểu nguy cơ bị bắn hạ.
Sức mạnh của bom lượn không chỉ nằm ở độ chính xác mà còn ở chi phí sản xuất thấp. So với tên lửa hành trình như Kh-101 (giá hàng triệu USD), bom lượn có chi phí chỉ khoảng vài chục nghìn USD mỗi quả, giúp Nga duy trì tần suất tấn công cao mà không gây áp lực lớn lên ngân sách quốc phòng.
Điều này đặc biệt quan trọng trong chiến lược chiến tranh tiêu hao mà Nga áp dụng, khi họ tìm cách áp đảo Ukraine bằng số lượng và tần suất các cuộc không kích.
Thách thức đối với Ukraine
Sự xuất hiện của bom lượn Nga đã đặt ra thách thức lớn cho Ukraine, vốn phụ thuộc nhiều vào hệ thống phòng không do phương Tây cung cấp.
Với tốc độ và quỹ đạo bay phức tạp, bom lượn gần như không thể bị đánh chặn bởi các hệ thống phòng không hiện tại của Ukraine.
Điều này buộc Ukraine phải điều chỉnh chiến thuật, tập trung vào việc phá hủy các máy bay mang bom hoặc cơ sở hạ tầng hỗ trợ của Nga.
Để đối phó, Ukraine cũng đã bắt đầu phát triển phiên bản bom lượn nội địa, được gọi là ‘KAB Ukraine’ do Cục Thiết kế Medoid sản xuất.
Những quả bom này có tầm bắn khoảng 60km và sử dụng công nghệ dẫn đường tiên tiến, bao gồm cả hệ thống chống nhiễu từ một công ty Pháp.
Tuy nhiên, việc sản xuất hàng loạt vẫn gặp khó khăn do thiếu vốn và hạ tầng, khiến Ukraine chưa thể cạnh tranh ngang ngửa với Nga trong lĩnh vực này.
Sự phổ biến của bom lượn không chỉ thay đổi cục diện chiến trường Ukraine mà còn có tác động đến chiến lược quân sự toàn cầu. Nga đã chứng minh rằng các loại vũ khí chi phí thấp nhưng hiệu quả cao có thể đóng vai trò quan trọng trong xung đột hiện đại.
Điều này thúc đẩy các quốc gia khác, bao gồm cả Ukraine, đầu tư vào công nghệ tương tự.
Tuy nhiên, việc Nga sử dụng bom lượn cũng làm dấy lên lo ngại về thiệt hại dân sự, khi các cuộc không kích thường ảnh hưởng đến cơ sở hạ tầng dân sự gần mục tiêu quân sự.
Bom lượn dẫn đường chính xác của Nga đã trở thành một trong những vũ khí chủ lực trong xung đột Ukraine, mang lại lợi thế chiến thuật đáng kể nhờ chi phí thấp, độ chính xác cao, và khả năng tấn công từ xa.
Trong khi Ukraine đang nỗ lực phát triển công nghệ tương tự, khoảng cách về năng lực sản xuất và triển khai vẫn là một thách thức lớn.
Cuộc chạy đua công nghệ bom lượn không chỉ phản ánh sự khốc liệt của chiến sự Nga-Ukraine mà còn đánh dấu một bước ngoặt trong cách các quốc gia tiếp cận tác chiến hiện đại.
