Góp ý về dự án Luật Đất đai (sửa đổi), Đại biểu Hoàng Văn Cường (đoàn TP Hà Nội) cho hay, trước đây khung giá đất do nhà nước áp đặt ý chí chủ quan nhưng theo dự thảo luật sẽ có bảng giá sát với thị trường. Đó là tiến bộ của dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi).
Nếu thực hiện được như trong dự thảo luật sẽ xóa bỏ được bất cập hiện nay, hạn chế tham nhũng do giá đất thấp hay khiếu kiện do đền bù không thoả đáng.
Đại biểu Hoàng Văn Cường (đoàn TP Hà Nội)
“Tham nhũng về đất đai xảy ra cũng chính vì giá đất thấp. Hay như khiếu kiện, nếu bảng giá sát với thị trường sẽ không còn khiếu kiện do được đền bù thỏa đáng”, ông Cường nói.
Bày tỏ băn khoăn về vấn đề thu hồi đất, theo ĐB Cường, hiện có 2 phương thức thu hồi, một là nhà nước đứng ra quyết định thu hồi, hai là doanh nghiệp và người dân thỏa thuận. Trong dự thảo lần này, vẫn tồn tại 2 phương thức trên.
Tuy nhiên, để nhà đầu tư thỏa thuận với người dân, đại biểu cho rằng "nghe có vẻ như đảm bảo lợi ích của người dân". Tuy nhiên, thực tế nhà đầu tư sẵn sàng trả giá cao vọt hơn hẳn khi do nhà nước thu hồi vì mục đích an ninh quốc phòng, xảy ra bất bình đẳng và sinh ra khiếu kiện.
"Việc này chắc chắn xảy ra trong tương lai. Như vậy có sự bất bình đẳng giữa 2 phương thức thu hồi đất", ông Cường nói. Chưa kể, có sự bất bình đẳng giữa người dân đang sử dụng đất và chủ đầu tư được chuyển nhượng.
Đại biểu Cường lấy ví dụ, người dân có đất nông nghiệp có quy hoạch thành đất ở, nhưng bản thân người dân không được chuyển đổi sang đất ở, nhưng nhà đầu tư "nhảy vào" mua 1,2 triệu/m2 và được chuyển đổi sang đất đô thị và bán 4,5 triệu/m2, chỉ cần có thêm 1 con đường. Quy định này tạo ra bất bình đẳng và đương nhiên xảy ra khiếu kiện.
Góp ý thêm về dự án Luật Đất đai (sửa đổi), đại biểu Trần Hoàng Ngân (đoàn TP HCM) cũng bày tỏ băn khoăn về quy định thu hồi đất trong dự thảo luật và đề nghị cơ quan soạn thảo rà soát cụ thể hơn về điều kiện, tiêu chí đối với từng trường hợp thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng. Theo ông Ngân, việc thu hồi đất trên thực tế vừa qua đã gây bức xúc trong người dân liên quan đến vấn đề giá bồi thường.
Cũng theo các ĐBQH, hai khu đất cạnh nhau nhưng có giá đền bù chênh lệch rất lớn
Ông Trần Hoàng Ngân dẫn chứng một khu đất của người dân quy hoạch làm công viên, thì thu hồi đất, đền bù với giá thấp hơn. Trong khi đó, một khu đất kế bên được quy hoạch sử dụng cho mục đích xây dựng nhà ở thương mại, thì đền bù mức giá cao hơn.
"Hai khu đất gần nhau, nhưng quy hoạch mục đích sử dụng khác nhau, có mức giá đền bù chênh lệch rất lớn, thiệt cho người dân có đất"- ông Trần Hoàng Ngân nói và đề xuất có thể đưa ra một mặt bằng giá để đảm bảo quyền lợi cho người dân.
Vị đại biểu TP. HCM đề nghị rà soát quy định cụ thể hơn về điều kiện, tiêu chí cụ thể đối với từng trường hợp thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội, vì lợi ích quốc gia công cộng, để đảm bảo quyền của người dân theo Hiến pháp và pháp luật.
Ví dụ, dự thảo luật quy định "việc bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất phải bảo đảm người có đất bị thu hồi có chỗ ở, đảm bảo thu nhập và điều kiện sống bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ", là rất gian nan.
Từ đó, ông Ngân kiến nghị dự thảo luật hạn chế tối đa những dự án Nhà nước đứng ra thu hồi đất, để các dự án kinh tế, xã hội cho người dân và nhà đầu tư tự thương lượng theo giá thị trường. Ngoài ra, chỉ xem xét thu hồi đất nông nghiệp và hạn chế đến mức tối đa thu hồi đất phi nông nghiệp của dân.
