Bài toán xanh hóa năng lượng
Việt Nam đang trên đà phát triển mạnh mẽ, kéo theo nhu cầu năng lượng tăng trưởng nhanh chóng. Năm 2023, sản lượng điện của Việt Nam đạt 280 tỉ kWh, đứng thứ 20 toàn cầu. Năm 2024, con số này tăng lên 309 tỉ kWh.
Tuy nhiên, sản xuất điện tại Việt Nam vẫn phụ thuộc phần lớn vào các nguồn truyền thống như nhiệt điện than (50% sản lượng) và thủy điện (khoảng 29%). Năng lượng tái tạo (điện mặt trời và điện gió), dù đã tăng tỷ trọng lên 13% vào năm 2024 so với mức gần như bằng 0 vào năm 2018, vẫn chỉ chiếm phần nhỏ.
Những con số trên được ông Hoàng Đức Khánh - đại diện Viện Năng lượng, Bộ Công thương đưa ra tại phiên thảo luận về năng lượng xanh, thuộc khuôn khổ Hội nghị Đổi mới Sáng tạo - Innovation Day 2025, do Schneider Electric tổ chức tại Hà Nội.
Ông Hoàng Đức Khánh - đại diện Viện Năng lượng, Bộ Công thương chia sẻ tại Innovation Day Hà Nội 2025
Ảnh: CTV
Phiên thảo luận đặt ra vấn đề cấp thiết với Việt Nam là phải cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế nhanh chóng và mục tiêu phát triển bền vững, đảm bảo an ninh năng lượng.
Quy hoạch điện VIII điều chỉnh được phê duyệt hồi tháng 4.2025 thể hiện rõ nỗ lực chuyển đổi sang năng lượng sạch của Chính phủ. Mục tiêu là tới năm 2050, tỷ lệ năng lượng tái tạo chiếm 74 - 75% trong cơ cấu sản lượng điện.
Việc chuyển đổi năng lượng gắn liền với bài toán quản lý các nguồn năng lượng phân tán. Ông Thái Hoàng Quỳnh - Giám đốc Kinh Doanh mảng Điện và Lưới điện của Schneider Electric Việt Nam, chỉ ra rằng khác với lưới điện truyền thống chỉ là “đường một chiều”, lưới điện hiện đại có sự tương tác đa chiều của nguồn phát truyền thống, nguồn điện tái tạo, hạ tầng sạc của xe điện và các nguồn vi lưới khác. Tất cả tạo nên sự phức tạp trong quản lý và vận hành lưới điện.
Ông Thái Hoàng Quỳnh - Giám đốc kinh doanh mảng điện và lưới điện của Schneider Electric Việt Nam chia sẻ tại Innovation Day Hà Nội 2025
Ảnh: CTV
An ninh năng lượng cũng là vấn đề cấp thiết. Theo ông Pang XingJian, Tổng giám đốc Schneider Electric khu vực Đông Á, nhu cầu điện ở ASEAN đang trên đà tăng gấp ba lần từ năm 2023 đến 2030. Một trong những nguyên nhân là sự bùng nổ của AI, khi một truy vấn AI cơ bản tốn năng lượng gấp 10 lần so với tìm kiếm Google thông thường.
Điều thú vị nằm ở chỗ AI không chỉ là công cụ để giải quyết “cơn khát” điện mà còn là một phần lý do thúc đẩy.
Lưới điện của tương lai
“Để đáp ứng nhu cầu điện năng không chỉ cần cung cấp đủ điện, mà yếu tố quan trọng là tối ưu sử dụng năng lượng. Việc tiết kiệm 5% lượng điện sử dụng dễ dàng hơn so với đưa vào lưới thêm 5% công suất”, ông Đồng Mai Lâm - Tổng giám đốc Schneider Electric Việt Nam và Campuchia chia sẻ.
Ông Đồng Mai Lâm - Tổng giám đốc Schneider Electric Việt Nam và Campuchia chia sẻ tại Innovation Day Hà Nội 2025
Ảnh: CTV
Như vậy, tối ưu sử dụng điện và quản lý các nguồn năng lượng phân tán là “chìa khóa” để đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững, tiết kiệm chi phí. Các giải pháp hiện nay hoàn toàn có thể làm tốt nhiệm vụ này nhờ sự hỗ trợ đắc lực của AI.
Giải pháp được Schneider Electric đưa ra có tên EcoStruxure ADMS (Hệ thống Quản lý Phân phối Nâng cao). Theo ông Quỳnh, ADMS là “khối óc” của lưới điện thông minh và hiện đại, với các chức năng tích hợp như quản lý sự cố (OMS) và quản lý nguồn phân tán (DERMS).
“ADMS, với các ứng dụng AI, có thể giúp các công ty điện lực quản lý lưới hiệu quả. Trước tiên, hệ thống sẽ phân tích để dự báo nhu cầu phụ tải và lượng công suất có thể phát của nguồn điện mặt trời/gió, từ đó chủ động vận hành lưới hơn. Tiếp theo, hệ thống có thể phát hiện ngay lập tức sự cố trên lưới, tự động cô lập sự cố, định tuyến lại các hướng nguồn công suất để nhanh chóng tái cung cấp điện cho các nhánh không gặp sự cố”, ông Quỳnh nhấn mạnh.
Trên hết, với sức mạnh của AI, ADMS sẽ giúp các công ty điện lực thích ứng với việc tích hợp thêm nhiều nguồn năng lượng tái tạo, nhưng vẫn đảm bảo độ tin cậy và linh hoạt của hệ thống.
Ngoài ra, ông Lâm cũng cho biết Schneider Electric đang hợp tác sâu rộng với Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) để đưa ra những giải pháp phù hợp, bao gồm các giải pháp lưới điện thông minh. “Việt Nam đang rất quyết liệt giảm tỷ trọng điện than và tăng cường năng lượng tái tạo. Đó cũng là một trong những cam kết tại COP26 của Chính phủ. Tôi tin rằng hướng đi Chính phủ đang tiến hành để tăng tỷ trọng năng lượng sạch trong cơ cấu nguồn điện là đúng đắn”, ông Lâm khẳng định.
