Giữa tháng 8, TAND tối cao đã điều động 30 công chức từ tòa phúc thẩm TAND tối cao đến công tác tại TAND 2 cấp TP.HCM gồm: 5 thẩm phán, 15 thư ký, 2 thẩm tra viên chính, 8 thẩm tra viên.
Điểm đáng chú ý là tòa tối cao đã điều động, luân chuyển thẩm phán cao cấp về với tòa sơ thẩm khu vực. Đây là bước đi nằm trong lộ trình sắp xếp lại hệ thống tổ chức theo mô hình tòa án khu vực, bắt đầu từ ngày 1.7.
Nhân dịp kỷ niệm 80 năm ngày truyền thống nghành tòa án, báo Thanh Niên có cuộc trao đổi với ông Mai Xuân Thành (52 tuổi, nguyên thẩm phán TAND cấp cao tại TP.HCM, nay là tòa phúc thẩm TAND tối cao tại TP.HCM), hiện là thẩm phán TAND khu vực 1 - TP.HCM.
Hơn 30 năm gắn bó với nghề, ông Xuân Thành được bổ nhiệm thẩm phán bậc 3 đến nay là 8 năm. Thế nhưng, thay vì tiếp tục ở lại tòa phúc thẩm TAND tối cao tại TP.HCM, ông chấp nhận trở lại công việc xét xử ở cấp sơ thẩm, tức tòa khu vực.
Thẩm phán Mai Xuân Thành, TAND khu vực 1 - TP.HCM
ẢNH: CTV
Ông có thể chia sẻ về quyết định đầy bất ngờ này không, thưa ông?
Thẩm phán Mai Xuân Thành: Từ ngày 1.7, thẩm quyền của tòa án cấp sơ thẩm, cụ thể là tòa án khu vực được tăng thẩm quyền rất nhiều so với trước đây. Nếu như trước kia tòa sơ thẩm chỉ xét xử những vụ án đơn giản, ít phức tạp và ít nghiêm trọng, thì nay quyền hạn được mở rộng đáng kể: từ án hành chính, dân sự, kinh doanh thương mại đến cả vụ án hình sự với mức hình phạt tới 20 năm tù.
Theo quy định tại khoản 2, khoản 3 điều 4 của Nghị quyết số 81 năm 2025 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, thì tại 3 tòa án khu vực thuộc Hà Nội, Đà Nẵng và TP.HCM còn có thêm tòa chuyên trách như tòa phá sản, tòa sở hữu trí tuệ. TAND khu vực 1 - TP.HCM có thêm tòa chuyên trách này, thẩm quyền được giải quyết vụ việc trong phạm vi 9 tỉnh ở phía nam.
Như vậy, công việc xét xử giải quyết án của thẩm phán tòa khu vực không còn bị giới hạn nhiều như trước đây. Do đó, tôi nghĩ công việc này cũng gần giống như khi tôi còn đang xét xử ở tòa cấp cao tại TP.HCM.
Ngoài những vấn đề nêu ở trên, còn lý do gì khiến ông quyết định về tòa sơ thẩm khu vực?
Theo tôi, việc điều động này không phải "lùi bước", mà là một phần trong sự phân công chung. Chủ trương đã rõ, tổ chức đã phân công, ai cũng muốn ở lại thì ai đi? Phải có người nhận nhiệm vụ mới chứ. Mặt khác xắp tới đây số vụ việc ở các tòa phúc thẩm cũng sẽ ít đi và thẩm phán cấp cao cũng sẽ được luân chuyển về các tòa khu vực để giảm áp lực trong công việc.
Với lại, Chánh án TAND tối cao từng nêu định hướng xây dựng TAND khu vực 1 - TP.HCM trở thành mô hình mẫu của "tòa điện tử". Trong bối cảnh cải cách tư pháp, việc áp dụng công nghệ thông tin được coi là giải pháp then chốt, người dân có thể nộp đơn, theo dõi tiến trình xử lý, giải quyết vụ việc trực tuyến. Ngành tòa án không thể đứng ngoài xu thế số hóa, tôi muốn trực tiếp tham gia vào quá trình này.
Sau một tháng nhận nhiệm vụ mới, ông thấy công việc thế nào?
Khi tôi nhận quyết định thì niềm vui xen lẫn nỗi lo. Trước đây đối với án về phá sản và sở hữu trí tuệ chưa nhiều. Để đáp ứng với nhu cầu mới của xã hội, tôi cũng như các đồng nghiệp của mình phải có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về loại án này.
Ở tòa cấp cao, công việc của thẩm phán chủ yếu xoay quanh xét xử phúc thẩm các quyết định, bản án của cấp sơ thẩm. Còn ở tòa sơ thẩm khu vực, tôi cùng các đồng nghiệp phải trực tiếp thu thập chứng cứ, tiếp dân, hòa giải, làm thủ tục tố tụng... Tức là phải xây dựng hồ sơ ngay từ đầu.
Tuy nhiên, tôi xem đây là một sự bắt đầu lại, nhưng không phải từ con số 0, mà là kinh nghiệm đã tích lũy nhiều năm. Dẫu biết thử thách phía trước còn nhiều, song tôi mong nhận được sự hỗ trợ kịp thời từ TAND tối cao và các cấp tòa, đặc biệt là văn bản hướng dẫn đối với các vụ án thuộc thẩm quyền mới, nhất là phá sản và sở hữu trí tuệ.
Với gần 30 năm trong nghề, từng đi qua nhiều cấp tòa án, có khi nào ông thấy tiếc về sự lựa chọn mới của mình?
Gần 3 thập kỷ làm nghề, tôi từng đi qua nhiều cấp tòa: từ sơ thẩm, phúc thẩm cho đến cấp cao. Không ít lần, phải đối diện với áp lực từ những vụ án phức tạp, từng chi tiết đều ảnh hưởng đến số phận con người, quyền lợi ích hợp pháp của công dân, tổ chức, nhà nước.
Khi nhận quyết định điều động, tôi cũng có chút đắn đo. Nhưng chưa bao giờ tôi thấy tiếc. Ở đâu cũng vậy, đã khoác áo thẩm phán thì phải nỗ lực hết mình. Trong bối cảnh cải cách tư pháp đang bước vào giai đoạn mới, sự thay đổi mô hình tổ chức không chỉ là điều chỉnh về mặt hành chính, mà còn là cơ hội để mỗi thẩm phán tự thử thách, tự làm mới bản thân, hướng tới một nền tư pháp hiện đại hơn.
Xin cảm ơn ông!
