Kẻ thay đổi cuộc chơi trong lĩnh vực UAV siêu vượt âm
Trong một cuộc thử nghiệm tuyệt mật trên Biển Đông cuối năm 2024, Trung Quốc đã công khai một trong những thành tựu đáng nể nhất trong chương trình vũ khí không người lái, đó là máy bay không người lái (UAV) siêu vượt âm MD-19.
Khác với các mẫu vũ khí siêu thanh một lần sử dụng như Kinzhal hay Zircon của Nga, MD-19 có thể tái sử dụng nhiều lần. Điều đặc biệt là nó có thể hạ cánh ngang trên đường băng truyền thống, một kỳ tích mà ngay cả các chương trình thử nghiệm nổi tiếng của Mỹ như X-51A Waverider hay Talon-A vẫn chưa làm được.
Máy bay không người lái siêu thanh MD-19 được phóng lên giữa không trung từ UAV TB-001. (Ảnh: Interesting Engineering)
Theo các hình ảnh và tài liệu do Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc công bố, MD-19 dài khoảng 2,5 - 3,5 mét, có hình dáng khí động học kiểu nêm, cánh tam giác và đuôi xiên giúp giảm lực cản và tăng ổn định ở tốc độ cao.
Dự kiến MD-19 sử dụng động cơ tên lửa (rocket) thay vì scramjet như nhiều thiết kế của Mỹ. Điều này giúp nó loại bỏ hệ thống hút khí phức tạp nhưng có thể ảnh hưởng đến thời gian bay.
Kỹ thuật đột phá
MD-19 được triển khai từ hai nền tảng là UAV cỡ lớn TB-001 và khí cầu tầng cao. Sau khi hoàn tất nhiệm vụ với tốc độ vượt Mach 5 (hơn 6.000 km/h), chiếc UAV này có thể giảm tốc, chuyển sang bay dưới âm và hạ cánh như máy bay thông thường.
Đây là bước tiến vượt bậc so với những phương tiện siêu thanh khác vốn cần hệ thống thu hồi chuyên biệt hoặc chỉ dùng một lần.
Chuyên gia Trung Quốc cho biết để đạt được điều này, MD-19 phải sở hữu hệ thống điều khiển bay cực kỳ tinh vi, các bề mặt khí động học thích ứng, vật liệu chịu được nhiệt độ và áp lực cao. Đặc biệt, nó được trang bị trí tuệ nhân tạo "mô phỏng sinh học" giúp điều hướng tự động theo cách linh hoạt như sinh vật sống.
Máy bay không người lái MD-19 của Trung Quốc Ảnh chụp màn hình từ mạng xã hội Trung Quốc. (Ảnh: Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng)
Thách thức lớn với Mỹ tại châu Á - Thái Bình Dương
Tốc độ siêu vượt âm và khả năng bay ở độ cao cận không gian (giữa không phận và quỹ đạo thấp), khiến MD-19 gần như miễn nhiễm với các hệ thống phòng không hiện nay như Aegis hay Patriot.
Nó có thể bay sâu vào khu vực tranh chấp như eo biển Đài Loan hoặc Biển Đông để trinh sát thời gian thực, hoặc đóng vai trò như nền tảng thử nghiệm vũ khí siêu thanh chính xác.
Một báo cáo năm 2023 của Trung tâm Đánh giá Ngân sách & Chiến lược (CSBA, Mỹ) cảnh báo, các UAV như MD-19 có thể vượt qua vùng A2/AD (chống tiếp cận/chống xâm nhập) và gây áp lực lớn lên các nhóm tác chiến tàu sân bay hoặc căn cứ tiền phương của Mỹ tại Guam và Okinawa.
Giá rẻ, linh hoạt và do giới trẻ thiết kế
Một điểm đáng chú ý là MD-19 do nhóm kỹ sư trẻ từ Lực lượng Khoa học Công nghệ Thanh niên Qian Xuesen thiết kế - một biểu tượng mới của tinh thần “trẻ hóa quốc phòng” tại Trung Quốc.
Nhóm này, hợp tác với các viện nghiên cứu như Đại học Chiết Giang, Viện Cơ học và Học viện Nghiên cứu Khí động học Quảng Đông, đã thực hiện 9 lần thử nghiệm trong 6 năm, bao gồm cả lần phóng - thu hồi đầu tiên trên thế giới ở độ cao cận không gian.
Chương trình cũng tận dụng mô hình công - học - quân phối hợp mà Bắc Kinh đang đẩy mạnh, kết hợp đầu tư công lớn, công nghệ dân dụng và hệ sinh thái nghiên cứu học thuật để đạt được chi phí sản xuất thấp hơn nhiều so với các dự án tương tự của Mỹ.
Lắp đặt AGM-183A dưới cánh máy bay vận tải B-52H. (Ảnh: Không quân Mỹ)
Mỹ và Nga tụt lại phía sau?
So với MD-19, các chương trình của Mỹ như ARRW (AGM-183A) tiêu tốn hơn 1,2 tỷ USD nhưng chưa đạt khả năng tác chiến thực tế. Nga sở hữu vũ khí siêu thanh chiến lược nhưng chưa có UAV siêu thanh tái sử dụng.
Ấn Độ dù đã thử nghiệm mẫu Máy bay trình diễn động cơ scramjet không người lái cho chuyến bay siêu thanh (HSTDV) vào năm 2020 nhưng còn cách xa khả năng hoạt động thực tế.
Trung Quốc hiện đang vận hành song song ba mẫu UAV siêu vượt âm gồm MD-19, MD-21 và MD-22, cho phép họ tăng tốc độ thử nghiệm, cải tiến liên tục và đưa sản phẩm sớm vào biên chế.
Lời cảnh tỉnh với phương Tây
Bằng việc công khai các đoạn video thử nghiệm và quảng bá mạnh trên mạng xã hội như X (Twitter), Trung Quốc không chỉ phát đi thông điệp về công nghệ mà còn sử dụng MD-19 như một công cụ sức mạnh mềm, khẳng định vị thế trong cuộc đua công nghệ toàn cầu.
Tuy MD-19 chưa đủ để thay đổi cán cân chiến lược ngay lập tức, nhưng nó là biểu tượng rõ ràng cho thấy Bắc Kinh đang đi trước về tốc độ tích hợp các công nghệ hiện đại. Và quan trọng hơn đây không phải là công nghệ nguyên mẫu trong phòng thí nghiệm. MD-19 đã bay, đã hạ cánh và sẵn sàng cho tương lai.
