Mỹ hiện cấm Nvidia và đối tác bán các dòng chip tiên tiến nhất cho Trung Quốc, kể cả thông qua bên thứ ba. Tuy nhiên, theo hàng trăm tài liệu đấu thầu Reuters thu thập được, có 11 đơn vị, đều là các nhà bán lẻ Trung Quốc ít tên tuổi, đang bán máy chủ của Super Micro, Dell và Gigabyte có gắn chip tiên tiến từ Nvidia. Các gói thầu được thực hiện từ ngày 20/11/2023 đến 28/2/2024.
Trong khi đó, bên mua có Viện Khoa học Trung Quốc, Viện Trí tuệ Nhân tạo Sơn Đông, Cục Quản lý Động đất Hồ Bắc, một số trường đại học ở Sơn Đông và Tây Nam, một công ty đầu tư công nghệ thuộc chính quyền tỉnh Hắc Long Giang, một trung tâm nghiên cứu hàng không và một trung tâm khoa học vũ trụ do nhà nước quản lý.
Một smartphone hiển thị logo Nvidia. Ảnh: Reuters
Cũng theo các tài liệu, các giao dịch giới hạn số lượng một vài máy chủ và vài chục chip để tránh bị phát hiện. Các gói thầu có giá trị từ 71.500 nhân dân tệ đến 1,86 triệu nhân dân tệ (10.000-259.000 USD), không nêu rõ mục đích sử dụng. Theo 7 chuyên gia phân tích và giám đốc trong ngành, các mẫu chip này có thể hữu ích cho việc đào tạo mô hình AI cũng như nghiên cứu trí tuệ nhân tạo nâng cao.
Đại diện Nvidia cho biết các cuộc đấu thầu chỉ định đối với các sản phẩm được xuất khẩu "đã phổ biến rộng rãi" trước khi bị Mỹ hạn chế từ ngày 17/11/2023.
"Tài liệu không chỉ ra bất kỳ đối tác nào của chúng tôi vi phạm các quy tắc kiểm soát xuất khẩu. Số lượng chip cũng chỉ chiếm một phần không đáng kể trong số sản phẩm được bán trên toàn thế giới", đại diện Nvidia nói. "Tuy nhiên, nếu phát hiện bên thứ ba đã xuất khẩu hoặc tái xuất khẩu mà không có giấy phép, chúng tôi sẽ điều tra và có hành động thích hợp".
Các nhà sản xuất máy chủ có tên trong tài liệu đấu thầu cho biết đã tuân thủ luật pháp hiện hành và sẽ điều tra thêm. Liên quan đến các sản phẩm trong gói thầu, đại diện Super Micro nói chúng là "máy chủ thế hệ cũ hoặc có mục đích chung, không có khả năng thực hiện các hoạt động AI quy mô lớn hiện có ở Trung Quốc". Công ty cũng khẳng định những bên mua có trong tài liệu "không phải là khách hàng của Super Micro".
Người phát ngôn của Dell cho biết công ty "không tìm thấy bằng chứng nào về việc công ty vận chuyển sản phẩm chứa chip AI bị hạn chế cho các thực thể đã nêu tên", nhưng sẽ tiếp tục điều tra. "Chúng tôi sẽ có hành động thích hợp với nhà phân phối hoặc đại lý không tuân thủ lệnh cấm, gồm cả chấm dứt mối quan hệ đối tác", đại diện Dell nói.
Gigabyte cũng nhấn mạnh họ tuân thủ pháp luật và quy định quốc tế. Tuy nhiên, công ty này không bình luận thêm.
Đại diện Bộ Thương mại Mỹ từ chối bình luận về thông tin. Tuy nhiên, người này nói Cục Công nghiệp và An ninh Mỹ sẽ "giám sát và kiểm tra các vi phạm tiềm ẩn". Phía các tổ chức, công ty Trung Quốc có tên trong danh sách mua hàng không đưa ra bình luận.
Chuyên gia Daniel Gerkin của công ty luật Kirkland & Ellis có trụ sở tại Washington đánh giá chip Nvidia có thể đã được chuyển hướng, bán sang Trung Quốc nhưng nhà sản xuất không hay biết "do thiếu tầm nhìn về chuỗi cung ứng hạ nguồn". "Nếu không thực hiện đầy đủ việc thẩm định, có lẽ chính phủ Mỹ sẽ gặp khó trong việc đưa ra các hành động kiểm soát", Gerkin nhận định.
Một số chuyên gia khác cho rằng nếu vẫn tiếp cận được chip tiên tiến, Trung Quốc vẫn có thể xây dựng được những sản phẩm AI đủ mạnh cho mục đích quân sự, như hiện đại hóa lực lượng phòng thủ hoặc phát triển vũ khí.
Hoạt động mua bán ngầm đối với chip Nvidia được cho là đã xuất hiện ở Trung Quốc nhiều năm qua. Mỹ hiện áp dụng hình phạt dân sự hoặc hình sự nếu các cá nhân hoặc tổ chức của Mỹ vi phạm, gồm mức phạt đến hàng trăm nghìn USD và án tù lên đến 20 năm đối với cá nhân.
(theo Reuters)
