Theo đó, nhằm bảo đảm thuận lợi trong công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư để giải phóng mặt bằng thực hiện dự án, UBND tỉnh Quảng Bình yêu cầu UBND các huyện, thành phố, thị xã chỉ đạo các phòng, ban liên quan và UBND cấp xã tăng cường công tác kiểm tra, xử lý nghiêm trường hợp xây dựng trái phép công trình trên đất thuộc phạm vi dự án.
Các địa phương phải giữ nguyên hiện trạng sử dụng đất, không cho phép chuyển mục đích sử dụng đất đối với các thửa đất thuộc phạm vi phải thu hồi.
Sở Tài nguyên và Môi trường có trách nhiệm chỉ đạo Văn phòng Đăng ký đất đai trực thuộc không tiếp nhận hồ sơ, không thực hiện thủ tục cho tách thửa đất, chuyển quyền sử dụng đất đối với các thửa đất thuộc phạm vi khu vực phải thu hồi đất, giải phóng mặt bằng để thực hiện dự án.
Đặc biệt, công văn của UBND tỉnh Quảng Bình nêu rõ, địa phương, đơn vị nào để xảy ra tình trạng người dân xây dựng trái phép công trình trên đất và cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, tách thửa thuộc khu vực phải thu hồi đất, giải phóng mặt bằng thì thủ trưởng cơ quan, đơn vị đó phải chịu trách nhiệm trước UBND tỉnh và pháp luật.
Thời gian qua, nhiều cơ quan báo chí đã phản ánh tình trạng một số hộ dân tại Quảng Bình xây dựng công trình nhà, kho, trang trại trái phép trên đất trồng cây lâu năm và đất lâm nghiệp để đón đầu dự án cao tốc Bắc - Nam. Không khí xây dựng nhộn nhịp tại các huyện Lệ Thủy, Quảng Trạch diễn ra từ giữa tháng 2/2022, sau khi có thông tin dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông đi qua. Chỉ sau 1 - 2 đêm các công trình đã mọc lên như nấm, gây khó khăn cho việc xây dựng quy trình giải phóng mặt bằng, đền bù liên quan đến cao tốc.
Không chỉ riêng Quảng Bình, một số địa phương như huyện Can Lộc và thị xã Kỳ Anh của Hà Tĩnh, huyện Vĩnh Linh (Quảng Trị) cũng xuất hiện tình trạng xây nhà, trồng cây “đón” đền bù tuyến cao tốc.
Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025 được chia thành 12 dự án thành phần đi qua địa bàn 12 tỉnh, thành phố: Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Cần Thơ, Hậu Giang, Bạc Liêu, Kiên Giang và Cà Mau.
