Nguy cơ mắc cúm gia tăng khi thời tiết chuyển mùa
Các tỉnh phía Bắc đang trong giai đoạn chuyển mùa. Virus cúm phát triển mạnh nhất trong môi trường khô và lạnh. Khi thời tiết chuyển mùa, độ ẩm không khí giảm, nhiệt độ hạ thấp, đây là điều kiện lý tưởng để virus tồn tại và lan truyền qua không khí.
Bên cạnh đó, tháng 9 cũng là lúc học sinh, sinh viên trở lại trường học sau kỳ nghỉ hè. Môi trường đông người và ít lưu thông không khí trở thành “ổ dịch” thuận lợi để virus lây truyền qua đường hô hấp.
Các chủng cúm mùa A(H1N1), cúm B, H3N2 đa phần là lành tính, tự khỏi chỉ có một tỉ lệ rất nhỏ diễn tiến bệnh nặng lên (Ảnh: Istock).
Bệnh viện Nhi Trung ương (Hà Nội) gần đây cũng ghi nhận sự gia tăng ca mắc cúm ở trẻ. Viêm phổi, viêm tai giữa, co giật do sốt cao là những biến chứng nguy hiểm thường gặp ở trẻ em mắc cúm.
Cũng theo bác sĩ Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội), thời tiết mưa nắng thất thường, nguy cơ mắc cúm gia tăng. Với người cao tuổi và những ai đang sống chung với bệnh lý nền như tim mạch, tiểu đường, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD)… cúm có thể là khởi đầu cho chuỗi biến cố sức khỏe nghiêm trọng, thậm chí đe dọa đến tính mạng.
Cúm không chỉ là nhiễm trùng đường hô hấp đơn thuần với các biểu hiện sốt, đau đầu, ho, đau họng, sổ mũi, đau cơ xương khớp mà có thể làm trầm trọng thêm các bệnh mạn tính sẵn có như suy tim, hen, COPD, đái tháo đường…
Nó có thể kích hoạt các biến cố tim mạch nghiêm trọng, làm tăng nguy cơ mắc nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não hoặc đột quỵ dẫn tới nhập viện kéo dài, giảm chất lượng sống, thậm chí không hồi phục hoàn toàn sau khi khỏi bệnh.
Cúm - mối nguy với người cao tuổi, có bệnh nền
Tiến sĩ Đoàn Thị Phương Lan, Phó Giám đốc Trung tâm Hô hấp, Bệnh viện Bạch Mai, cho biết, cúm lây lan nhanh qua đường hô hấp. Virus cúm khi xâm nhập vào cơ thể yếu hoặc người có bệnh nền có thể gây biến chứng nghiêm trọng như suy hô hấp, nhiễm trùng thứ phát, tổn thương tim mạch, thậm chí đột quỵ.
Tỷ lệ tử vong và nhập viện do cúm cao gấp nhiều lần ở người lớn tuổi và người bệnh nền so với nhóm khác. Đặc biệt, người trên 65 tuổi có nguy cơ tử vong do cúm cao gấp 7 lần so với nhóm 50-64 tuổi. Sau nhiễm cúm, nguy cơ nhồi máu cơ tim tăng 6-10 lần, nguy cơ đột quỵ tăng 3-10 lần, đặc biệt trong tuần đầu.
Các nhóm ưu tiên tiêm vaccine phòng cúm gồm người cao tuổi, người có bệnh nền, phụ nữ mang thai, trẻ nhỏ dưới 5 tuổi... (Ảnh: H.K).
Người mắc bệnh mạn tính như tiểu đường, COPD cũng dễ mắc cúm và gặp biến chứng nghiêm trọng. Phụ nữ mang thai nhiễm cúm không chỉ ảnh hưởng sức khỏe mẹ mà còn đe dọa sự phát triển của thai nhi. Trẻ nhỏ dưới 5 tuổi dễ mắc cúm và chuyển biến nặng, đồng thời là nguồn lây lan trong cộng đồng.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), các chủng virus cúm thay đổi hàng năm. Vì vậy, tiêm phòng hàng năm là cần thiết để bảo vệ cơ thể trước các chủng virus mới nhất (giảm nguy cơ mắc bệnh hoặc nếu mắc cũng giảm nhẹ triệu chứng). Vaccine cúm cần khoảng 2 tuần để cơ thể sản xuất đủ kháng thể bảo vệ.
Các nhóm ưu tiên gồm người cao tuổi, người có bệnh nền, phụ nữ mang thai, trẻ nhỏ dưới 5 tuổi, nhân viên y tế, giáo viên và những người thường xuyên tiếp xúc cộng đồng.
Theo khảo sát Bộ Y tế năm 2023, chưa đến 6% người cao tuổi tiêm phòng cúm hàng năm, phần lớn do tâm lý chủ quan và thiếu tư vấn y tế chủ động.
WHO ước tính mỗi năm trên toàn cầu có 3-5 triệu ca cúm diễn tiến nặng, trong đó từ 291.000 đến 646.000 ca tử vong. Nhóm nguy cơ cao như người già và người có bệnh nền chiếm phần lớn các ca nhập viện và tử vong.
Tại Việt Nam, năm 2024 đã ghi nhận gần 290.000 ca mắc cúm với nhiều ổ dịch bùng phát tại các tỉnh như Thanh Hóa, Thái Bình, Nghệ An, Hà Tĩnh và Sơn La... Đầu năm, ổ dịch cúm A bùng phát tại trường dân tộc nội trú Bắc Kạn khiến 43 học sinh đồng loạt mắc bệnh.
