Theo Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Trọng Tín - Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM - cơ sở 3, để có được hệ tiêu hóa khỏe mạnh, chúng ta cần phải ăn uống đúng cách. Nhiều người than phiền thường xuất hiện triệu chứng ợ hơi liên tục kèm trướng bụng sau mỗi bữa ăn. Đây là triệu chứng do không khí vào đường tiêu hóa khi ăn uống hoặc nói chuyện. Tình trạng này xảy ra đến từ thói quen ăn quá nhanh rất có hại cho hệ tiêu hóa.
Bác sĩ Tín cho biết, ăn quá nhanh là việc đưa lượng thức ăn lớn vào miệng, nhai qua loa rồi nuốt liên tục trong thời gian ngắn. Thói quen này phổ biến ở môi trường đô thị, nơi nhịp sống gấp gáp và áp lực công việc khiến thời gian ăn uống bị rút ngắn.
Quá trình tiêu hóa bắt đầu từ lúc bạn nhìn hoặc ngửi thấy thức ăn. Khi đó, hệ thần kinh phó giao cảm sẽ kích thích tuyến nước bọt, tuyến dạ dày và tuyến tụy tiết dịch tiêu hóa. Hoạt động nếm và nhai, tuyến nước bọt tiết amylase để phân giải tinh bột, đồng thời động tác nghiền cơ học làm giảm kích thước thức ăn, giúp giảm tải cho dạ dày.
Khi nuốt, nhu động thực quản phối hợp cùng cơ thắt thực quản trên và dưới vận chuyển thức ăn xuống dạ dày. Dạ dày tiếp nhận thức ăn sẽ co bóp trộn đều với dịch vị chứa acid clohydric và nhiều loại enzyme khác nhau để tiêu hóa các chất đạm, mỡ, tinh bột trong thức ăn, đồng thời kiểm soát nhịp tống thức ăn xuống tá tràng.
Toàn bộ chuỗi phản ứng này đòi hỏi sự phối hợp nhịp nhàng giữa các cơ quan và cần một khoảng thời gian nhất định để đạt hiệu quả tối ưu.
Ngược lại, khi ăn quá nhanh, cơ thể sẽ không kịp hoàn thiện các phản ứng sinh lý trên, hành động này vô tình "bức tử" cơ quan tiêu hóa.
Thứ nhất, thức ăn chưa được nghiền nhỏ, diện tích tiếp xúc với enzyme tiêu hóa giảm, làm cho amylase trong nước bọt hoạt động kém hiệu quả, dẫn đến dạ dày phải co bóp mạnh hơn để bù trừ, dễ gây mỏi cơ trơn và chậm làm rỗng dạ dày.
Thứ hai, khối lượng thức ăn lớn xuống nhanh gây căng giãn mạnh thành dạ dày, kích thích tế bào G tiết gastrin quá mức, dễ kích ứng niêm mạc, đặc biệt ở người có sẵn viêm loét sẽ làm triệu chứng nặng nề hơn.
Thứ ba, nuốt liên tục khiến cơ thắt thực quản dưới phải mở đóng nhanh, tăng nguy cơ trào ngược do áp lực dạ dày cao đẩy acid ngược lên thực quản.
Thứ tư, trung tâm no ở vùng dưới đồi cần khoảng 15-20 phút mới nhận đủ tín hiệu từ hormone cholecystokinin và leptin. Ăn nhanh khiến lượng calo nạp vào vượt nhu cầu, dẫn đến tăng cân, béo phì.
Thứ năm, nuốt vội thường đi kèm nuốt nhiều không khí cộng với quá trình tiêu hóa chậm, sinh hơi trong dạ dày và ruột, gây ra chướng bụng, ợ hơi.
Do đó, để có được hệ tiêu hóa khỏe mạnh, bác sĩ Tín nhấn mạnh khi ăn bạn cần tập nhai kỹ, nuốt chậm. Mỗi lần ăn cần nhai 20-50 lần để nghiền nhỏ và trộn đều với nước bọt trước khi nuốt; sau khi nuốt xong, chờ vài giây rồi mới đưa thức ăn tiếp theo vào miệng, giúp dạ dày xử lý từng đợt nhỏ. Một bữa ăn chính nên ăn trong khoảng 20-30 phút để đảm bảo tín hiệu báo no phát huy hiệu quả.
Việc ăn đúng cách không chỉ giúp hệ tiêu hóa hoạt động tối ưu mà còn cải thiện kiểm soát cân nặng và giảm nguy cơ bệnh lý tiêu hóa lâu dài.
