Chiều nay 2.12, tại buổi họp báo thường kỳ tháng 12 do UBND TP.Đà Nẵng tổ chức, ông Trương Xuân Tý, Phó giám đốc Sở NN-PTNT TP.Đà Nẵng, đã thông tin về tình hình thiên tai vừa qua, trong đó có vụ sạt lở núi nghiêm trọng tại xã Hùng Sơn khiến 1 người chết, 2 người vẫn đang mất tích.
Theo ông Tý, tổng lượng mưa trong 3 đợt vừa qua vượt 2.000 mm, trong khi lượng mưa trung bình năm của TP.Đà Nẵng khoảng 2.400 mm. Nghĩa là chỉ 3 đợt mưa đã chiếm khoảng 70% tổng lượng mưa cả năm.
Vụ lở núi kinh hoàng tại xã Hùng Sơn vùi lấp 3 người xảy ra sau khi trời đã nắng 3 ngày
ẢNH: S.X
"Một mức cực kỳ lớn. Lượng mưa này gây ra rất nhiều vấn đề, trong đó có sạt lở đất. Khi đi thực tế các xã miền núi, chúng tôi thấy rất rõ mức độ nguy hiểm. Nhiều nơi sạt cả mảng núi lớn, đất đá ngậm nước hoàn toàn và có thể sập bất cứ lúc nào", Phó giám đốc Sở NN-MT TP.Đà Nẵng nói.
Theo ông Trương Xuân Tý, tại xã Hùng Sơn, vụ sạt núi xảy ra trong điều kiện thời tiết trời nắng 3 ngày liên tiếp. "Điều này cho thấy đã xuất hiện những kịch bản thiên tai vượt ngoài dự tính", ông Tý nói. Lãnh đạo TP.Đà Nẵng đã chỉ đạo triển khai đề án sắp xếp, ổn định dân cư cho người dân miền núi. Trước mắt, Sở NN-MT TP.Đà Nẵng yêu cầu các địa phương rà soát, lựa chọn các vị trí an toàn, ổn định. Sau đó, thành phố sẽ mời các nhà khoa học khảo sát để đảm bảo nơi tái định cư mới phải bền vững, ổn định và lâu dài; dự kiến thực hiện trong quý 1/2026.
Dung tích phòng lũ các thủy điện quá nhỏ
Trả lời các thông tin liên quan đến việc vận hành hồ thủy điện thượng nguồn TP.Đà Nẵng, Phó giám đốc Sở NN-MT TP.Đà Nẵng Trương Xuân Tý cho hay qua theo dõi vận hành các hồ thủy điện, có một vấn đề rất lớn là dung tích phòng lũ quá nhỏ.
Phó giám đốc Sở NN-MT TP.Đà Nẵng Trương Xuân Tý nói về những thiệt hại lớn sau 3 đợt mưa vừa qua
ẢNH: HOÀNG SƠN
Trong trận lũ vừa qua, lưu vực Vu Gia - Thu Bồn, tổng lượng lũ về các hồ A Vương, Sông Bung 4 và Đăk Mi 4 lên tới khoảng 1 tỉ m³, nhưng tổng dung tích phòng lũ tối đa của 3 hồ này cộng lại chỉ khoảng 264 triệu m³ - quá nhỏ so với lượng lũ thực tế.
Vì vậy, trong thời gian tới, thành phố đề nghị xem xét nâng dung tích phòng lũ của các hồ lên mức tối đa có thể. Mục tiêu là khi có mưa lớn, hồ phải hạ mực nước sớm để có đủ dung tích chống lũ. Với trận lũ vừa qua, thực tế chỉ có thể cắt được 1 - 2 đỉnh lũ, không thể cắt toàn bộ vì lượng lũ quá lớn.
Hiện TP.Đà Nẵng đã có một số quy định tạm thời để xử lý trong khi chờ điều chỉnh quy trình mới và cũng đã đề xuất Bộ NN-MT.
Giữ nguyên từ 'xả lũ' cũng không vấn đề gì
Liên quan đến kiến nghị xem xét, hiệu chỉnh cụm từ "xả lũ" thành cụm từ "vận hành điều tiết qua tràn xả sâu" mà UBND TP.Đà Nẵng đã nêu trước đó nhằm đảm bảo phù hợp thực tế việc vận hành điều tiết hồ chứa (Thanh Niên đã thông tin), ông Trương Xuân Tý cho hay đây là căn cứ để quy định quyền hạn và trách nhiệm của các cơ quan quản lý vận hành hồ chứa trên địa bàn.
Theo ông Tý, theo Quy trình vận hành liên hồ chứa 1865 do Thủ tướng Chính phủ ban hành vào năm 2019 (gọi tắt là Quy trình 1865), việc vận hành hồ trong mùa lũ được chia thành 3 giai đoạn.
TP.Đà Nẵng kiến nghị tăng dung tích đón lũ hồ thủy điện
ẢNH: S.X
Giai đoạn 1 là vận hành hạ mực nước hồ để đón lũ. Tức là khi xuất hiện bản tin mưa lớn, dự báo lũ thì chủ hồ phải chủ động hạ mực nước xuống để tăng dung tích phòng lũ cho hồ.
Trong quá trình hạ mực nước, nếu xuất hiện tình huống lưu lượng nước về hồ quá lớn, mực nước dâng nhanh khiến hồ không thể tiếp tục hạ xuống như yêu cầu, sẽ phải chuyển sang giai đoạn vận hành duy trì mực nước hồ.
Giai đoạn 2 là vận hành duy trì mực nước hồ. Khi đó, lượng nước về hồ (lưu lượng Q về) sẽ bằng lượng nước xả ra (lưu lượng Q ra), nhằm giữ mực nước hồ ổn định.
Giai đoạn 3 là vận hành cắt giảm đỉnh lũ. Khi xuất hiện đỉnh lũ lớn về hồ, mực nước dâng lên mức phải điều tiết để cắt giảm đỉnh lũ, thì lưu lượng Q về hồ sẽ lớn hơn lưu lượng Q ra hồ - tức là xả ra ít hơn để giảm áp lực lũ cho hạ du.
Cả 3 giai đoạn này đều được thực hiện thông qua trạm xả sâu. Hiện nay, tất cả các hồ thủy điện đều có 2 hệ thống xả: một là xả tự do, hai là xả sâu. Trạm xả sâu là bộ phận đảm nhiệm nhiệm vụ điều tiết lũ qua các giai đoạn như đã vừa nêu.
"Chính vì thế, chúng tôi cho rằng thuật ngữ trong quy trình vận hành vốn là văn bản hành chính của nhà nước cần thống nhất. Từ đó, thành phố đề xuất đổi cách gọi xả lũ sang vận hành điều tiết qua trạm xả sâu", ông Tý nói.
Ông Tý nhấn mạnh, về bản chất, vẫn là điều tiết nước ra khỏi hồ, chỉ là tên gọi phù hợp hơn với chức năng và kỹ thuật. "Đây là đề xuất gửi Bộ NN-MT để xem xét trong quá trình sửa đổi Quy trình 1865. Bộ thấy phù hợp thì chỉnh, không phù hợp thì giữ nguyên, cũng không vấn đề gì", ông Trương Xuân Tý chia sẻ.
