Một cuộc điều tra kéo dài một tháng của tờ Dainik Bhaskar đã hé lộ một đường dây pha trộn sữa quy mô lớn hoạt động khắp bang Rajasthan, Ấn Độ. Theo kết quả điều tra, sữa pha hóa chất độc hại đã âm thầm len lỏi vào chuỗi cung ứng, từ các trạm trung chuyển đến các nhà máy lớn, thậm chí có thể đến tận bàn ăn của hàng triệu người dân.
Đường dây này hoạt động theo mô hình tinh vi, sử dụng khu vực sau khách sạn Shyam Sangam, cách thị trấn Kishangarh 20 km, làm trung tâm pha trộn. Địa điểm được che giấu kỹ sau các bụi rậm và đồi núi.
Tại đây, các xe bồn chở sữa thật đến điểm pha chế. Tài xế, với sự hỗ trợ của nhân viên khách sạn, dùng chìa khóa đặc biệt để mở niêm phong xe bồn, rút từ 2.000 đến 4.000 lít sữa thật. Sữa sau đó được thay thế bằng sữa nhân tạo, pha từ ure (dùng trong phân bón), dầu gội đầu, chất tẩy rửa và dầu tinh luyện – những hóa chất cực kỳ nguy hại cho sức khỏe.
Quá trình pha trộn diễn ra ngay tại chỗ với xe bán tải được trang bị máy bơm và đường ống. Mỗi mẻ pha chỉ mất khoảng 15–20 phút. Đáng chú ý, chỉ một lít hóa chất kiềm cũng có thể tạo ra tới 500 lít sữa giả.
Để qua mặt hệ thống theo dõi GPS mà nhiều trang trại bò sữa sử dụng, các tài xế tháo thiết bị ra khỏi xe bồn và chuyển cho người điều khiển xe máy hoặc ô tô chạy dọc theo tuyến đường. Hành động này khiến hệ thống giám sát tin rằng xe vẫn đang di chuyển bình thường mà không dừng lại. Sau khi pha trộn xong, thiết bị GPS được gắn lại trước khi xe đến điểm giao hàng.
Một trong những xe bồn bị theo dõi, mang biển kiểm soát GJ02 XX4769, đã di chuyển hơn 350 km từ điểm pha chế đến Doodh Sagar Dairy tại Manesar, bang Haryana – chỉ cách thủ đô Delhi 50 km. Tại cổng nhà máy, dù có kiểm tra niêm phong và cân xe, sữa pha tạp vẫn lọt vào nhờ thủ đoạn tráo niêm phong tinh vi.
Các chuyên gia y tế cảnh báo, hỗn hợp hóa chất trong sữa giả có thể gây viêm ruột, tổn thương gan, bệnh tim, sảy thai và thậm chí là ung thư. Tiến sĩ Ravi Singh Shekhawat, Giám đốc Y tế và Sức khỏe (CMHO) của Jaipur, cho biết trong năm qua, 36 trong số 50 mẫu sữa và phô mai được kiểm nghiệm đã bị phát hiện chứa tạp chất.
Trước những bằng chứng được công bố, ông Prateek Kumar, quản lý nhà máy Doodh Sagar Dairy ban đầu bác bỏ khả năng sữa giả lọt vào nhà máy, nhưng sau đó cho biết sẵn sàng phối hợp điều tra nếu nhận được các tài liệu và video cụ thể.
Về phía cơ quan chức năng, cảnh sát bang Rajasthan đã bắt giữ một số tài xế xe bồn có hành vi phân phối sữa pha tạp cho các nhà máy, trong đó có cả thương hiệu lớn như Amul. Thanh tra Hemraj Meena thuộc Sở Cảnh sát Nông thôn Jaipur cho biết: "Các thủ đoạn pha trộn hiện tại tinh vi đến mức không thể phát hiện bằng máy đo độ sữa thông thường." Cảnh sát cũng đã khám xét một cơ sở hóa chất tại Chithwadi, nghi là nơi cung cấp nguyên liệu chính cho hoạt động sản xuất sữa giả.
Cuộc điều tra không chỉ vạch trần mối nguy hiểm đang đe dọa sức khỏe cộng đồng mà còn cho thấy lỗ hổng nghiêm trọng trong chuỗi kiểm soát chất lượng thực phẩm. Sự thông đồng giữa tài xế, chủ khách sạn và có thể cả nhân viên trong ngành sữa khiến việc truy xuất nguồn gốc trở nên gần như bất khả.
Chính quyền địa phương đang áp dụng các biện pháp xử lý theo các điều khoản nghiêm ngặt trong luật an toàn thực phẩm, bao gồm vi phạm về chất lượng (Mục 51), ghi nhãn sai (Mục 52), và phân phối sản phẩm nguy hiểm (Mục 59).
Tuy nhiên, các chuyên gia nhấn mạnh rằng, bên cạnh điều tra và xử lý hình sự, điều cần thiết là một chiến dịch giám sát toàn diện, tăng cường kiểm nghiệm và nâng cao nhận thức cộng đồng để ngăn chặn thảm họa sức khỏe âm thầm này khỏi lan rộng.
