Zalo thu thập dữ liệu cá nhân và câu chuyện ở thái độ
Trong những ngày cuối năm dương lịch 2025, Zalo bất ngờ tung ra điều khoản mới, trong đó yêu cầu người dùng đồng ý và chấp thuận rằng VNG có quyền áp dụng những biện pháp kỹ thuật cho mục đích thu thập và xử lý dữ liệu liên quan đến tài khoản người dùng.
Cụ thể, các thông tin dữ liệu cá nhân do người dùng cung cấp nhằm định danh người dùng khi khởi tạo tài khoản cũng như trong suốt quá trình người dùng sử dụng dịch vụ bao gồm: số điện thoại, họ và tên, tuổi, giới tính, mối quan hệ gia đình, thông tin CMND/CCCD/Hộ chiếu, hình ảnh cá nhân, thư điện tử.
Bên cạnh đó, điều khoản mới cũng cho phép Zalo tiếp nhận và chia sẻ, chuyển giao thông tin tài khoản với các công ty thuộc VNG bao gồm công ty con, công ty thành viên, công ty liên kết… cùng rất nhiều điều khoản khác liên quan đến việc chỉnh sửa nội dung dữ liệu mà người dùng cung cấp.
Chiếu theo Nghị định 13/2023/NĐ-CP về Bảo vệ dữ liệu cá nhân đang có hiệu lực, cách làm của Zalo đang tuân thủ theo các quy định trong nghị định này, đó là khi thu thập dữ liệu cá nhân phải được sự đồng ý của người dùng.
Tuy nhiên, vấn đề ở đây là cách mà Zalo đưa ra các điều khoản đang tạo ra cảm giác “bắt buộc” người dùng phải đồng ý, nếu không sẽ xoá tài khoản sau 45 ngày và người dùng không được tiếp tục sử dụng dịch vụ.
Chính cách làm này đã tạo nên một làn sóng phản đối những ngày qua trong cộng đồng, nhiều người đã “tẩy chay” nền tảng này để chuyển qua sử dụng các nền tảng khác.
Ở đây đề cập đến câu chuyện về thái độ, bởi các điều khoản Zalo đưa ra để thu thập thông tin về dữ liệu người dùng là không mới.
Nếu người dùng đọc lại các điều khoản của các nền tảng lớn khác như Facebook, Google hay Apple… có thể thấy những nội dung mà Zalo yêu cầu người dùng đồng ý cung cấp là tương tự, thậm chí các nền tảng này còn yêu cầu chi tiết hơn và dữ liệu từ người dùng cũng được sử dụng nhiều mục đích khác nhau, đặc biệt trong lĩnh vực quảng cáo, tiếp thị.
Đơn cử khi bạn gõ tìm kiếm một nội dung nào đó trên máy tính, điện thoại của mình, hay chỉ trao đổi với nhau ngoài đời thực, ngay lập tức trên các nền tảng như Facebook, Google sẽ hiện ra các quảng cáo về vấn đề đó; điều này đã diễn ra bình thường trên các nền tảng số trong nhiều năm qua.
Tuy nhiên, các nền tảng như Facebook, Google hay Apple họ không “doạ” người dùng, việc người dùng có cung cấp dữ liệu cá nhân theo yêu cầu và sử dụng dịch vụ hay không là quyền của họ.
Chính thái độ “khệnh khạng” và có phần xem thường người dùng của Zalo đã khiến cho nhiều người cảm thấy bị xúc phạm, mất niềm tin vào nền tảng này.
Thậm chí một số người còn nâng cao quan điểm về việc công ty có vốn nước ngoài, dẫn đến phản đối hay “tẩy chay” trong những ngày qua.
Và câu chuyện bảo vệ dữ liệu cá nhân
Tại Việt Nam những câu như “dữ liệu là vàng”, “dữ liệu là giá trị cốt lõi của nền kinh tế” được đề cập rất nhiều; thế nhưng dữ liệu cá nhân trong nhiều năm qua đã không được coi trọng và thực tế chính cá nhân cũng xem nhẹ dữ liệu của mình khi cung cấp thông tin cho các dịch vụ trực tuyến.
Người dùng tại Việt Nam khi đăng ký các dịch vụ trực tuyến như mạng xã hội, thương mại điện tử, các ứng dụng, trò chơi trực tuyến… đều sẵn sàng cung cấp thông tin cá nhân theo yêu cầu của các nền tảng và sẵn sàng đồng ý tất cả các điều khoản một cách vô tư, mà không quan tâm những thông tin mình cung cấp sẽ được dùng để làm gì.
Chính vì sự vô tư đó mà dữ liệu cá nhân đã được mua bán, trao đổi và lộ lọt ra bên ngoài và nó trở thành “mồi ngon” cho các dịch vụ lừa đảo nở rộ trong thời gian dài vừa qua.
Sẽ không có gì ngạc nhiên khi một ngày bạn nhận được cuộc gọi lừa đảo thông báo có một món hàng được chuyển cho bạn với thông tin cá nhân như họ tên, địa chỉ, chi tiết món hàng… được đọc vanh vách và yêu cầu bạn trả tiền hay phí vận chuyển cho món hàng đó.
Hay nhiều cuộc gọi mà kẻ lừa đảo giả danh công an đọc đầy đủ các thông tin cá nhân của bạn và yêu cầu chuyển tiền để giải quyết sự việc…
Bên cạnh đó, nhiều tổ chức, doanh nghiệp cũng chưa tôn trọng và bảo vệ dữ liệu cá nhân của người dùng, họ sẵn sàng mua bán, trao đổi và cung cấp thông tin cho bên thứ 3 để khai thác, cung cấp và quảng cáo các dịch vụ.
Đơn cử, chủ một doanh nghiệp cho biết vừa đăng ký thành lập doanh nghiệp xong ngay lập tức đã nhận được hàng loạt cuộc điện thoại mời làm con dấu, văn phòng phẩm, đăng ký thuế, cung cấp dịch vụ kế toán, sở hữu trí tuệ…
Hay khi người dùng chuẩn bị đi du lịch đã có các số điện thoại từ khách sạn hay xe đưa đón gọi đến mời chào dịch vụ.
Nhận thức được tầm quan trọng của việc bảo vệ dữ liệu cá nhân, năm 2023, Chính phủ ban hành Nghị định 13/2023/NĐ-CP về bảo vệ dữ liệu cá nhân và ngày 26/6 vừa qua Chính phủ đã đã ban hành Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân và bắt đầu có hiệu lực từ 1/1/2026 sắp tới.
Một trong những điểm đáng chú ý là các dịch vụ truyền thông trực tuyến, nền tảng mạng xã hội sẽ không được yêu cầu người dùng cung cấp hình ảnh, video chứa nội dung đầy đủ hoặc một phần giấy tờ tuỳ thân để xác thực tài khoản; bên cạnh đó việc thu thập dữ liệu cá nhân của người dùng phải trên tinh thần tự nguyện.
Các quy định này, đòi hỏi các nền tảng như Zalo phải xem lại điều khoản sử dụng và tôn trọng người dùng hơn khi thu thập các thông tin về dữ liệu cá nhân trong thời gian tới.
