Quận Bình Tân là nơi sụt lún nặng nhất hiện nay. Tình trạng ngập nước tại đây cũng xảy ra ở nhiều nơi - Ảnh: LÊ PHAN
Sụt lún ở Bình Tân và Bình Chánh
Hội thảo "Thực trạng vấn đề sụt lún và ảnh hưởng đến các hoạt động phát triển kinh tế bền vững tại TP.HCM" đã đưa ra những con số đáng lo ngại về tình trạng này.
Báo cáo của Sở Tài nguyên và Môi trường TP.HCM cho thấy việc sụt lún nền đất ở TP.HCM bắt đầu xuất hiện từ năm 1990. Khảo sát của cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) cho thấy tốc độ lún ở TP.HCM khoảng 2-5cm/năm. Riêng khu tập trung đông các công trình thương mại lún 7-8cm/năm.
Tốc độ sụt lún này nhanh gấp 2 lần mực nước biển dâng (khoảng 1cm/năm).
Năm 2013, Chính phủ giao Bộ Tài nguyên và Môi trường thực hiện kiểm tra hệ thống mốc cao độ quốc gia và các dự án chống ngập tại TP.HCM. Bộ đã giao Cục Đo đạc, Bản đồ và Thông tin địa lý so sánh số liệu đo đạc năm 2005 và 2014.
Kết quả cho thấy trong vòng 10 năm tốc độ lún ở TP.HCM là 10cm, có nơi hơn.
Các nơi bị lún gồm huyện Bình Chánh, phía nam quận Bình Tân, quận 8, phía tây quận 7, phía tây bắc quận 2 cũ, phía đông quận 12, phía tây nam quận Thủ Đức cũ, phía tây bắc huyện Nhà Bè. Tổng diện tích bị lún là 239km2.
Đặc biệt tại quận Bình Tân, Trung tâm Văn hóa quận này tại phường An Lạc lún 73,3cm/10 năm; Khu công nghiệp Tân Tạo, phường An Lạc A lún 73,2cm/10 năm. Còn Trung tâm Y tế huyện Bình Chánh ở thị trấn Tân Túc lún 44cm/10 năm.
Sau năm 2014, bộ vẫn tiếp tục quan trắc, kết quả cho thấy điểm lún tại quận Bình Tân đã tăng lên 81,8cm, còn điểm ở huyện Bình Chánh tăng lên 48,8cm.
Nguyên nhân nào?
Theo nhận định của các chuyên gia, có bốn nguyên nhân chính gây sụt lún ở TP.HCM.
Đầu tiên là nguyên nhân khách quan thuộc về nền địa chất yếu. Kết quả khảo sát cho thấy các nơi lún nặng đều nằm ở nơi nền địa chất yếu. Những nơi này dù không có tác động từ con người nhưng vẫn lún đều đặn qua mỗi năm.
Ba nguyên nhân còn lại là do con người. Đầu tiên là tác động của hoạt động giao thông. Những vùng có tần suất hoạt động giao thông lớn, nhiều xe tải trọng nặng đi qua thì lún nhiều hơn các nơi khác.
Tiếp theo là tác động của công trình dân dụng (nhà, cao ốc, chung cư). Tuy nhiên các nghiên cứu cho thấy việc tác động chỉ mang tính nhất thời khi thi công. Sau đó bề mặt sẽ ổn định, không bị lún hoặc lún rất ít theo thời gian.
Cuối cùng là tác động của khai thác nước ngầm. Trước năm 2010 đây được cho là nguyên nhân gây lún chính ở vùng Gò Vấp, Tân Bình, quận 12, Củ Chi, Hóc Môn… Hiện nay TP.HCM đã hạn chế tối đa việc khai thác nước ngầm.
Bốn nguyên nhân trên cũng mang tính tương đối. Hiện nay việc nghiên cứu và tìm ra nguyên nhân gây sụt lún vẫn còn nhiều khó khăn do nguồn dữ liệu khảo sát còn chưa đủ.
Sụt lún kết hợp triều cường đe dọa TP.HCM
Sở Tài nguyên và Môi trường nhận định sụt lún kết hợp với triều cường và nước biển dâng đang làm TP.HCM "chìm dần".
Từ đó tình trạng ngập có thể xảy ra trên diện rộng ảnh hưởng tới kinh tế, xã hội, sản xuất của TP.
