Startup Singapore muốn xóa sổ ung thư giai đoạn cuối vào năm 2048, bằng xét nghiệm máu phát hiện sớm 8 loại ung thư

MiRXES, một công ty start-up đặt trụ sở tại Singapore vừa phát triển thành công một phương pháp sàng lọc sớm ung thư dạ dày mang tính đột phá. Với phương pháp này, bệnh nhân không phải nội soi mà chỉ cần xét nghiệm máu.

Các nhà khoa học sẽ đi tìm 12 chỉ dấu sinh học là các microRNA mà khối u ung thư dạ dày giải phóng vào máu ngay từ giai đoạn đầu của căn bệnh. Xét nghiệm được đặt tên là GastroClear đã được Cơ quan Khoa học Y tế Singapore phê duyệt vào tháng 5. Hiện nay, nó đã được áp dụng tại một bệnh viện công của Singapore.

Tiến sĩ Zhou Lihan, đồng sáng lập công ty, giải thích GastroClear là một phần sứ mệnh của MiRXES, công ty đang hướng đến một thế giới không có bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối vào năm 2048.

Để làm được điều đó, công ty đang đẩy mạnh các nghiên cứu sinh thiết lỏng, với mục tiêu phát hiện sớm 6-8 bệnh ung thư bên cạnh ung thư dạ dày chỉ từ một mẫu máu.

Nhiều nước Châu Á có tỷ lệ mắc ung thư dạ dày và tỷ lệ tử vong cao

Sau khi được cấp phép ở Singapore, MiRXES chuẩn bị đưa xét nghiệm GastroClear sang Hồng Kông để mở rộng thử nghiệm.

Không giống như nhiều khu vực láng giềng khác, Hồng Kông hiện không hề có một chương trình sàng lọc ung thư dạ dày toàn dân. Và đó là lý do tiến sĩ Zhou chọn đây là nơi thử nghiệm phương pháp mới của mình.

Sẽ có nhiều lợi ích cả về mặt lâm sàng và xã hội khi MiRXES đưa xét nghiệm của mình tới Hồng Kông, tiến sĩ Zhou nói.

Ung thư dạ dày hiện là căn bệnh ung thư phổ biến thứ sáu ảnh hưởng đến người dân Hồng Kông. Mỗi năm có khoảng hơn 1.200 trường hợp mắc mới được ghi nhận. Cùng với đó là khoảng gần 700 ca tử vong do ung thư dạ dày, biến nó trở thành căn bệnh ung thư giết người hàng thứ sáu.

Trên thực tế, người dân Châu Á có tỷ lệ mắc ung thư dạ dày tương đối cao. Căn bệnh phổ biến nhất tại Hàn Quốc, sau đó đến Nhật Bản. Chế độ ăn nhiều muối, thực phẩm bảo quản và thịt chế biến sẽ làm tăng nguy cơ mắc ung thư dạ dày. Các yếu tố khác cũng có liên quan bao gồm hút thuốc, uống rượu bia và béo phì.

Cũng như nhiều loại ung thư khác, ung thư dạ dày nếu được phát hiện sớm sẽ có triển vọng điều trị và tiên lượng tốt hơn. Trong khi phát hiện muộn sẽ dẫn đến tỷ lệ tử vong cao do khó điều trị.

Theo một nghiên cứu trên tạp chí Y khoa Lancet, mặc dù có tỷ lệ người dân mắc ung thư dạ dày cao nhất thế giới, Hàn Quốc và Nhật Bản lại quản lý căn bệnh khá tốt. Tỷ lệ bệnh nhân sống sót sau 5 năm ở hai quốc gia này lần lượt là 69 và 60 phần trăm.

Con số cao hơn so với 16 quốc gia và vùng lãnh thổ khác, bao gồm Canada, Hoa Kỳ, Singapore, Trung Quốc và Đài Loan, ở đó tỷ lệ bệnh nhân ung thư dạ dày sống sau 5 năm chỉ khoảng từ 30% đến 50%.

Tiến sĩ Zhou giải thích tỷ lệ bệnh nhân sống sót cao ở Hàn Quốc và Nhật Bản có được là nhờ các chương trình sàng lọc phát hiện bệnh sớm. Từ năm 1999, Hàn Quốc đã đưa ra chương trình nội soi sàng lọc ung thư dạ dày cho người dân từ 40 tuổi trở lên.

Mặc dù nội soi được coi là cách tốt nhất để xác định ung thư dạ dày, nhưng đây là một thủ tục tương đối tốn kém và xâm lấn. Nó yêu cầu kỹ thuật viên đưa một ống mỏng, linh hoạt gắn camera và đèn pin ở đầu qua miệng, cổ họng, thực quản vào tận trong dạ dày cũng như tá tràng của người bệnh.

Tiến sĩ Zhou cho biết biện pháp này có ý nghĩa kinh tế ở các quốc gia có tỷ lệ mắc ung thư dạ dày cao, nhưng ở những nước như Singapore và Hồng Kông thì không. Với các nước có tỷ lệ ung thư dạ dày thấp, xét nghiệm máu nên là biện pháp sàng lọc đầu tiên để phát hiện ung thư dạ dày và chỉ định ai cần nội soi và theo dõi, ông nói.

Sinh thiết lỏng GastroClear: Giá rẻ, sàng lọc hiệu quả, ít xâm lấn

Từ lâu, các nhà khoa học đã xác nhận được ba loại chỉ dấu sinh học là các phân tử DNA, protein và RNA (hoặc axit ribonucleic) có thể được sử dụng để kiểm tra và sàng lọc ung thư. Nhưng hầu hết các xét nghiệm máu phát hiện sớm ung thư ngày nay đều đi tìm các chỉ dấu protein.

Khi đang công tác tại Đại học Quốc gia Singapore, bộ ba nhà khoa học bao gồm tiến sĩ Zhou, tiến sĩ Too Heng-Phon và tiến sĩ Zou Ruiyang đã cùng nhau phát triển được một phương pháp cho phép họ phát hiện chính xác các microRNA - axit ribonucleic có trong tế bào thực vật và động vật.

Nhận thấy đây là một đột phá có thể thương mại hóa, cả ba đã rời trường đại học và thành lập MiRXES vào năm 2014. Họ phát triển nghiên cứu của mình thành GastroClear, một dạng xét nghiệm sinh thiết lỏng chỉ cần lấy máu bệnh nhân để phát hiện chỉ dấu sinh học của ung thư.

Tiến sĩ Zhou cho biết GastroClear đi tìm các microRNA thay vì DNA hoặc protein, vì DNA khối u chỉ được giải phóng vào máu khi tế bào khối u chết, trong khi microRNA được các tế bào khối u tiết ra một cách tích cực. Điều này có nghĩa là nếu các tế bào khối u có mặt, chúng sẽ giải phóng các phân tử microRNA vào máu, thứ mà GastroClear có thể phát hiện.

Phải mất ba năm để MiRXES nghiên cứu và tinh chỉnh công nghệ của mình xuống đến mức đặc hiệu cho bệnh ung thư dạ dày. Nhóm nghiên cứu đã tìm thấy 12 chỉ dấu sinh học microRNA khác biệt liên quan đến giai đoạn đầu của căn bệnh này.

Một nghiên cứu lâm sàng gần đây đã sử dụng thử nghiệm để tìm kiếm những chỉ dấu sinh học đó trong 4.566 bệnh nhân trước nội soi. Xét nghiệm đã phát hiện được ung thư dạ dày giai đoạn đầu ở 82,6% các trường hợp và ung thư giai đoạn cuối ở 88,4% trường hợp.

Dịch vụ GastroClear hiện đã được cung cấp tại một bệnh viện công ở Singapore. Và MiRXES đang đàm phán với nhiều bệnh viện khác để mở rộng xét nghiệm này.

Nội soi tại Singapore có giá từ 600 đến 2.000 SGD (10 triệu đến 34 triệu VNĐ), tùy thuộc vào bệnh viện công hay tư, tiến sĩ Zhou nói. Xét nghiệm GastroClear thì chỉ có giá từ 180 đến 250 SGD (3 đến 4 triệu VNĐ).

Hơn nữa, nhiều người có đủ tài chính để nội soi, nhưng họ cũng ngại thực hiện thủ thuật xâm lấn này, tiến sĩ Zhou nhấn mạnh về ưu điểm của phương pháp mới.

Chưa dừng lại ở đó, hiện MiRXES còn phát triển thêm 4 xét nghiệm sàng lọc dựa trên công nghệ microRNA khác, nhắm đến việc phát hiện sớm ung thư đại trực tràng, ung thư phổi, ung thư vú và ung thư gan.

Mục tiêu của công ty là tạo ra một xét nghiệm máu, trong đó bệnh nhân có thể được sàng lọc cùng lúc từ 6 đến 8 bệnh ung thư khác nhau.

Theo tiến sĩ Zhou, nhiều người rất sợ ung thư, và sự lo lắng của họ có thể ảnh hưởng đến cuộc sống, thời gian phát hiện bệnh và cơ hội điều trị.

"Chúng tôi rất khuyến khích mọi người tích cực hơn trong việc tìm hiểu về bệnh ung thư, đừng sợ nó mà hãy tìm hiểu về các biện pháp phòng ngừa, các biện pháp sàng lọc và điều trị sớm", ông nói.

"Sẽ có những xét nghiệm mới được giới thiệu ra thị trường, bởi chúng tôi và các đồng nghiệp khác trong ngành, cuối cùng sẽ giúp mọi người xóa sổ tất cả các loại ung thư giai đoạn cuối, hy vọng sẽ đạt được trong vòng 30 năm tới".