Hơn 100 ly matcha bán ra mỗi ngày, doanh thu chục triệu đồng
Thời gian qua, matcha (phần bột nghiền mịn của lá trà xanh) vẫn duy trì xu hướng ẩm thực được nhiều người trẻ ưa chuộng. Nắm bắt thị hiếu này, nhiều bạn trẻ đã nhanh chóng khởi nghiệp với mô hình xe matcha lưu động. Với chi phí đầu tư thấp, linh hoạt di chuyển, hình thức kinh doanh này mang lại lợi nhuận đáng kể nếu vận hành hiệu quả.
Thanh Sơn (sinh năm 1999, ngụ tại quận Gò Vấp, TPHCM) là chủ xe cà phê matcha take-away (bán mang đi) Son Caffé - mô hình khởi nghiệp từ đam mê kinh doanh trong lĩnh vực F&B. Với số vốn khoảng 30 triệu đồng, Sơn bắt đầu hoạt động từ đầu năm nay, đạt mốc 150 ly chỉ sau 2 tuần mở bán. Với 4 tiếng mỗi sáng, xe phục vụ ổn định 100-120 ly, doanh thu dao động 2-3 triệu đồng/ngày, trong đó matcha đóng góp khoảng 65%.
Trước khi vận hành, Sơn dành nhiều thời gian để thử nghiệm công thức, điều chỉnh dựa trên khẩu vị thực tế tại khu vực kinh doanh. Xác định nhóm khách chính là người đi làm vào buổi sáng cần sự nhanh gọn, tiện lợi, Sơn chọn mô hình xe take-away thay vì mở quán cố định.
Anh cũng chú trọng đến trải nghiệm khách hàng, từ thiết kế xe, ly, tem nhãn đến phong cách phục vụ, tất cả đều được trau chuốt nhằm xây dựng hình ảnh chỉn chu, chuyên nghiệp.
Cùng tinh thần khởi nghiệp trẻ, Hải My (sinh năm 2000) - chủ xe matcha vỉa hè Sáu Giờm tại huyện Củ Chi - khởi đầu mô hình với số vốn chỉ 8 triệu đồng và thu hồi vốn sau gần 2 tháng. Khách hàng chủ yếu là học sinh, sinh viên chiếm khoảng 70% tổng lượng đơn, doanh thu đạt hơn 1 triệu đồng/ngày.
Thanh Sơn khởi nghiệp thành công với mô hình xe matcha lưu động (Ảnh: NVCC).
Tháng thứ 4 hoạt động, doanh thu gấp 4 lần nhờ một nội dung được lan tỏa trên mạng xã hội, thu hút hơn 1,6 triệu lượt xem, giúp tên tuổi được biết đến rộng rãi.
Song My cũng gặp không ít thách thức từ việc định hình khẩu vị phù hợp, đến sai lầm trong dự đoán tệp khách hàng ban đầu. Tận dụng nền tảng mạng xã hội như một kênh marketing tiết kiệm chi phí, chủ xe matcha kết hợp thiết kế bao bì theo mùa và dịp lễ để giữ chân khách hàng và tạo cảm giác mới mẻ.
Dù nhận định thị trường matcha đang bão hòa, My vẫn lạc quan và xem hành trình khởi nghiệp là cơ hội học hỏi. Hiện chị chưa có kế hoạch mở rộng, mà tiếp tục tập trung vào mô hình take-away tại TPHCM để tối ưu chi phí và giữ vững chất lượng sản phẩm.
Tuy nhiên, không phải ai bước vào thị trường matcha cũng dễ dàng gặt hái được thành công. Tuấn Tú (sinh năm 1997, TPHCM) quyết định khởi nghiệp với mô hình quán matcha take-away sau khi thấy trào lưu “lên ngôi” trong giới trẻ. Nhưng chỉ sau 3 tháng, Tú buộc phải đóng cửa vì thua lỗ.
“Tổng chi phí đầu tư ban đầu hơn 25 triệu đồng, bao gồm mua sắm máy móc, nguyên liệu và thiết kế xe/tủ. Dù kỳ vọng thu về khoảng 1,5-2 triệu đồng/ngày, nhưng thực tế chỉ đạt trung bình 400.000 đồng”, Tú kể thêm.
Theo đó, anh cho biết nguyên nhân chính đến từ sự cạnh tranh quá lớn, chỉ trong bán kính vài trăm mét đã có đến 4-5 quán matcha tương tự. Bên cạnh đó, vị trí quán khuất tầm nhìn, đồ uống không có điểm nhấn và thiếu chiến lược quảng bá khiến quán không thu hút được khách hàng. Trong khi chi phí mặt bằng, nguyên liệu và nhân công ngày càng tăng, doanh thu lại không đủ bù lỗ.
Theo dữ liệu từ Kantar Worldpanel - tập đoàn nghiên cứu thị trường đa quốc gia có trụ sở tại Anh, mức tiêu thụ các sản phẩm liên quan đến matcha tại Việt Nam đã tăng 2-3 lần trong vòng ba năm qua. Đáng chú ý, giới trẻ và dân văn phòng - hai nhóm khách hàng năng động sẵn sàng chi thêm 10.000-20.000 đồng cho mỗi ly matcha nếu đảm bảo chất lượng.
Sự bùng nổ về nhu cầu tiêu dùng này đang thúc đẩy nhiều mô hình kinh doanh mới, nổi bật là trào lưu xe đồ uống di động bán matcha tại các đô thị lớn. Với thiết kế bắt mắt, vị trí linh hoạt và mức giá hợp lý, những chiếc xe matcha vỉa hè không chỉ đáp ứng nhu cầu giải khát nhanh chóng mà còn trở thành biểu tượng của lối sống hiện đại, tiện lợi.
Chuyên gia: Khởi đầu dễ nhưng khó trụ vững
Trao đổi với phóng viên báo Dân trí, Thạc Sĩ Trần Lục Thanh Tuyền, Giảng viên Khoa Kinh tế, Trường Đại học Kinh tế - Luật, Đại học quốc gia TPHCM, mô hình xe đồ uống vỉa hè - đặc biệt là các xe bán matcha đang nở rộ nhờ đáp ứng nhu cầu tiện lợi, trải nghiệm mới mẻ và xu hướng tiêu dùng lành mạnh của giới trẻ đô thị.
Gen Z kinh doanh xe matcha lưu động, doanh thu hàng triệu đồng mỗi ngày (Ảnh: NVCC).
Matcha nổi lên như đại diện cho nhóm thức uống tốt cho sức khỏe, thu hút tệp khách hàng nhạy cảm về giá nhưng quan tâm đến phong cách sống.
Tuy nhiên, theo vị chuyên gia, để phát triển bền vững, mô hình này không thể mãi nhỏ lẻ, tự phát. Sự tồn tại dài hạn phụ thuộc vào nhiều yếu tố từ quy hoạch vỉa hè, chi phí nguyên liệu, năng lực vận hành đến khả năng thích ứng với thị hiếu thay đổi nhanh của người trẻ. Áp lực cạnh tranh cũng ngày càng lớn khi thị trường xuất hiện các chuỗi lớn và thương hiệu ngoại có tiềm lực tài chính mạnh.
Bà Tuyền cho rằng, xe đồ uống vỉa hè là lựa chọn phù hợp để người trẻ thử nghiệm mô hình kinh doanh với vốn thấp, linh hoạt và dễ tiếp cận thị trường. Tuy nhiên, rào cản lớn nhất là tính pháp lý chưa rõ ràng, khó duy trì vị trí bán cố định và dễ hụt hơi khi "trend" qua đi.
“Start up nên coi đây là bước đệm, từ xe lưu động có thể phát triển thành kiosk, sau đó là cửa hàng nhỏ để tăng tính ổn định”, bà Tuyền khuyến nghị.
Theo Thạc Sĩ Trần Nguyễn Anh Thư - Giảng viên ngành Công nghệ Truyền thông, Trường Đại học FPT, mô hình xe matcha được xem là lựa chọn phù hợp trong bối cảnh kinh tế còn nhiều khó khăn, do chi phí đầu tư ban đầu thấp. Tuy nhiên, chính sự “dễ làm” cũng khiến thị trường nhanh chóng bão hòa, cạnh tranh ngày càng khốc liệt về vị trí và giá bán.
Để duy trì lợi thế cạnh tranh, bà Thư nhắn nhủ các start up cần tập trung vào 4 trụ cột chiến lược là vị trí, sản phẩm, thương hiệu và vận hành.
Về địa điểm, xe nên đặt tại các khu vực có lưu lượng người cao và đúng tệp khách hàng như trường đại học, phố đi bộ, tòa nhà văn phòng hay trung tâm thương mại. Không gian cần thông thoáng, thuận tiện cho mua mang đi, và lý tưởng nếu tạo được điểm check-in lan tỏa mạnh trên mạng xã hội. Bên cạnh đó, yếu tố pháp lý và vệ sinh cần được tuân thủ chặt chẽ.
Về sản phẩm, matcha cần được định vị là biểu tượng của lối sống xanh và hiện đại. Từ hương vị, bao bì đến tên gọi, tất cả phải mang tính nhất quán và dễ tạo ấn tượng với giới trẻ.
Về thương hiệu, start up nên đầu tư vào hình ảnh đồng bộ từ thiết kế xe, đồng phục nhân viên, bảng hiệu đến cách giao tiếp với khách. Mỗi điểm bán cần trở thành một “điểm đến phong cách”, chứ không đơn thuần là quầy nước.
Về vận hành, dù quy mô nhỏ, mô hình này vẫn đòi hỏi sự chuyên nghiệp. Nhân viên cần được đào tạo bài bản về pha chế và dịch vụ khách hàng. Khi mở rộng, cần xây dựng quy trình rõ ràng, đảm bảo chất lượng ổn định và dễ nhân bản.
