Nghiên cứu về các loại vắc-xin này đang cho thấy “tiềm năng to lớn”. Một số nhà nghiên cứu cho biết, những tiến bộ đáng lẽ mất khoảng 15 năm đã xuất hiện chỉ trong 12 đến 18 tháng nhờ sự thành công của vắc-xin Covid. Tiến sĩ Paul Burton, giám đốc y tế của công ty dược phẩm Moderna tin rằng, công ty sẽ có thể cung cấp các phương pháp điều trị tương tự cho “tất cả các loại bệnh tật” trong ít nhất là 5 năm. Moderna, công ty đã tạo ra một trong những vắc-xin coronavirus hàng đầu, đang phát triển vắc-xin ung thư nhắm vào các loại khối u khác nhau.
“Chúng tôi sẽ có loại vắc-xin có hiệu quả cao và nó có khả năng cứu sống hàng trăm nghìn, nếu không muốn nói là hàng triệu người. Tôi nghĩ rằng, chúng tôi có thể cung cấp vắc-xin ung thư được cá nhân hóa cho mọi người trên khắp thế giới”, ông Burton nói.
Tiến sĩ cũng nói rằng, nhiều bệnh nhiễm trùng đường hô hấp có thể được chữa khỏi bằng một mũi tiêm duy nhất - giúp bảo vệ những người dễ bị tổn thương khỏi Covid, bệnh cúm và vi- rút hợp bào hô hấp (RSV)- trong khi các liệu pháp mRNA có thể áp dụng cho các bệnh hiếm gặp mà hiện chưa có thuốc điều trị. Các liệu pháp dựa trên mRNA hoạt động bằng cách giúp các tế bào tạo ra một loại protein kích hoạt phản ứng miễn dịch của cơ thể.
“Tôi nghĩ rằng chúng ta sẽ có các liệu pháp dựa trên mRNA cho các bệnh nan y hiếm gặp và trong 10 năm nữa, chúng ta sẽ tiến đến một tương lai mà bạn có thể xác định nguyên nhân di truyền của bệnh và điều trị nó bằng công nghệ mRNA”, Tiến sĩ Paul Burton nói.
Một vắc-xin mRNA sẽ cảnh báo hệ thống miễn dịch về một loại ung thư đang phát triển trong cơ thể bệnh nhân, để nó có thể tấn công và tiêu diệt nó mà không phá hủy các tế bào khỏe mạnh. Điều này liên quan đến việc xác định các đoạn protein trên bề mặt tế bào ung thư mà không xuất hiện trên các tế bào khỏe mạnh, sau đó các đoạn mRNA được tạo ra để hướng dẫn cơ thể cách sản xuất chúng. “Tôi nghĩ, những gì chúng ta đã học được trong những tháng gần đây cho thấy, nếu bạn từng nghĩ rằng mRNA chỉ dành cho các bệnh truyền nhiễm hoặc chỉ dành cho Covid thì bằng chứng hiện tại cho thấy điều đó hoàn toàn không chính xác. Nó có thể được áp dụng cho tất cả các loại bệnh - ung thư, bệnh truyền nhiễm, bệnh tim mạch, bệnh tự miễn dịch, bệnh hiếm gặp. Chúng tôi có những nghiên cứu trong tất cả các lĩnh vực đó và tất cả chúng đều rất hứa hẹn”, ông Burton cho biết.
Vào tháng Một, Moderna đã công bố kết quả từ một thử nghiệm giai đoạn cuối đối với vắc-xin mRNA chống lại vi-rút RSV, cho thấy vắc-xin này có hiệu quả 83,7% trong việc ngăn ngừa ít nhất hai triệu chứng, chẳng hạn như ho và sốt ở người lớn từ 60 tuổi trở lên. Dựa trên dữ liệu này, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) đã cấp vắc-xin chỉ định điều trị, nghĩa là quá trình kiểm duyệt sẽ nhanh chóng bắt đầu.
Một tháng sau đó, FDA đã cấp chỉ định tương tự cho vắc-xin ung thư được cá nhân hóa của Moderna, dựa trên kết quả gần đây ở những bệnh nhân mắc ung thư da ác tính. “Tôi nghĩ đại dịch Covid đã thúc đẩy công nghệ này tăng tốc. Nó cũng cho phép chúng tôi mở rộng quy mô sản xuất, vì vậy chúng tôi hiện có thể tạo ra một lượng lớn vắc-xin trong khoảng thời gian ngắn”, ông Burton nói.
Công ty Pfizer cũng đã bắt đầu một thử nghiệm lâm sàng cho vắc-xin cúm dựa trên mRNA và nhắm đến các bệnh truyền nhiễm khác với sự cộng tác của BioNTech. “Những bài học từ quá trình phát triển vắc-xin Covid-19 đã mở rộng cách chúng tôi tiếp cận, nghiên cứu và phát triển mRNA trên diện rộng. Chúng tôi đã thu được kiến thức khoa học đáng giá cả thập kỷ chỉ trong một năm”, một phát ngôn viên của Pfizer cho biết.
Một số công nghệ vắc-xin khác cũng được hưởng lợi từ đại dịch, bao gồm loại vắc-xin dựa trên protein thế hệ mới, ví dụ như mũi tiêm Covid sản xuất bởi công ty công nghệ sinh học Novavax tại Mỹ. Vắc-xin giúp hệ thống miễn dịch nghĩ rằng nó đang gặp phải vi-rút, vì vậy nó sẽ tạo ra phản ứng mạnh hơn.
“Đã có một sự tăng tốc mạnh mẽ, không chỉ đối với các công nghệ vắc-xin truyền thống mà còn cả những công nghệ mới trước đây chưa được cấp phép. Chắc chắn, mRNA thuộc loại đó, cũng như vắc-xin của chúng tôi”, tiến sĩ Filip Dubovsky, Chủ tịch bộ phận nghiên cứu và phát triển tại Novavax, cho biết.
Theo tiến sĩ Richard Hackett, giám đốc điều hành của Liên minh Đổi mới và Chuẩn bị Dịch bệnh (Cepi), tác động lớn nhất của đại dịch là rút ngắn thời gian phát triển của nhiều nền tảng vắc-xin trước đây chưa được kiểm chứng. “Điều đó có nghĩa là những thứ có thể được phát hiện trong thập kỷ tới hoặc15 năm tới, đã được nén lại thành một năm, một năm rưỡi…”, ông giải thích.
Giáo sư Andrew Pollard, Giám đốc Nhóm vắc-xin Oxford cho biết: “Không còn nghi ngờ gì nữa, ngày càng có nhiều người quan tâm đến vắc-xin. Câu hỏi lớn là: Điều gì sẽ xảy ra từ giờ?”.
Với mối đe dọa xung đột rộng lớn đang rình rập ở châu Âu, có nguy cơ việc tập trung vào vắc-xin sẽ bị thuyên giảm, thay vì tận dụng động lực và những hiểu biết sâu sắc đã đạt được trong đại dịch. Ông Pollard tin rằng, đây sẽ là một sai lầm. “Đại dịch cũng là một mối đe dọa, nếu không muốn nói là lớn hơn cả một mối đe dọa quân sự bởi vì chúng ta biết chắc chắn nó sẽ xảy ra một lần nữa. Nhưng chúng ta thậm chí còn không đầu tư cho công trình nghiên cứu vắc-xin số tiền cần thiết để chế tạo một tàu ngầm hạt nhân”, ông nói.
