SAWACO cùng TP.HCM trám lấp giếng khoan, bảo vệ mạch nước ngầm

TP.HCM hướng tới chấm dứt khai thác nước ngầm vào năm 2030

Ngày 20.9, Tổng công ty Cấp nước Sài Gòn (SAWACO) cùng các đơn vị thành viên phối hợp chính quyền địa phương và Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật TP.HCM (HCDC) triển khai chương trình tuyên truyền người dân hạn chế khai thác, sử dụng nước ngầm kết hợp truyền thông các dịch vụ cấp nước của SAWACO.

Ảnh: Thuý Liễu

Theo địa giới hành chính cũ trước ngày 1.7, tại TP.HCM, sản lượng khai thác nước ngầm là khoảng 500.000 m³/ngày. Số lượng giếng khoan ước tính khoảng 100.000 giếng. Việc khai thác và sử dụng nước ngầm sẽ dẫn đến nhiều hệ lụy về đời sống và sức khỏe của người dân.

Khi tầng nước ngầm bị hút cạn, nền đất mất đi sự nâng đỡ tự nhiên, dẫn đến hiện tượng sụt lún nhà cửa, đường sá nứt gãy. Điều này không chỉ gây thiệt hại kinh tế mà còn đe dọa an toàn tính mạng người dân. Bên cạnh đó, nước ngầm bị khai thác lâu dài dễ nhiễm phèn, nhiễm mặn, kéo theo nguy cơ ăn mòn các thiết bị gia dụng như đường ống, bình nóng lạnh, máy giặt và cả hệ thống cấp nước. Sử dụng nước nhiễm bẩn trong thời gian dài cũng làm gia tăng bệnh tật, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng.

Nhằm bảo vệ nguồn tài nguyên quý giá này, TP.HCM đã xây dựng lộ trình giảm dần lượng khai thác nước dưới đất, hướng tới việc chấm dứt hoàn toàn khai thác vào năm 2030. Thành phố đồng thời triển khai chương trình trám lấp giếng khoan không còn sử dụng. Quy trình này bao gồm khảo sát hiện trạng giếng, làm sạch, bơm vật liệu trám chuyên dụng và kiểm tra sau khi hoàn tất để bảo đảm không còn nguy cơ ô nhiễm tầng nước ngầm.

Ông Lý Bửu Nghĩa, Phó tổng giám đốc SAWACO nhấn mạnh: ‘Nước là nguồn tài nguyên vô giá, gắn liền với sự sống và sự phát triển bền vững của mỗi quốc gia. Tuy nhiên, tình trạng khai thác nước dưới đất quá mức trong thời gian qua đã để lại nhiều hệ lụy nghiêm trọng như sụt lún nền đất, suy giảm mực nước ngầm, gia tăng ô nhiễm nguồn nước và ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của người dân.’

Nhận thức rõ vấn đề này, trong những năm qua, UBND TP.HCM đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo nhằm giảm thiểu việc khai thác nước dưới đất. Với vai trò là đơn vị chủ lực trong việc cung cấp nước sạch cho người dân TP.HCM, SAWACO luôn đồng hành cùng chính quyền thành phố trong nỗ lực bảo vệ tài nguyên nước ngầm thông qua những hành động cụ thể và thiết thực: đẩy mạnh tuyên truyền người dân hạn chế sử dụng nước ngầm, triển khai chương trình trám lấp các giếng khoan không còn sử dụng, lắp đặt trụ nước uống tại vòi ở nhiều khu vực công cộng...

‘Chúng tôi tin rằng, với sự đồng lòng, quyết tâm và tinh thần trách nhiệm của toàn xã hội, thông điệp của chương trình hôm nay sẽ được lan tỏa mạnh mẽ. Từ đó tạo nên những chuyển biến tích cực và lâu dài, vì một môi trường sống an toàn cho người dân thành phố hôm nay và các thế hệ mai sau’, ông Nghĩa bày tỏ.

Trong khuôn khổ chương trình, Sawaco đã trao quà cho các gia đình khó khăn của xã Tân Nhựt, trao tặng trụ uống nước tại vòi cho địa phương, hướng dẫn người dân cài đặt ứng dụng SAWACO CSKH…

Chuyển đổi từ giếng khoan sang nước sạch

Sau chương trình tuyên truyền, chương trình đến nhà bà Huỳnh Thị Quí (ở xã Tân Nhựt) để hỗ trợ lấp giếng khoan. Bà Quí chia sẻ: ‘Gia đình tôi sống ở đây cũng mấy chục năm rồi. Trước đây, nhà có giếng khoan để dùng cho sinh hoạt, hồi đó xài chung cả nhà gần chục người. Sau này con cái lớn lên tách ra ở riêng hết, đứa nào cũng lắp nước máy sạch để dùng cả’.

Ảnh: Thuý Liễu

Bà Quí kể, ban đầu nước bơm từ giếng lên dùng tạm được nhưng phải lọc qua than, sỏi, thay lọc thường xuyên, rất cực. ‘Muốn có nước sạch là phải mua than, mua đá, rồi còn phải leo lên leo xuống để làm vệ sinh bồn nước. Cực lắm. Sau này có nước máy thì tụi nhỏ lắp vô hết, còn cái giếng thì để đó, bỏ luôn, không còn xài nữa’, bà Quí nói.

Gần đây, khi có chương trình hỗ trợ trám lấp giếng khoan cũ không sử dụng, con trai bà đăng ký tham gia. Theo bà Quí, khi chuyển sang sử dụng nước máy của thành phố, sinh hoạt trở nên nhẹ nhàng hơn rất nhiều.

‘Nước sạch thì xài tiện lắm. Mở vòi ra là có, khỏi phải bơm, khỏi phải lọc, không còn sợ dơ hay ảnh hưởng sức khỏe như trước nữa. Trước đây mình không biết, cứ nghĩ xài nước giếng là bình thường. Nhưng giờ nhìn lại mới thấy, xài nước ngầm lâu dài không tốt, ảnh hưởng sức khỏe mà lại bất tiện’, bà Quí chia sẻ thêm.

Phụ trách cấp nước cho 7 xã ở TP.HCM, ông Nguyễn Mười, Giám đốc Xí nghiệp Cấp nước sinh hoạt nông thôn TP.HCM cho biết, hiện nay đơn vị đang quản lý việc cấp nước cho gần 150.000 khách hàng tại khu vực nông thôn thành phố. Trong đó, khoảng 10% hộ dân vẫn đang sử dụng nguồn nước ngầm từ các giếng khoan, chủ yếu tập trung ở những nơi chưa có mạng lưới cấp nước sạch phủ đến. Việc khai thác và sử dụng nước ngầm này phần lớn do nhu cầu thực tế của người dân, đặc biệt là tại các khu vực vùng sâu, vùng giáp ranh nông thôn - đô thị, nơi việc phát triển hạ tầng còn gặp khó khăn.

Ông Mười cho biết thêm, hiện tỷ lệ hộ dân ở khu vực do Xí nghiệp quản lý được cấp nước sạch đã đạt trên 96%. Tuy nhiên, vẫn còn một số ít hộ dân ở những vùng hạ tầng chưa hoàn thiện hoặc nơi có địa hình khó tiếp cận, đang được cung cấp nước qua xe bồn hoặc các hình thức tạm thời khác. Về nguyên tắc, 100% hộ dân đều được tiếp cận nguồn nước sạch, nhưng vẫn còn một bộ phận nhỏ sử dụng nước ngầm do thói quen hoặc điều kiện cá nhân.

Về lộ trình hỗ trợ trám lấp giếng, ông Mười cho biết việc triển khai đồng loạt là khó khả thi do liên quan đến kinh phí lớn. Hiện nay, Xí nghiệp hỗ trợ toàn bộ chi phí trám lấp, ưu tiên cho các khu vực đã có mạng lưới cấp nước ổn định. Trong thời gian tới, xí nghiệp sẽ tiếp tục phối hợp cùng chính quyền địa phương để vận động người dân, đẩy mạnh truyền thông, nâng cao nhận thức về tác hại của việc sử dụng nước ngầm và khuyến khích chuyển sang sử dụng nguồn nước máy đạt chuẩn, vì sức khỏe và sự an toàn của cộng đồng.