Sầu riêng Việt Nam bị Trung Quốc trả về ồ ạt: DN kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo làm rõ một chuyện bất thường

CTCP Tập đoàn Vinacam mới đây có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ đề nghị xem xét xử lý thông tin cadimi trong phân bón DAP. Cụ thể, trong văn bản nêu rõ, thời gian gần đây, sầu riêng đã trở thành tâm điểm chú ý của dư luận, khi có hàng nghìn container bị Trung Quốc trả lại, vì tồn dư cadimi vượt quá hàm lượng cho phép. Điều này khiến ngành hàng sầu riêng có nguy cơ bị "xóa sổ", nông dân cùng các doanh nghiệp phụ trợ đứng trước cảnh thua lỗ và phá sản nếu như vấn đề này không sớm được xử lý một cách triệt để.

Trong văn bản trình Thủ tướng, Vinacam nêu tên một loại phân bón DAP Hàn Quốc được nông dân ưa chuộng, bởi vì ưu điểm tan nhanh, thích hợp sử dụng cho rau màu, cây công nghiệp và cây ăn trái giá trị cao, nhất là sầu riêng. Trên thực tế, những vùng tiêu thụ lớn loại phân bón này là Tiền Giang, Long An, Đồng Tháp, Bình Dương, Đồng Nai...

Theo Tiêu chuẩn Việt Nam, hàm lượng cadimi trong phân DAP nói chung và DAP Hàn Quốc nói riêng khi nhập khẩu và lưu thông đều phải đảm bảo hàm lượng tối đa là 12 mg/kg.

Tuy nhiên, phân bón DAP của Hàn Quốc do nhà máy Namhae sản xuất chứa hàm lượng cadimi quá mức cho phép. Theo một số doanh nghiệp nhập khẩu hàng đầu DAP phân tích, cadimi có trong phân bón DAP nhập khẩu từ Hàn Quốc lên tới 28mg/kg.

Thực tế vấn đề này đã được Vinacam cảnh báo từ cuối tháng 7/2023, thông qua công văn gửi Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường), Bộ Công thương và những cơ quan chức năng. Thế nhưng, tính đến nay, vấn đề vẫn chưa được làm rõ, nhất là liên quan đến lô phân bón DAP Hàn Quốc có hàm lượng cadimi vượt mức cho phép.

Vinacam gửi kiến nghị lên Thủ tướng

Với thói quen và tin dùng đối với DAP Hàn Quốc của người nông dân Việt Nam trong hàng chục năm qua, Tập đoàn Vinacam cho rằng không loại trong những nguyên nhân có thể làm tăng dư lượng cadimi trong đất, dẫn đến tăng dư lượng vượt ngưỡng trừ đây là một trên sầu riêng.

Trước nguy cơ ảnh hưởng đến những loại nông sản xuất khẩu khác vì cùng vùng trồng sử dụng phân bón này, Tập đoàn Vinacam tiếp tục có văn bản kiến nghị Chính phủ bốn nội dung chỉ đạo làm rõ quy trình xử lý lô DAP Hàn Quốc vượt ngưỡng cadimi; đồng thời công khai kết quả kiểm tra và phương án xử lý, khẩn trương kiểm định dư lượng cadimi trong các loại nông sản khác; cũng như ban hành khuyến cáo rõ ràng để nông dân có cơ sở định hướng khi xử lý các lô sầu riêng bị trả lại.

Tập đoàn Vinacam nhấn mạnh về việc minh bạch hóa quá trình xử lý là điều kiện bắt buộc để bảo vệ ngành nông sản xuất khẩu, từ đó tránh gây tổn thất kinh tế cho đất nước và đẩy nông dân cũng như doanh nghiệp vào thế bị động. Vinacam cho biết sẵn sàng cung cấp hồ sơ, tài liệu liên quan nếu được các cơ quan chức năng yêu cầu.

Xuất khẩu sầu riêng sụt giảm mạnh nhất từ 3 năm

Theo Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật - Bộ Nông nghiệp và Môi trường, trong năm 2024, xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam đạt mức tăng trưởng ấn tượng, khi trở thành mặt hàng chủ lực trong ngành rau quả. Cụ thể, kim ngạch xuất khẩu sầu riêng đạt kỷ lục hơn 3,3 tỷ USD, chiếm gần 50% tổng kim ngạch xuất khẩu rau quả của cả nước .

Trong đó, Trung Quốc là thị trường tiêu thụ chính, khi chiếm gần 91% tổng kim ngạch xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam, đạt hơn 2,9 tỷ USD trong năm 2024.

Tuy nhiên, trong 4 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu sầu riêng Việt Nam chứng kiến sự lao dốc bất ngờ khi tổng kim ngạch chỉ đạt khoảng 120 - 130 triệu USD, tương đương 35.000 tấn, tức là chỉ đạt 20% so với kế hoạch đề ra. Đây được coi là mức sụt giảm nghiêm trọng nhất trong vòng 3 năm trở lại đây và kéo tụt giá trị toàn ngành.

Theo Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, nguyên nhân của sự sụt giảm này là vì từ đầu năm đến nay, Trung Quốc tăng cường kiểm soát chất lượng sầu riêng nhập khẩu. Những tiêu chuẩn về kiểm dịch, dư lượng chất cadimi, vàng O và truy xuất nguồn gốc được siết chặt đã khiến nhiều lô hàng của Việt Nam không đạt chuẩn bị trả về gây ra sự đứt gãy trong chuỗi tiêu thụ.