Máy bay không người lái (UAV) tự sát tầm xa Shahed-136 của Iran đã trở thành tâm điểm chú ý trong các cuộc xung đột tại Trung Đông. Cuộc tấn đáp trả Israel ngày 13/6, một lần nữa cho thấy mức độ hiệu quả và sự tiến hóa đáng gờm của loại vũ khí không đối xứng này.
Hàng loạt UAV Shahed-136 ‘ồ ạt’ tấn công Israel
Theo các nguồn tin Komsomolskaya Pravda, МК và các nhà phân tích quân sự độc lập, Iran đã triển khai hàng trăm UAV Shahed-136 trong một chiến dịch chưa từng có nhằm vào lãnh thổ Israel. Chúng được phóng từ nhiều địa điểm, bao gồm Iran, Iraq, Syria và thậm chí từ vùng lãnh thổ Yemen do lực lượng Houthi kiểm soát.
Trước đó, trong đợt tấn công lớn vào đêm 13/4/2024, hơn 170 UAV, chủ yếu là Shahed-136, được huy động, tạo thành làn sóng tấn công đầu tiên. Tiếp đó là hàng chục tên lửa hành trình và tên lửa đạn đạo. Ngày 13/6/2025, truyền thông Nga xác nhận một lần nữa Iran sử dụng UAV Shahed-136 để đáp trả các hành động quân sự của Israel.
Shahed-136 là loại UAV tự sát (kamikaze) do Công ty Shahed Aviation Industries của Iran phát triển, được đưa vào sử dụng từ năm 2021. Với thiết kế đơn giản nhưng hiệu quả, UAV này được xem là vũ khí chiến lược với chi phí sản xuất thấp, chỉ từ 10.000 đến 50.000 USD mỗi chiếc, rẻ hơn rất nhiều so với tên lửa phòng không Israel như Iron Dome.
Với chi phí rẻ và khả năng tấn công chính xác vào cơ sở hạ tầng hoặc mục tiêu quân sự, Shahed-136 đang thay đổi cách thức tiến hành tác chiến hiện đại.
Đặc điểm kỹ thuật, công nghệ chính của Shahed-136
Shahed-136 có trọng lượng khoảng 200kg; tầm hoạt động từ 2.000 đến 2.500km, phiên bản nâng cấp Shahed-136B có thể đạt hơn 4.000km; tốc độ tối đa 185km/h; mang đầu đạn nổ phân mảnh nặng 30-50kg.
Shahed-136 kết hợp dẫn đường quán tính và định vị vệ tinh (GPS), một số phiên bản nâng cấp sử dụng đầu dò quang-hồng ngoại hoặc radar
Thiết kế cánh tam giác đặc trưng và động cơ phía sau giúp Shahed-136 dễ dàng vận chuyển và phóng từ nhiều nền tảng, bao gồm bệ phóng mặt đất, ô tô, hoặc thậm chí tàu chiến.
Cơn ác mộng cho hệ thống phòng không
Mặc dù Israel sở hữu nhiều lớp phòng thủ tiên tiến, bao gồm Iron Dome, David's Sling và Arrow, nhưng việc đối phó với một bầy UAV giá rẻ, bay thấp và có thể tiếp cận từ nhiều hướng là thách thức lớn.
Một số UAV Shahed đã vượt qua được các lưới phòng thủ và gây thiệt hại cho cơ sở quân sự, kho chứa đạn và nhà máy năng lượng.
Các nguồn tin Nga cho biết trong đợt tấn công tháng 4/2024, một số UAV Shahed-136 đã đánh lạc hướng hệ thống phòng không, tạo điều kiện cho tên lửa đạn đạo và hành trình gây sát thương chính.
Thay đổi luật chơi tác chiến hiện đại
Shahed-136 không phải là UAV hiện đại nhất về công nghệ. Tuy nhiên, bằng cách kết hợp số lượng lớn, tầm xa và giá rẻ, Iran đã cho thấy UAV kiểu "bầy đàn" có thể bào mòn hệ thống phòng không đắt đỏ của kẻ thù.
Từ chiến trường Ukraine đến Israel, mô hình UAV tự sát này đang trở thành xu hướng phổ biến và định hình lại tác chiến khu vực.
Shahed-136 không chỉ là vũ khí, nó là biểu tượng cho cuộc cách mạng trong tác chiến không người lái. Với khả năng tấn công sâu, chi phí thấp và độ sát thương cao, UAV này đang giúp Iran và các lực lượng ủy nhiệm thách thức ưu thế công nghệ của các quốc gia phương Tây và đồng minh của họ. Cuộc chiến UAV đã không còn là tương lai, nó đang xảy ra ngay trước mắt.
Trong bối cảnh xung đột Trung Đông ngày càng phức tạp, Shahed-136 không chỉ là vũ khí mà còn là biểu tượng cho tham vọng quân sự của Iran, thách thức các cường quốc khu vực như Israel trong cuộc chạy đua công nghệ và chiến lược.
