Với mục tiêu tăng cường khả năng chiến đấu và sức hấp dẫn trên thị trường xuất khẩu, MiG-35 được kỳ vọng sẽ trở thành một đối thủ đáng gờm trong phân khúc tiêm kích thế hệ 4++.
Ra mắt vào năm 2017, MiG-35 được Nga quảng bá như một tiêm kích thế hệ 4++ với tham vọng cạnh tranh với các máy bay hàng đầu của NATO như F-35.
Tuy nhiên, chương trình này gặp nhiều trở ngại, với chỉ 6 chiếc được sản xuất so với kế hoạch 37 chiếc, không có khả năng tàng hình, và thất bại trong việc thu hút khách hàng xuất khẩu do cạnh tranh từ các mẫu máy bay hiện đại hơn.
Cuộc xung đột Nga - Ukraine càng làm lộ rõ hạn chế khi MiG-35 chủ yếu sử dụng bom lượn và tên lửa không đối đất từ khoảng cách an toàn, thay vì đạt ưu thế trên không như kỳ vọng.
Để khắc phục, Nga đang tái khởi động chương trình MiG-35, tích hợp các công nghệ từ Su-57 để nâng cao hiệu quả chiến đấu và khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.
Vũ khí nổi bật trên MiG-35
MiG-35 sẽ được trang bị tên lửa không đối không tầm trung R-77-1 với tầm bắn 120 dặm (khoảng 193km), giúp thu hẹp khoảng cách với các tên lửa phương Tây như AIM-120 AMRAAM của Mỹ.
R-77-1 sử dụng radar mảng pha chủ động (AESA) để chống nhiễu và cải thiện khả năng nhắm mục tiêu. Một phiên bản nâng cấp hơn, R-77M, được phát triển cho Su-57, có tầm bắn lên đến 200km, mang lại lợi thế đáng kể trong các cuộc giao tranh không chiến.
Tên lửa Izdeliye 810, phiên bản thu nhỏ của tên lửa không đối không tầm xa R-37M, với tầm bắn vượt 300km, một trong những tên lửa không đối không xa nhất thế giới.
Dù radar của MiG-35 không đủ mạnh để khai thác toàn bộ tầm bắn, Izdeliye 810 có thể được dẫn đường thông qua kết nối mạng với các tài sản khác như tiêm kích MiG-31 hoặc hệ thống mặt đất, tăng cường khả năng tấn công từ khoảng cách xa.
MiG-35 sẽ mang tên lửa hành trình tầm xa Kh-59MK2, vũ khí chủ lực trên Su-57, mang lại khả năng tấn công chính xác từ khoảng cách an toàn. Loại tên lửa này đặc biệt hiệu quả trong các nhiệm vụ tiêu diệt mục tiêu mặt đất quan trọng.
Bom lượn dẫn đường PBK-500U Drel, loại bom lượn ‘bắn và quên’ được thiết kế cho yểm trợ không quân cận chiến, hỗ trợ lực lượng mặt đất trong các tình huống nguy cấp. Với chi phí sản xuất thấp hơn tên lửa hành trình và các loại vũ khí dẫn đường chính xác khác, PBK-500U Drel là lựa chọn lý tưởng cho các chiến dịch kéo dài.
Công nghệ tiên tiến trên MiG-35
MiG-35 trước đây sử dụng radar mảng pha quét điện tử thụ động (PESA) lỗi thời, hạn chế khả năng phát hiện và nhắm mục tiêu. Giờ đây, được nâng cấp lên radar AESA hiện đại, tương tự hệ thống trên Su-57.
Radar này cải thiện khả năng sống sót, tác chiến điện tử và nhận thức tình huống, cho phép MiG-35 phát hiện và theo dõi mục tiêu hiệu quả hơn, đặc biệt trong môi trường chiến đấu phức tạp.
Lấy cảm hứng từ Su-57, hệ thống định vị gắn trên mũ mới hiển thị thông tin chuyến bay và nhắm mục tiêu trực tiếp trên kính phi công, mang lại lợi thế lớn trong cận chiến trên không. Tính năng này, tương tự như trên F-35 và J-20, giúp phi công duy trì nhận thức tình huống và phản ứng nhanh hơn trong các cuộc giao tranh.
MiG-35 có thể tích hợp bộ thiết bị tác chiến điện tử Himalayas của Su-57, được phân bố trên toàn thân máy bay, bao gồm cả cánh, để gây nhiễu radar địch và bảo vệ khỏi các cuộc tấn công tên lửa. Bộ thiết bị này có tầm hoạt động vượt trội so với nhiều tên lửa không đối không phương Tây, nâng cao khả năng sống sót của MiG-35.
Dựa trên động cơ AL-51F của Su-57, động cơ mới cho MiG-35 giảm tiêu thụ nhiên liệu, loại bỏ khói đen, và tăng lực đẩy lên 9% so với động cơ RD-33M cũ. Điều này không chỉ cải thiện hiệu suất bay mà còn giảm chi phí vận hành và bảo trì, giúp MiG-35 cạnh tranh hơn trên thị trường.
Nhờ thiết kế lại cánh với hợp kim nhẹ hơn và tăng dung tích nhiên liệu, MiG-35 giờ đây có tầm bay lên đến 1.250 dặm (khoảng 2.000km) mà không cần thùng nhiên liệu phụ, tăng 50% so với MiG-29 gốc. Máy bay cũng có thể cất cánh từ đường băng ngắn hoặc bề mặt không hoàn thiện, tương tự Saab JAS-39 Gripen.
Thách thức và triển vọng
Mặc dù các nâng cấp này mang lại triển vọng tích cực, MiG-35 vẫn đối mặt với nhiều thách thức. Việc sản xuất hàng loạt đúng tiến độ là một vấn đề lớn, như một cựu kỹ sư tại nhà máy MiG đã chia sẻ với Breaking Defense.
Nga cũng gặp khó khăn trong việc tìm khách hàng xuất khẩu, đặc biệt khi Su-57 chỉ có duy nhất Algeria là khách hàng. MiG-35, dù được cải tiến, vẫn không phải là máy bay tàng hình, khiến nó khó cạnh tranh với các đối thủ như F-35 trên thị trường quốc tế.
Tuy nhiên, với các công nghệ tiên tiến và vũ khí mới, MiG-35 có tiềm năng trở thành một công cụ hiệu quả trong các nhiệm vụ chiếm ưu thế trên không và yểm trợ mặt đất.
Nếu Nga khắc phục được các vấn đề sản xuất và tiếp thị, MiG-35 có thể tìm thấy chỗ đứng trên thị trường, đặc biệt ở các quốc gia muốn có tiêm kích đa năng với chi phí hợp lý.
Việc tích hợp công nghệ từ Su-57, bao gồm radar AESA, hệ thống định vị trên mũ, bộ thiết bị tác chiến điện tử, và các loại vũ khí hiện đại như R-77M, Izdeliye 810, Kh-59MK2, và PBK-500U Drel, mang lại cơ hội mới cho MiG-35.
Dù vẫn còn nhiều thách thức, những cải tiến này không chỉ tăng cường khả năng chiến đấu mà còn mở ra hy vọng cho sự hồi sinh của chương trình MiG-35, cả trong lực lượng không quân Nga và trên thị trường xuất khẩu.
Liệu ‘Fulcrum-F’ có thể thực sự ‘hồi sinh’ hay không sẽ phụ thuộc vào khả năng Nga biến các kế hoạch này thành hiện thực.
