Theo Chen Ying, CEO Huike Edutech - công ty chuyên giúp sinh viên đại học kết nối với các ngành công nghiệp bán dẫn, Trung Quốc hiện thiếu rất nhiều thứ để có thể tự chủ sản xuất chip. Đầu tiên trong số đó chính là các sinh viên thuộc lĩnh vực chip.
"Sinh viên hiện nay khá thực tế. Họ có thể cảm thấy công việc này quá khó với mình, trong khi lương và các mức đãi ngộ chưa cao", Ying nói với SCMP.
Chip đang được kiểm tra trong một nhà máy của SMIC. Ảnh: Bloomberg
Năm 2020, Huike lập liên doanh với Empyrean Technology, công ty hàng đầu tại Trung Quốc về phần mềm tự động hóa thiết kế điện tử (EDA), chuyên được sử dụng trong thiết kế chip, chủ yếu dùng ở lĩnh vực đào tạo nhân lực bán dẫn.
"Vẫn còn một khoảng cách rất xa về vi mạch tích hợp Trung Quốc và nước ngoài, đặc biệt là trong lĩnh vực sản xuất. Khoảng cách này có thể rộng tới một hoặc hai thế hệ khi nói đến phần mềm và sản xuất EDA", Ying nhận định.
Cũng theo ông, các lĩnh vực như AI hay dữ liệu lớn vẫn phổ biến và được sinh viên theo học nhiều hơn so với bán dẫn vì những lĩnh vực này mang lại triển vọng nghề nghiệp tốt và rõ ràng hơn.
Theo báo cáo của Hiệp hội Công nghiệp Bán dẫn Trung Quốc (CSIA) giữa năm nay, Trung Quốc sẽ phải đối mặt với việc thiếu hụt 200.000 nhân lực ngành bán dẫn trong giai đoạn 2022-2023. Đến cuối 2023, nhu cầu trong toàn ngành được dự đoán tăng lên 760.000 người.
Cũng theo CSIA, trong năm 2020, có khoảng 210.000 sinh viên Trung Quốc tốt nghiệp chuyên ngành vi mạch tích hợp (IC) hoặc các lĩnh vực liên quan. Tuy nhiên, chỉ 13,8% trong số đó chọn tiếp tục theo đuổi chuyên ngành, số còn lại tìm kiếm cơ hội việc làm ở các nghề khác.
Nỗ lực của Trung Quốc
Trong bối cảnh căng thẳng gia tăng với phương Tây, Trung Quốc những năm qua đã đặt lĩnh vực bán dẫn - công nghệ đóng vai trò thiết yếu trong mọi thiết bị, từ máy tính, ôtô đến tên lửa - như một lĩnh vực chiến lược đòi hỏi đầu tư lâu dài. Bước đầu tiên trong đó là tập trung vào giáo dục và kỹ năng.
Năm 2016, một bộ quy tắc hướng dẫn chung của Bộ Giáo dục Trung Quốc và 6 cơ quan khác đề xuất rằng, các trường cao đẳng và doanh nghiệp sẽ bắt tay hợp tác với nhau để tạo các khóa học vi mạch trực tuyến, cũng như cung cấp nhiều cơ hội thực tập hơn cho các sinh viên ở lĩnh vực này.
Năm 2019, Bộ Giáo dục kết hợp Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin Trung Quốc bắt đầu đưa IC trở thành ngành học chính thức được cấp bằng. Hai năm sau, IC đã được nâng lên thành "ngành học cấp một", sinh viên tốt nghiệp ngành này có thể theo học tiến sĩ. Cũng năm ngoái, ít nhất 12 trường đại học Trung Quốc đã thành lập khoa vi mạch chuyên dụng, trong đó có hai trường hàng đầu là Đại học Thanh Hoa và Đại học Bắc Kinh (PKU).
Tuy vậy, theo một sinh viên PKU, cách giảng dạy trong trường kém xa so với công nghệ tiên tiến trong thực tế. "Lấy ví dụ về khóa học công nghệ sản xuất vi mạch, kiến thức được dạy trên lớp chậm 15 hoặc 20 năm", một sinh viên giấu tên nói với SCMP. "Tôi vẫn muốn trở thành một kỹ sư thiết kế chip, nhưng để nâng cao chuyên môn, tôi cần học đến trình độ tiến sĩ hoặc ra nước ngoài du học. Bằng đại học chỉ tạo cho tôi một công việc cấp thấp và thu nhập kém".
Tuy vậy, không phải lĩnh vực nào trong ngành bán dẫn cũng cần chuyên môn cao. Theo báo cáo của CSIA năm 2020, số lượng các chuyên gia trong lĩnh vực thiết kế, sản xuất, đóng gói và kiểm tra chip lần lượt là 199.600, 181.200 và 160.200. Có nghĩa, các công việc sản xuất cấp thấp như đóng gói và kiểm tra chip chiếm 63% số việc làm.
(theo SCMP)
