Vì sao Syria lại bị Mỹ áp mức thuế cao nhất thế giới?
Vào tháng 5, Tổng thống Trump tuyên bố đầy bất ngờ về việc dỡ bỏ toàn bộ lệnh cấm vận với Syria, vốn đã tồn tại suốt nhiều thập kỷ. Nhưng chưa đầy ba tháng sau, chính quyền ông lại áp mức thuế nhập khẩu lên tới 41% – cao nhất thế giới – đối với hàng hóa từ Syria.
Dù thương mại song phương Mỹ - Syria rất khiêm tốn (năm 2023, Mỹ nhập khoảng 11,3 triệu USD hàng hóa từ Syria), mức thuế này vẫn khiến nhiều chuyên gia bất ngờ. Chính quyền Trump cho rằng các mức thuế dựa trên "cán cân thương mại" – một tiêu chí đang bị chỉ trích mạnh mẽ vì thiếu hợp lý và dễ bị thao túng.
Syria vốn đã bị cô lập bởi các lệnh cấm vận từ Mỹ, EU và Anh. Vì vậy, động thái đánh thuế này không chỉ là vấn đề kinh tế, mà còn mang tính biểu tượng và chính trị sâu sắc.
Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump gặp Tổng thống Syria Ahmed al-Sharaa tại Riyadh, Ả Rập Xê Út, trong tài liệu phát hành ngày 14 tháng 5 năm 2025.
Syria đang trong tình trạng kinh tế kiệt quệ như thế nào?
Sau hơn 13 năm nội chiến tàn khốc, kinh tế Syria gần như sụp đổ. Hạ tầng bị tàn phá nghiêm trọng, lưới điện quốc gia hỏng hơn 2/3, các thành phố lớn như Aleppo hay Damascus mất điện hơn 20 giờ mỗi ngày. Ở nhiều khu vực nông thôn, người dân sống trong bóng tối hoàn toàn.
Chính phủ chuyển tiếp hiện nay do Tổng thống Ahmed al-Sharaa lãnh đạo – một cựu thành viên al-Qaeda đã cải tà quy chính – đang cố gắng xây dựng lại đất nước. Nhưng họ phải đối mặt với muôn vàn thách thức: bạo lực phe phái vẫn rình rập, Israel liên tục không kích và cộng đồng quốc tế vẫn dè dặt hợp tác.
Nhiều quốc gia như Qatar, Saudi Arabia và cả Mỹ từng cam kết viện trợ hoặc đầu tư, nhưng thuế quan mới có thể làm các dòng vốn quay lưng. Trong khi đó, chuyên gia cảnh báo nếu Syria không sớm được hỗ trợ cả về tài chính lẫn ngoại giao, đất nước này có thể rơi trở lại vòng xoáy chiến tranh.
Mức thuế 41% này thực sự mang ý nghĩa gì?
Với lượng giao thương ít ỏi, mức thuế 41% sẽ không tạo tác động lớn về kinh tế. Tuy nhiên, theo các nhà phân tích, cái giá thực sự nằm ở thông điệp mà Mỹ muốn gửi đến chính quyền Syria và cả khu vực.
Giới quan sát cho rằng đây là cách để Washington giữ đòn bẩy chính trị sau khi dỡ bỏ cấm vận. Một số ý kiến còn cho rằng Mỹ có thể đang dùng thuế quan như công cụ gây áp lực để Damascus chấp nhận bình thường hóa quan hệ với Israel.
Chuyên gia Giorgio Cafiero ví mức thuế như một “sợi dây xích” kinh tế, có thể siết chặt hay nới lỏng tùy vào hành xử chính trị của chính quyền mới ở Syria. Điều này phản ánh chiến lược "nới một tay, siết một tay" nhằm duy trì ảnh hưởng của Mỹ trong khu vực, ngay cả khi nước này không can thiệp trực tiếp bằng quân sự.
