Trong một clip đang lan truyền trên mạng xã hội , người đàn ông ước chừng 30 tuổi mặc quần đùi, áo cộc ngồi bên dòng sông đang phát trực tuyến (livestream), tay ôm cái chậu đựng khoảng 30-40 con cá nhỏ bằng ngón tay.
"Hôm nay hữu duyên, em tổ chức phóng sinh cùng mọi người. Các bác bình luận lại tên, ngày tháng năm sinh, địa chỉ hồi hướng công đức, để em thả rồi đọc văn khấn" , anh nhìn thẳng vào camera nói. Những chú cá đầu tiên được tặng miễn phí. Sau đó, nếu muốn "hồi hướng công đức", người cần phóng sinh qua livestream phải chuyển tiền qua mã QR được gắn trên màn hình, mức giá dao động từ 3.000 - 10.000 đồng/con cá.
Tại một phiên livestream khác, chiếc rổ đựng đủ loại ba ba, lươn, ốc, cá... được đặt cạnh camera. Khách hàng muốn phóng sinh phải trả 50.000 đồng/rổ để trả tự do cho số thủy sản này. Chủ phòng live cũng chào mời dịch vụ 30.000 đồng để thả một chú chim sẻ.
Những phiên livestream phóng sinh online thu hút nhiều người xem trong thời điểm Rằm tháng 7 Âm lịch. (Ảnh chụp màn hình)
Thời gian gần đây, dịch vụ bán động vật phóng sinh có nhiều "biến hóa" với sự kết hợp công nghệ trực tuyến, được gọi bằng cụm từ hoa mỹ là "phóng sinh online". Qua rằm tháng 7, dịch vụ này không còn ở giai đoạn cao điểm nhưng vẫn khá "xôm tụ", mỗi phiên có đến mấy nghìn mắt xem. Trên các phiên livestream, có khá nhiều người chuyển khoản để những chú cá, ốc, chim... trở về với tự do được "ghi danh" công đức cho bản thân, gia đình mình.
Động vật phóng sinh được bẫy, đánh bắt ngoài tự nhiên và được các chủ phòng live mua lại. Người livestream bán tôm cá lấy tiền, nhưng "chém gió" như thể họ đang "gieo duyên", làm phúc cho cả khách hàng và những sinh linh kia, rằng họ kịp thời cứu được những con vật tội nghiệp ở chợ đầu mối, nay cần mọi người hỗ trợ để trả nó về đời sống tự nhiên. Những từ "phát tâm", "hữu duyên", "công đức", "từ bi" được họ dùng để tô màu cho hoạt động kinh doanh của mình, kêu gọi mọi người trả tiền.
Để khách hàng yên tâm, sau khi nhận tiền, người livestream quay lại cảnh thả vật trong tiếng tụng niệm, tiếng lẩm nhẩm đọc văn khấn để hồi hướng công đức. Không rõ phía sau màn diễn này, đâu đó trên dòng sông, có ai đang giăng sẵn lưới, bẫy để bắt lại những con vật vừa được thả?
Những người trả tiền cho dịch vụ phóng sinh online này đã không nhận ra bản chất của sự việc: Người livestream nhận việc họ làm là công đức, nhưng thực tế đó là kinh doanh, họ mưu sinh chứ không phải phóng sinh, và công việc mưu sinh này có thể gián tiếp sát sinh. Trong khi nhân danh từ bi để kiếm tiền, thực tế họ đang làm ác với những động vật bé nhỏ, vì nhiều con khi được thả đã ngắc ngoải, sau đó cũng không giữ được mạng.
Livestream nhận chuyển khoản mới thả chim, cá kiểu đó có khác gì trò bắt cóc tống tiền. Từ chỗ đang sống tự do khỏe mạnh, những con vật nhỏ bị bắt giữ, người giam giữ chúng nói với cộng đồng rằng, nếu có người trả tiền mua sinh mạng chúng, chúng sẽ được cứu. Một vế nữa không được nói ra nhưng mọi người đều hiểu: Nếu không ai trả tiền, những con vật tội nghiệp sẽ tiếp tục bị giam giữ đến chết, hay bán đi làm thực phẩm, hoặc trực tiếp đem nấu ăn.
Bên bán dùng sinh mệnh của động vật để buộc người khác trả tiền, bên mua muốn mượn những sinh vật đó để đổi lấy phúc đức, tài lộc, bình an cho bản thân và gia đình. Cả hai phía trong dạng giao dịch này đều đang trục lợi; phần thua thiệt, nguy hiểm và cái chết thuộc về các loài vật bé nhỏ yếu đuối. Vậy mà họ gọi đó là phóng sinh?
Nếu những con vật ấy biết nói, hẳn chúng sẽ cầu xin loài người đừng thực hiện nghi lễ phóng sinh nào nữa, dù là trực tuyến hay ngoại tuyến, vì càng có nhiều người dùng tiền mua công đức bằng cách này, càng có nhiều người khác lùng sục, săn bắt động vật, khiến cho mùa phóng sinh trở thành mùa hàng vạn sinh linh bị tuyên án tử.
Phóng sinh hãy là việc làm tự nhiên, không sắp đặt và vô điều kiện, bạn thấy con vật cần cứu và thả chúng vì muốn chúng được sống, chứ không phải vì cầu điều gì cho bản thân, và cũng không cần nghi lễ nào cả. Một sinh mạng thực sự được cứu, điều đó quý giá hơn mọi nghi thức.
Nếu bạn thật lòng yêu sự sống muôn loài, không nên tiếp tay cho những phòng livestream nhân danh từ bi để kiếm tiền kiểu này. Từ bi nên đi cùng trí tuệ, không nên để những kẻ đạo đức giả lợi dụng, trở thành đồng lõa của họ trong màn "bắt cóc tống tiền" gây đau khổ cho nhiều sinh linh.
