Chiều 16.9, TAND tỉnh Phú Thọ mở phiên tòa phúc thẩm xét xử bị cáo Nguyễn Duy Thanh (64 tuổi) và Huỳnh Hữu Phúc (56 tuổi, cùng trú tại xã Phú Nghĩa, H.Lạc Thủy, tỉnh Hòa Bình cũ) về tội lạm quyền trong khi thi hành công vụ.
Phiên tòa được mở do cả 2 bị cáo có đơn kháng cáo, cho rằng bản án sơ thẩm tuyên "không đúng".
Phiên tòa phúc thẩm xét xử cựu trưởng thôn và thủ quỹ thôn Bến Đình về tội lạm quyền
ẢNH: TUYẾN PHAN
Vướng lao lý từ chuyện giao đất mở rộng nghĩa trang
Theo nội dung vụ án, bị cáo Thanh đảm nhiệm chức danh Trưởng thôn và Phó bí thư chi bộ thôn Bến Đình. Năm 2015, thấy Công ty Sông Bôi Thăng Long có thửa đất tiếp giáp khu vực nghĩa trang cũ của thôn, ông Thanh 2 lần làm đơn xin đất để mở rộng nghĩa trang.
Công ty Sông Bôi Thăng Long vốn được UBND tỉnh Hòa Bình cho thuê hơn 1.200 ha đất nông nghiệp tại H.Lạc Thủy để sử dụng vào mục đích nông nghiệp và giao khoán cho công nhân.
Năm 2021, sau khi rà soát nhu cầu, công ty có văn bản trình UBND H.Lạc Thủy đề nghị trả lại một phần diện tích đất cho địa phương quản lý, trong đó có thửa đất số 28 rộng hơn 3.500 m2. Thời điểm này, thửa đất đang được giao khoán cho ông Hà Trung Kiên, công nhân nông trường.
Để thực hiện giao đất cho thôn Bến Đình, Công ty Sông Bôi Thăng Long phải thanh lý hợp đồng nhận khoán với ông Kiên. Tuy nhiên, khi thủ tục thanh lý chưa thực hiện, gia đình ông Kiên đã bán hơn 1.000 m2 đất cho 6 hộ gia đình để phục vụ việc chôn cất. Phần còn lại, ông Kiên đồng ý bàn giao nhưng đề nghị được hỗ trợ 90 triệu đồng và giữ lại 100 m2 làm đất chôn cất cải táng.
Tháng 10.2021, ông Thanh tổ chức họp thôn với 106 hộ gia đình tham gia, bầu ông Huỳnh Hữu Phúc làm thủ quỹ. Tại buổi họp, ông Thanh thông báo về việc sẽ nhận bàn giao đất từ Công ty Sông Bôi Thăng Long để mở rộng nghĩa trang, đồng thời sẽ hỗ trợ tiền đất và ưu tiên cho gia đình ông Kiên 100 m2… Nhưng để có chi phí trả cho gia đình ông Kiên và phục vụ hoạt động của thôn, gia đình nào nếu có nhu cầu mua đất thì phải đăng ký và nộp tiền cho thủ quỹ.
Tháng 1.2022, sau khi thanh lý hợp đồng với gia đình ông Kiên, Công ty Sông Bôi Thăng Long bàn giao thửa đất số 28 cho thôn Bến Đình.
Từ năm 2022 - 2023, ông Thanh bị cáo buộc giao đất và thu tiền "vượt quá phạm vi chức trách, nhiệm vụ được giao" cho 13 hộ dân, với tổng diện tích hơn 1.800 m2, thu về 223 triệu đồng. Bị cáo còn chỉ đạo ông Phúc thu thêm 58 triệu đồng của 4 hộ dân đã mua đất trước đó từ gia đình ông Kiên.
Với 281 triệu đồng thu được, ông Thanh chỉ đạo ông Phúc chi 138 triệu đồng để hỗ trợ thanh lý hợp đồng cho gia đình ông Kiên, trả tiền cây trồng trên đất, bù vào số tiền quỹ thôn đang nợ, mua ti vi, đóng tiền internet cho nhà văn hóa, chi quà tết…
Trước khi chi, ông Thanh đều xin ý kiến của người dân tại các buổi họp thôn và thông báo công khai sau khi chi tiền, không tư lợi hoặc chiếm đoạt cá nhân. Số tiền còn lại, ông Phúc đã tự nguyện giao nộp cho cơ quan điều tra.
Tiền chi cho thôn chứ bị cáo không tư lợi cá nhân
Tại phiên tòa sơ thẩm, bị cáo Nguyễn Duy Thanh cho rằng hành vi của mình có sai nhưng chưa đến mức xử lý trách nhiệm hình sự. Trong số 13 hộ được giao đất, mới có 5 hộ đã sử dụng, các hộ còn lại tuy có giao đất, đã thu tiền nhưng chưa sử dụng nên hậu quả chưa xảy ra.
Bị cáo Huỳnh Hữu Phúc thừa nhận hành vi, song khẳng định bản thân chỉ thực hiện việc thu tiền, chi tiền theo sự chỉ đạo của ông Thanh.
Người bào chữa cho bị cáo Thanh nêu quan điểm, Công ty Sông Bôi Thăng Long có văn bản trình UBND H.Lạc Thủy để trả lại đất là không đúng, bởi thẩm quyền thu hồi đất là của UBND tỉnh. Hơn thế, không có văn bản nào quy định công ty được bàn giao đất cho thôn, việc này là trái pháp luật. Đồng nghĩa, bị cáo Thanh không có quyền quản lý khu đất, nên không thể lạm quyền.
Luật sư cũng cho rằng có một số điểm chưa phù hợp liên quan đến việc định giá đất để xác định thiệt hại của vụ án, bị cáo Thanh chỉ là người thực hiện các nội dung đã được hội nghị thôn thông qua. Tiền thu được từ việc giao đất đều dùng chung cho công việc của thôn, bị cáo không có động cơ vụ lợi…
Hội đồng xét xử nhận định rằng, Công ty Sông Bôi Thăng Long là chủ thể được cho thuê đất chứ không phải chủ thể quản lý đất đai, do đó việc doanh nghiệp bàn giao thửa đất số 28 cho thôn Bến Đình khi chưa có quyết định thu hồi của Chủ tịch UBND tỉnh là sai. Hành vi này có dấu hiệu vi phạm quy định về sử dụng đất đai, nhưng do công ty là pháp nhân chưa bị xử phạt vi phạm hành chính, chưa bị kết án lần nào, nên chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự.
Đối với bị cáo Thanh, tòa dẫn quy định tại điều 59 luật Đất đai năm 2013, trưởng thôn không có quyền giao đất, thu tiền. Bởi vậy, hành vi của bị cáo đã vi phạm quy định về thẩm quyền giao đất, gây thiệt hại hơn 108 triệu đồng.
Tòa cũng bác bỏ lập luận của bị cáo khi cho rằng 8 trong số 13 hộ chưa xây dựng, chưa làm thay đổi hiện trạng đất nên chưa xảy ra hậu quả. Thực tế cho thấy, bị cáo đã giao đất, đã thu tiền của các hộ dân và đến nay chưa trả lại, như vậy là đã thực hiện xong hành vi phạm tội.
Vẫn theo tòa, tuy không sử dụng số tiền thu được cho bản thân nhưng bị cáo đã giao đất cho các hộ dân khác nhận phần đất làm mộ gia đình nhiều hơn so với nhu cầu thực tế, tiền thu được chi tiêu cho các hoạt động của thôn Bến Đình. Do đó, quan điểm bị cáo không vụ lợi là không có căn cứ.
Với những lập luận trên, tòa tuyên phạt bị cáo Thanh 5 năm tù, bị cáo Phúc 30 tháng tù nhưng cho hưởng án treo. Không đồng tình, cả 2 bị cáo kháng cáo.
