Chiều 5/8, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp với các bộ, ngành, 17 tỉnh, thành phố về sửa đổi các quy định Nghị định 103 tiền sử dụng đất, tiền thuê đất và Nghị định 104 Quỹ phát triển đất.
Phó Thủ tướng nhấn mạnh, Luật Đất đai năm 2024 được xây dựng với tinh thần lắng nghe, hướng về cơ sở và đã được sửa đổi rất cơ bản. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai, nhiều địa phương gặp khó khăn, đặc biệt liên quan đến vấn đề tài chính đất đai.
Việc ban hành các văn bản dưới luật còn thiếu cụ thể, chưa rõ ràng, dẫn đến tổ chức thực hiện thiếu thống nhất, khó áp dụng tại địa phương, đặc biệt khi điều kiện kinh tế - xã hội và đặc thù đối tượng không đồng nhất. Khâu tổ chức thực hiện còn cứng nhắc, thiếu linh hoạt, chưa phù hợp.
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp về sửa đổi các Nghị định 103, Nghị định 104 (Ảnh: VGP/Minh Khôi).
Trên cơ sở đó, yêu cầu đặt ra là phải xác định rõ trách nhiệm giữa Trung ương và địa phương trong tổ chức thực hiện chính sách tài chính đất đai, bảo đảm đúng quy định pháp luật, nhưng vẫn phù hợp điều kiện thực tiễn từng nơi, từng nhóm đối tượng, qua đó tạo ra giá trị kinh tế - xã hội - chính trị từ đất đai.
Tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Tài chính Bùi Văn Khắng cho biết, Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 103 và Nghị định 104 gồm 4 điều. Cụ thể, Điều 1 quy định về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 103 về tiền sử dụng đất, tiền thuê đất; Điều 2 quy định về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 104 về Quỹ phát triển đất; Điều 3 quy định về xử lý chuyển tiếp; Điều 4 quy định về hiệu lực thi hành và trách nhiệm thực hiện.
Trong đó, nội dung sửa đổi bổ sung của Nghị định 103 gồm 6 nhóm lớn, gồm phạm vi điều chỉnh; tính tiền sử dụng đất; tính tiền thuê đất; theo dõi tình hình sử dụng đất; quy định chuyển tiếp và xử lý tồn tại;...
Tại cuộc họp, các đại biểu đã thảo luận các nhóm vấn đề còn ý kiến khác nhau khi sửa đổi, bổ sung Nghị định 103, cũng như phương án đề xuất của Bộ Tài chính.
Cụ thể, quy định về khoản tiền người sử dụng đất phải nộp bổ sung đối với thời gian chưa tính tiền sử dụng đất, các ý kiến thống nhất phương án do Bộ Tài chính đề xuất về mức thu khoản thu bổ sung, thời gian tính thu tiền bổ sung.
Thứ trưởng Bộ Tài chính Bùi Văn Khắng phát biểu tại cuộc họp (Ảnh: VGP/Minh Khôi).
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà lưu ý nguyên tắc tính mức thu, thời gian thu khoản thu bổ sung phải có căn cứ rõ ràng, phân định trách nhiệm cụ thể giữa Nhà nước và doanh nghiệp, bảo đảm công bằng, khoan sức cho doanh nghiệp phát triển, chống lãng phí.
Về tính tiền sử dụng đất khi chuyển mục đích sử dụng từ đất nông nghiệp sang đất ở, phản ánh từ địa phương cho thấy giá đất tăng đột biến khiến người dân phải nộp khoản tiền lớn hơn nhiều so với trước.
Phó Thủ tướng nêu rõ, cần phân biệt giữa những người sử dụng đất cho sản xuất, kinh doanh hợp pháp và những trường hợp đầu cơ, để đất hoang hóa, chậm triển khai dự án. Với người dân tiếp cận đất đai lần đầu để làm nhà ở cần tính toán mức thu phù hợp với khả năng chi trả, bảo đảm quyền lợi, khả năng tiếp cận thực tế, nhất là ở khu vực nông thôn và thành thị có điều kiện khó khăn.
Dựa trên khung quy định chung do Chính phủ ban hành, HĐND cấp tỉnh sẽ xác định đối tượng, mức thu đối với người dân chuyển mục đích sử dụng đất lần đầu; mức chênh lệch giữa trong và ngoài hạn mức khi chuyển mục đích sử dụng đất.
Bên cạnh đó, địa phương có thể áp dụng chính sách miễn, giảm tiền sử dụng đất đối với các đối tượng chính sách, như đồng bào dân tộc thiểu số, người nghèo, người có công, cư trú ở vùng khó khăn, tương tự như các chính sách hiện hành.
Đối với Nghị định 104 quy định về Quỹ phát triển đất, các nội dung được Bộ Tài chính đề xuất sửa đổi gồm quản lý nguồn vốn hoạt động; mức chi phí quản lý vốn ứng; các khoản thu chi; bổ sung quy định chuyển tiếp đối với trường hợp đã ứng vốn; xác định nguồn vốn hiện có của Quỹ phát triển đất.
